Жасыл университет: Қазақ Ұлттық Университетінің экологиялық миссиясы

Жасыл университет: Қазақ Ұлттық Университетінің экологиялық миссиясы

Абдихалыков Ж.Б., 7М01602-Тарих-География БББ, 2 курс магистранты

Ғылыми жетекшіcі: т.ғ.д., профессор Жумагулов Қ.Т.

        Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті (ҚазҰУ) – тек жоғары сапалы білім беретін жетекші оқу орны ғана емес, сонымен қатар тұрақты даму қағидаттарын ұстанатын экологиялық мәдениетті қалыптастырушы университет. Қазіргі таңда әлем елдері климаттың өзгеруі, қоршаған ортаның ластануы және табиғи ресурстардың сарқылуы сияқты жаһандық экологиялық мәселелермен бетпе-бет келіп отыр. Мұндай жағдайда жасыл ойлауды қалыптастыратын, экологиялық жауапкершілікті ұрпақ тәрбиелеуге ұмтылатын білім ордаларының рөлі ерекше. Осы ретте ҚазҰУ – Қазақстан мен Орталық Азиядағы жасыл университет ретінде алда келе жатқан, өз миссиясын нақты жүзеге асырып отырған мекеме.

        ҚазҰУ-дың экологиялық миссиясы университеттің даму стратегиясынан айқын көрінеді. Мұнда қоршаған ортаны қорғауға бағытталған түрлі жобалар мен бастамалар жүзеге асырылады. Университет қалашығында энергия үнемдейтін жүйелер орнатылып, тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау жүйесі енгізілген. Жасыл аумақтар мен саябақтар саны жыл сайын артып келеді. Ағаш отырғызу акциялары, сенбіліктер және экологиялық челлендждер студенттік өмірдің ажырамас бөлігіне айналған. Университеттің инфрақұрылымы да экологиялық талаптарға сай жаңартылып, күн панельдері мен жаңартылатын энергия көздерін қолдану арқылы қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға бағытталған.

        ҚазҰУ білім беру мазмұны арқылы да жасыл ойлауды қалыптастыруда үлкен жұмыс атқарып келеді. Экология, табиғатты қорғау және тұрақты даму тақырыптары университеттің ғылыми-зерттеу бағыттарының басым бөлігіне айналған. Мұнда экология, биотехнология, география, химия сияқты мамандықтар бойынша терең білім беріліп, студенттерге заманауи зертханаларда практикалық машықтар қалыптастыруға мүмкіндік жасалған. Университет қабырғасында экологиялық мәселелерге арналған ғылыми жобалар жүзеге асып, жас ғалымдар мен магистранттар климат өзгерісі, экожүйелерді сақтау, жасыл энергетика, қалдықтарды қайта өңдеу және биологиялық әртүрлілік сияқты салаларда тың зерттеулер жүргізуде. Мұндай жобалар халықаралық деңгейде жоғары бағаланып, беделді ғылыми ұйымдармен бірлесіп жүзеге асырылуда.

        Университет халықаралық деңгейдегі «жасыл» бастамаларға белсенді түрде қатысады. ҚазҰУ БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарын қолдай отырып, әлемдік жасыл университеттер желісіне мүше болған алғашқы Қазақстандық жоғары оқу орны. Шетелдік университеттермен бірлескен экологиялық жобалар, профессорлық-оқытушылар құрамының халықаралық конференцияларға қатысуы, студенттік алмасу бағдарламалары арқылы университет жасыл трансформация жолында озық тәжірибе жинақтап келеді. Бұл өз кезегінде студенттерге экологиялық мәдениеті жоғары, әлемдік деңгейде ойлайтын маман болуға мүмкіндік береді.

        ҚазҰУ студенттерінің бойында экологиялық сана мен жауапкершілік сезімін дамытуға ерекше көңіл бөледі. Университетте жұмыс істейтін түрлі студенттік ұйымдар мен клубтар табиғатты қорғау, суды және энергияны үнемдеу, жасыл технологияларды насихаттау бағытында көптеген шаралар ұйымдастырады. Студенттер экологиялық жобаларға өз еркімен қатысып, волонтерлік бастамалар арқылы қоршаған ортаға деген сүйіспеншілігін нақты іспен дәлелдейді. Мұндай шаралар тек университет қабырғасында ғана емес, қала көлемінде де өткізіліп, ҚазҰУ-дың экологиялық миссиясын кеңінен танытуға септігін тигізеді.

        ҚазҰУ-дың жасыл университет ретінде дамуындағы маңызды қырларының бірі – білім мен ғылымды экологиялық қағидаттарға негіздей отырып интеграциялау. Университеттің көптеген факультеттерінде экологияға қатысты пәнаралық зерттеулер жүргізіледі. Мысалы, экономика факультетінде «жасыл экономика» ұғымына байланысты зерттеу топтары тұрақты даму мен қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша ғылыми жұмыстар жүргізіп келеді. Заң факультетінде экологиялық құқық мәселелері зерттеліп, табиғатты қорғауға бағытталған заңнамалық тетіктер қарастырылады. Ал филология және журналистика факультеттерінде экологиялық дискурс пен медиа саласындағы экологиялық насихаттың рөлі зерделеніп, қоғам санасына әсер ету тетіктері талданады. Бұл – экологиялық сананың тек жаратылыстану ғылымдарында ғана емес, гуманитарлық және әлеуметтік салада да кеңінен қарастырылатынын көрсетеді.

