"Мектеп – тұлға қалыптастыратын орта"

Мектеп – тұлға қалыптастыратын орта

Адамзат тарихында білім мен тәрбие – мәңгілік құндылықтар. Ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан осы екі ұлы ұғымның түп негізі – мектеп. Мектеп – жай ғана төрт қабырғалы ғимарат емес. Ол – баланың сана-сезімін оятып, жан дүниесін байытатын, армандарға қанат бітіретін киелі шаңырақ. Бұл шағын қоғамда әрбір жас жүрек алғашқы қадамын жасап, өз болмысының іргетасын қалайды. Сондықтан да мектепті тұлға қалыптастыратын орта деп атау – әділетті әрі шынайы.

Білімнің алтын ұясы

Адам баласы дүние есігін ашқаннан бастап, өмірді тануға ұмтылады. Ал шынайы танымның, жүйелі білімнің бастауы – мектеп қабырғасында қаланады. Мұнда оқушы тек әріп танып, есеп шығаруды ғана емес, ең алдымен ойлауды, пікір білдіруді, талдау мен қорытынды жасауды үйренеді.

Білім арқылы адамның көзі ашылады, санасы кеңейеді. Мектепте алған алғашқы білім кейінгі өмірінің темірқазығына айналады. Әлемге әйгілі ғалымдардың, ұлы жазушылардың, көрнекті қайраткерлердің барлығы да мектептен түлеп ұшқан. Олардың өміріндегі алғашқы ұстаздары мен мектеп қабырғасындағы күндері ерекше орын алғаны сөзсіз.

Тәрбие бесігі

Мектеп – тек білім ордасы ғана емес, сондай-ақ тәрбие мектебі. Мұнда адамгершілік қасиеттер, еңбекқорлық, ұқыптылық, әділдік, достық, сыйластық сияқты өмірлік құндылықтар бойға сіңеді.

Жасөспірім шақ – адамның мінез-құлқы, дүниетанымы қалыптасатын ең маңызды кезең. Осы тұста мектептің, ұстаздардың рөлі орасан зор. Әрбір айтылған жылы сөз, көрсетілген үлгі-өнеге бала жүрегіне із қалдырады. Кім болғысы келетіні, қандай қасиеттерді қадірлейтіні де осы ортада анықталады.

Ақын Мұқағали Мақатаевтың "Ұстазым менің, ұстазым..." деген өлең жолдары бекер жазылмаған. Өйткені әрбір тұлғаның артында ең алдымен ұстаздың еңбегі тұрады.

Әлеуметтік орта ретінде мектеп

Мектеп – баланың тек академиялық қабілетін ғана емес, әлеуметтік дағдыларын да дамытатын орта. Оқушы мектепте әртүрлі адамдармен қарым-қатынас орнатуды үйренеді: достасуды, пікір алмасуды, ортақ шешім қабылдауды меңгереді.

Командалық жұмыс, дебат, шығармашылық байқаулар – бәрі де баланың өзін табуына, өз ойын еркін жеткізе алуына мүмкіндік береді. Мектептің әрбір мерекесі, жарысы, үйірмесі – жас ұрпақтың жан-жақты дамуына жол ашады.

Қиындықты жеңе білу, сәтсіздіктен сабақ алу, жетістікке бірге жету – бұлар да адамның өмір бойы қажет ететін қасиеттері. Ал мұндай қабілеттер мектеп қабырғасында қалыптасады.

Мектеп – арман мен мақсаттың бастауы

Әрбір бала жүрегінде қиял мен арман бар. Бірі ғарышкер болғысы келеді, бірі суретші, бірі дәрігер болуды армандайды. Мектеп сол армандарды ұштайтын, мақсатқа айналдыратын орта. Мұғалімнің берген сенімі, қолдауы арқылы бала өз мүмкіндіктеріне сенеді, биікке ұмтылады.

Тарихтан мысал алсақ, ұлы ойшыл Әл-Фараби де, ғұлама ғалым Ахмет Ясауи де алғашқы білімін мешіт-медреселерден алып, кейін үлкен жолға шыққан. Бүгінгі заманның мектептері де сол дәстүрді жалғастырып келеді.

Әрбір түлектің қанатына қуат беретін, болашаққа жол сілтейтін – мектептегі алған тәлім-тәрбие, білім.

Ұстаз – тұлға қалыптастырушы

Тұлға қалыптастырудағы негізгі рөл әрине, ұстазға тиесілі. Ұстаз – баланың жан дүниесіне сәуле құятын, оны жақсылыққа, ізгілікке бағыттайтын шырақшы.

Шынайы ұстаз шәкіртінің бойындағы әрбір ерекше қасиетті