ӘЙЕЛ ТЕҢДІГІ: ҚОҒАМДЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРДІҢ БАСТАУЫ

ӘЙЕЛ ТЕҢДІГІ: ҚОҒАМДЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРДІҢ БАСТАУЫ

«Әйел теңдігі» журналы қазақ қоғамындағы маңызды әлеуметтік өзгерістердің бастауына айналған басылымдардың бірі болды. Журналдың негізгі мақсаты – қазақ әйелдерінің білім алуына, қоғамдық өмірге араласуына және өз құқықтарын қорғауына жол ашу. XX ғасырдың 20–30 жылдары қоғамда әйел мәселесі ерекше өзекті болды, сол кезеңде жарық көрген бұл журнал ұлттық ой-сананың жаңғыруына үлкен үлес қосты.

1925–1934 жылдары жарық көрген «Әйел теңдігі» әйелдердің құқықтық және әлеуметтік жағдайын жақсартуға бағытталған тұңғыш қазақ басылымдарының бірі еді. Онда қыз балалардың білім алуы, отбасындағы ер мен әйел теңдігі, әйелдердің еңбекке қатысуы, зиялы қазақ әйелдерінің жаңа бейнесі, сондай-ақ тұрмыстық мәдениет пен денсаулық мәселелері кеңінен қозғалды. Журнал беттерінде Нәзипа Құлжанова, Сәкен Сейфуллин, Міржақып Дулатұлы сияқты зиялы қайраткерлердің мақалалары жарияланып, әйел құқығына қатысты заманауи көзқарастар қалыптасты.

Журнал қазақ қоғамында жаңа әйел бейнесін жасауға үлкен ықпал етті. Ондағы материалдарда қыз баланың оқуына жағдай жасау – ұлт болашағына салынған инвестиция екені баса айтылды. Әйел теңдігі тек заң жүзінде ғана емес, адамдардың сана-сезімінде орнығуы қажет деген ой кең таралды. Сонымен қатар, еңбектеніп, қоғамдық жұмысқа араласқан әйелдің дербестігі күшейетіні, оның қоғам үшін маңызды тұлғаға айналатыны жазылды. Осы арқылы басылым әйелді тек үй шаруасымен айналысатын адам ретінде емес, қоғамның белсенді мүшесі ретінде көрсетті.

Бүгінгі күні де «Әйел теңдігі» журналында көтерілген мәселелер өзектілігін жоғалтқан жоқ. Қазіргі қоғамда қыз балалардың сапалы білім алуын қамтамасыз ету, тұрмыстық зорлық-зомбылықпен күресу, әйелдердің ғылымда, саясатта, кәсіпкерлікте алатын орнын кеңейту сияқты бағыттарда жұмыс жалғасып келеді. Бұл — журналдың идеялары бір кезеңнің емес, ұзақ жылдарға созылатын қоғамдық үдерістің бөлігі екенін дәлелдейді.

Қорытындылай келе, «Әйел теңдігі» журналы қазақ әйелдерінің қоғамдық, мәдени және әлеуметтік дамуына зор ықпал еткен маңызды басылым болды. Ол тек ақпарат көзі емес, ұлттық санадағы жаңару мен теңдік идеясын қалыптастырған зор тарихи құбылыс саналады. Журнал мұрасы бүгінгі күні де өз мәнін жоймай, әйел құқығының дамуына бағыт-бағдар беріп келеді.