        ҚазҰУ тұрақты даму идеологиясын жастардың күнделікті өмір салтына енгізуге тырысады. Университетте «Жасыл кампус» жобасы белсенді жұмыс істейді. Бұл жоба аясында студенттерге экологиялық тұрғыда саналы өмір сүру ережелері үйретіліп, қалдықтарды сұрыптау, суды үнемдеу, қайта өңделетін материалдарды қолдану, органикалық өнім тұтыну секілді мәдениеттер насихатталады. Сонымен қатар, жатақханаларда, оқу ғимараттарында, асханаларда энергиялық тиімді құрылғылар қолданылып, экологиялық менеджмент жүйесі кезең-кезеңімен енгізілуде. Мұндай бастамалар студенттердің экологиялық сауатын арттырып, оларды белсенді экологиялық лидерге айналдыруға ықпал етеді.

        ҚазҰУ-дың халықаралық рейтингтердегі жоғары көрсеткіштері оның экологиялық бағыттағы жетістіктерін де қамтиды. Университет әлемдік деңгейдегі UI GreenMetric World University Rankings тізімінде тұрақты түрде жоғары орын алады. Бұл рейтинг университеттердің энергия тиімділігі, суды пайдалану, көлік саясаты, қалдықтарды басқару, жасыл аумақ үлесі және білім беру бағдарламалары сияқты критерийлер бойынша бағаланатынын ескерсек, ҚазҰУ-дың экологиялық жауапкершілік деңгейі мен жасыл дамуға қосып жатқан үлесі айқын көрінеді.

        Сонымен қатар, ҚазҰУ тұрақты даму саласындағы ғылыми-инновациялық кластер қалыптастыруға да ерекше назар аударады. Университетте жұмыс істейтін ғылыми-зерттеу институттары мен зертханалар экологиялық қауіпсіздік, климаттық өзгерістерге бейімделу, биоресурстарды тиімді пайдалану, биотехнологиялық инновациялар бағытында ғылыми жобалар жүргізуде. Мысалы, Биология және биотехнология факультетінің ғалымдары экологиялық тұрғыда қауіпсіз ауылшаруашылық өнімдерін өндіру, ластанған суларды тазарту, микробиологиялық әдістер арқылы топырақ құнарын қалпына келтіру секілді бағыттарда ізденіс үстінде. Бұл зерттеулердің нәтижелері Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігіне тікелей үлес қосуы мүмкін.

        Университет тек зерттеу және білім беру саласында ғана емес, жалпы қоғам үшін де экологиялық мәдениетті тарату орталығына айналып отыр. ҚазҰУ алаңында жыл сайын тұрақты даму мәселелеріне арналған халықаралық форумдар, конференциялар, семинарлар өткізіледі. Бұл шараларға түрлі сала мамандары, ғалымдар, саясаткерлер мен экологтар қатысып, жаһандық экологиялық проблемаларды шешудің ортақ жолдарын талқылайды. Мұндай ауқымды іс-шаралар университеттің тек білім ордасы ғана емес, қоғамдық пікір қалыптастыратын интеллектуалдық орталық ретіндегі маңызын арттыра түседі.

        Сонымен бірге, ҚазҰУ экологиялық еріктілер қозғалысын да қолдайды. Университет студенттері экологиялық жобаларға, сенбіліктерге, табиғат қорғау экспедицияларына, орман отырғызу акцияларына белсене қатысып келеді. «Жасыл көпір», «Экосана», «Green Campus» сынды ұйымдар жастардың табиғатқа деген сүйіспеншілігін арттырып, оларды нақты істер арқылы тәрбиелеуде үлкен рөл атқарады. Бұл ұйымдар экологиялық білім беруді формальды емес әдістермен жүргізіп, театрлық қойылымдар, квесттер, экофестивальдар, пікірсайыстар өткізу арқылы жастардың қызығушылығын оятады.

        Жасыл университет ретінде ҚазҰУ тек экологиялық саясатты қолдап қана қоймай, болашақ ұрпақтың өмір сүру сапасына әсер ететін шешімдер қабылдауда. Бұл – табиғат пен адам арасындағы үйлесімді сақтауға бағытталған ұстаным. ҚазҰУ-да қалыптасқан экологиялық мәдениет – бұл жай ғана үрдіс емес, бұл – болашақты жауапкершілікпен қалыптастыру жолындағы саналы таңдау. Табиғатты аялау – әрбір азаматтың парызы екенін ұғындыра отырып, университет жас буынды экологиялық ойлауға баулиды.

        ҚазҰУ – жасыл болашақтың жаршысы. Университет өзінің ғылыми әлеуеті, инфрақұрылымы және халықаралық байланыстары арқылы тұрақты даму жолында нақты қадамдар жасауда. Бұл қадамдар тек бүгінгі күннің емес, болашақ ұрпақтың игілігіне бағытталған. Егер сіз сапалы білім алып қана қоймай, жаһандық экологиялық мәселелерді шешуге үлес қосқыңыз келсе, ҚазҰУ – сіздің дұрыс таңдауыңыз. Жасыл ойлау, жасампаз әрекет, жауапты ұстаным – осының барлығы ҚазҰУ-да тоғысады.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: