«Адамның табиғатқа тигізетін жағымды және жағымсыз әсері»

Адамның табиғатқа тигізетін жағымды және жағымсыз әсері

Табиғат – адамзаттың тіршілік негізі. Ол бізге ауа, су, азық, киім, дәрі-дәрмек секілді күнделікті қажеттінің бәрін береді. Адам мен табиғат – бір-бірімен тығыз байланыста өмір сүретін екі күш. Алайда бұл байланыс әрдайым үйлесімді бола бермейді. Адам баласы кейде табиғаттың қорғаушысы болса, кейде оған қауіп төндіруші күшке айналады. Осы орайда адамның табиғатқа тигізетін әсерін екіге бөліп қарастыруға болады: жағымды және жағымсыз.

Адамның табиғатқа тигізетін жағымсыз әсері

Тарихта адамның табиғатқа кері әсері сан алуан мысалдармен дәлелденген. Техникалық прогресс пен өндірістің дамуы табиғи ресурстарды артық пайдаланып, қоршаған ортаны ластауға әкеліп соқты.

1. Ормандардың жойылуы. Ағаш кесу – ең кең таралған экологиялық проблема. Ормандар ауа тазартуға, жауын-шашын тәртібін реттеуге және миллиондаған тіршілік иесінің мекеніне жауапты. Алайда кейбір өңірлерде ормандардың бақылаусыз жойылуы экожүйенің бұзылуына себеп болуда.

2. Судың ластануы. Өндірістік қалдықтар мен тұрмыстық қоқыстар өзен-көлдерге төгілсе, ол тек экологиялық емес, қоғамдық денсаулық мәселесіне де айналады. Ластанған су арқылы адам ауру жұқтырып, табиғи тіршілік тізбегі бұзылады.

3. Ауаның ластануы. Қаладағы көліктер, зауыттар мен жылу орталықтары ауаны көмірқышқыл газымен, күкіртпен және өзге де зиянды заттармен ластайды. Бұл адамдардың тыныс алу жүйесіне ғана емес, жер бетіндегі барлық тіршілікке әсер етеді.

4. Қалдық мәселесі. Пластик, резеңке, шыны сияқты материалдар табиғатта ыдырамай ұзақ уақыт жатады. Олардың көбейгені соншалық – бүгінде кейбір теңіздер мен мұхиттарда қоқыс аралдары пайда болған.

5. Жануарлар әлеміне зиян. Аңшылық, орман ағаштарын кесу, жаңа қалалар мен жолдар салу – жануарлардың мекенін жойып, олардың жойылып кетуіне алып келуде.

Адамның табиғатқа тигізетін жағымды әсері

Адам табиғатқа тек зиян келтіріп қоймайды. Көптеген адам мен ұйымдар табиғатты қорғау жолында еңбек етіп келеді. Бұл – адам санасының өскенінің, табиғатпен үйлесімді өмір сүруге ұмтылуының белгісі.

1. Экологиялық ағарту және білім беру. Мектептерде, жоғары оқу орындарында экология пәні енгізіліп, жастарға табиғатты сүюге, қоршаған ортаға қамқор болуға үйретілуде. Мұндай білім болашақта жауапты азаматтарды тәрбиелеуге көмектеседі.

2. Қорғалатын аумақтарды көбейту. Көптеген елдерде ұлттық парктер, қорықтар мен табиғи резерваттар ашылып, жануарлар мен өсімдіктердің сирек түрлері арнайы бақылауға алынды. Қазақстанда мысалы, «Алтын-Емел», «Қорғалжын», «Наурызым» ұлттық парктері осындай шаралардың жемісі.

3. Ағаш отырғызу акциялары. Ағаш отырғызу – табиғатқа жасалған қарапайым, бірақ өте маңызды жақсылық. Ағаштар ауаны тазартып, көлеңке беріп, экожүйені тұрақтандырады. Жыл сайын өткізілетін «Бір миллион ағаш» сынды акциялар осының айғағы.

4. Қайта өңдеу және қоқысты сұрыптау. Қазір көптеген адамдар өз тұрмыстық қалдықтарын сұрыптап, қайта өңдеуге жібереді. Бұл әрекет қоқыстың көлемін азайтып, табиғи ресурстарды үнемдеуге көмектеседі.

5. Жасыл энергия көздерін пайдалану. Күн, жел, су энергиясын пайдалану арқылы адам табиғатқа зиян келтірмей, қажетті энергияны ала алады. Бұл – болашақтың таза технологиялары.

Қорытынды

Адам – табиғаттың бір бөлшегі. Оның әрбір іс-әрекеті – жақсы болсын, жаман болсын – табиғатқа әсер етеді. Егер біз тек пайда көздеп, табиғатты тонаумен болсақ, ертең өзіміз зардап шегеміз. Ал егер табиғатты түсініп, оны аялауды үйренсек, Жер-Ананың шапағатына бөленеміз. Табиғатты қорғау – бұл жай ғана экологиялық міндет емес, бұл – адамзаттың болашағы үшін жасалатын қадам. Әрбір адам өз өмірінде табиғатқа жағымды әсер қалдыра алатынын ұмытпауы керек.