Жалаң және жайылма сөйлем

Жамбыл  облысы . Тұрар  Рысқұлов  ауданы    Алғабас   шағын  орталықты  орта  мектебінің  бастауыш  сынып  мұғалімі:

Жапарқұлова  Ақбота Бақытқызы

8. 12. 2015 ж   Қазақ  тілі

Сабақтың  тақырыбы: Жалаң және жайылма сөйлем.

Білімділік : Оқушыларға жалаң және жайылма сөйлемдер туралы  түсініктерін  еске  түсіріп  қайталау  Жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге айналдыра  білуге үйрету,сөйлемдегі сөздерді сөйлем мүшелеріне дұрыс талдай білуге дағдыландыру.

Дамытушылық : Жай сөйлем туралы түсініктерін одан әрі дамыту,   оқушылардың ой-өрісін,тіл байлығын кеңейту.

Тәрбиелік :  Оқушыларды ұқыптылыққа, сауатты,  таза  жазуға, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың  типі : Қайталау  сабақ

Сабақтың   әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, семантикалық карта , ВЕНН диаграммасын ойын,  сәйкестендіру

Сабақтың  көрнекілігі:  Себет, жеміс  суреттері , сызба , кесте

І.  Ұйымдастыру  кезеңі : Оқушыларды  түгендеп , сабаққа назар  аудару

Психологиялық дайындық

Мейірімді жүрекпен,

Ақ пейілді тілекпен,

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық.

ІІ. Мақсат  қою  кезеңі :

Жалаң және жайылма сөйлемдер туралы  түсініктерін еске  түсіріп  қайталау

ІІІ. Үй тапсырмасын сұрау

Үйге  берілген  жаттығуды  тексеріп  шығамын

100-жаттығу  Сәйкестендіру.

Миға шабуыл. (сұрақ-жауап)

1        Жай сөйлем дегеніміз не?

2       Жай сөйлемнің түрлері қандай?

3.       Жалаң сөйлем дегеніміз не ?  Мысал  келтір

4.       Жайылма сөйлем дегеніміз не?  Мысал  келтір

ІҮ.  Өткен  материал  бойынша  түсінгендерін  зерттеу  кезеңі :

Ережені  еске  түсіріп  қайталау

Бір ғана тиянақты ойды білдіретін жеке  сөйлемді жай сөйлем дейміз . Жай сөйлем жалаң және  жайылма болып екіге бөлінеді. Бастауыш пен баяндауыштан құралған сөйлемді жалаң сөйлем дейміз. Санжар  оқыды.  Тұрлаулы  мүшелерден  басқа  тұрлаусыз  мүшелері  де бар  сөйлемді  жайылма  сөйлем дейміз. Санжар  -  кітапты  оқыды.

Оқулықпен жұмыс  

104-жаттығу . Жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге айналдып жазу

Түйе  боталады  .  Ақ  түйе боталады .  Сәуле  үтіктеді .  Сәуле  киімді  үтіктеді   Ара  қонды  . Ара  гүлге  қонды .  Күн  жылдынды .  Күн  бүгін  жылынды .

 105 – жаттығу  Өлеңді  мәнерлеп оқу.  Қарамен  жазылған  жайылма  сөйлемдерді  жалаң  сөйлемдерге  айналдырып жазу

Жұлдыз  төгілді .  Ай  үңілді

 106-жаттығу .  Сызбадағы  жай  сөйлем  түрлерін салыстырып ,  олардың  ұқсастығы мен айырмашылығын  табу   ВЕНН диаграммасын толтырады

107-жаттығу   Сәйкестендіру.

Сергіту  сәті

                     Әппақ болып таң атты,

Түтiн тiке шығады.

Қарлығаштар қанатын

Самғап биiк ұшады.

« Кім жылдам»  ойыны

Берілген зат есімдердің бәріне ортақ әріпті тауып айт

Шыққан сөздерден 1 жалаң, 1 жайылма сөйлем айту

108-жаттығу.  Ауызша   Сөйлемдерді оқы. Екі бағандағы жайылма сөйлемдерді салыстырып бір-бірінен қандай өзгешелігі барын айтып көр.

Ауылдан атам келді.                  Ауылдан нағашы атам келді.
Нұржан қарды  күреді .             Нұржан қарды күрекпен күреді.
Мал өрістен келді  .                   Мал өрістен ерте келді.
Күлән суды  әкелді.                   Күлән суды құдықтан әкелді.

109-жаттығу. Жайылма сөйлемдерді оқы. Жайылма сөйлемді сөйлем мүшесіне талда.Алғашқы екі сөйлемдегі сөздердің байланысын тап.

  Әсия  жүнді  түтті .  Жүннен  жіп  иірді . Сол  жіптен  маған  шұлық  тоқыды .  Шұлық  әдемі .
Ү. Сабақты  қорыту :

«Жемістер  теру  ойыны»      Жай  сөйлемнің  түрлерін ажыратып  себетке салу

Семантикалық  картамен жұмыс.

ҮІ. Үйге  тапсырма :  Ережені қайталау  92 бет 110-жаттығу.  Берілген сызба бойынша сөйлем құрап жазу.  Жазған сөйлемдер жай сөйлемнің қай түрі екенін айтып келу
ҮІІ. Бағалау :Белсене қатысқан оқушыларды мадақтап бағалау

8 . 12. 2015 ж