Қысқа сөз
Мен жаздым өлеңменен бiрталай сөз,
Бұл ендi талай жанға болады кез.
Жалықпай жоқты шатып жаза берген,
Демеңiз осынша қырт, не қылған ез.
Қырық жылдан өтiп жасым,
Ақылым болды сырласым,
Отыз жылдық замандасым,
Иманым – басшы жолдасым.
Шарлайсың, ойым, шарлайсың,
Алыстан менi барлайсың.
Таяу тұр ажал алдыңда,
Сарынға салып сарнайсың,
Кешегi кеткен Ер Қорқыт
Кейiнгi жанға болды ұмыт‚
Сарынын соның салайын,
Ескi әуез демей құлақ тұт.
Қорқыт, Қожа Хафиз түсiме ендi де,
Осы әнiне салып келдi де,
Ол үш қайтара мұны сайратып,
Дедi: «Көкейiңе ендi ме?
Бір қорқақ бай білмейді Құдайды бір,
Көрінгенге жалынып жалпылдап жүр.
«Қастығынан құтылдым бәрінің» деп,
Малын жалдап күн көрді сонымен құр.
Ой қозғайды оңаша таудың басы,
Өткеннің ойға түсіп тамашасы.
Қолтығына қабағын түйіп қарап,
Әне тұр Қодар өлген құз-жартасы.
Қобызым неге сарнайды –
Ажалдан хабар бередi.
Сыбызғым неге зарлайды –
Деп тұр: «Ием өледi!»
Қатындар жас баласын күтедi,
Аямай қолдан келген шамасын.
Емiзбей, ұрып-соғып, түртедi,
Ержетiп eci кiрген баласын.
Жасымда аңда жүрген жақта,
Азаттық өмір сүрген шақта,
Шаттанып жүрдім шалықтай,
Оңаша өмір сүргенім-ай!
Бір қу түлкі болыпты жұртты құртқан,
Тышқан аулап жейді екен ескі жұрттан.
Жем таба алмай бір жылы арықтапты,
Тышқан ауып кеткен соң мұқым сырттан.
Қараңғы мен жарықты жүрмiз өлшеп,
Күңгiрт, жарық, қараңғы, көмескi деп.
Жыл мен ай, сағат, минут, секунд деймiз,
Секундты мың бөледi хроноскоп.
Бір қаншырға айтыпты бөдене кеп:
Сен үшін қатты уайым қыламын,– деп,–
Солаңдаған байғұсың ұшуға олақ,
Бір күні кетеді ғой тұрымтай жеп?
Жайдары күлдіргіш, қалқам,
Ұятсыз, әдепсіз, салқам.
Күлгенім бір сенің арқаң,
Ыржақта,
қылжақта, әйдә!
Күнде керуен келеді бір сарайға,
Неше бөлек үйі бар әрбір жайда.
Сансыз көп саудагерлер келіп жатыр,
Біреу жылда қайтады, біреу айда.
Қай жолдассың, айтшы, сен?
Адамды аңша атасың.
Өз анаңның сүтiнен
Қанды адал деп татасың.
Қазақтың жаманы болмас,
Жаманнан аманы болмас.
Бірігіп іс қылатұғын,
Түзелер заманы болмас.
Қазақтың ең жақсысы,
Үш нәрсеге шоқынар:
Мақтаны, асты, нәпсiсi –
Шоқынғаны осылар.
Ғайсадай жан беретiн таңның желi,
Қайғымды желге ұшырып, тiрiлт менi!
Ақылым, кәрiлiкке жабырқама,
Талпынып тағы да ақтар дүниенi.
Бай, ұлық, жуандарды бақты көрмек,
Ол мисыз шолақ оймен баға бермек.
Анық бақ деп айтарлық үш нәрсе бар:
Кірсіз ақыл, мінсіз сөз, адал еңбек.
Шымды жерде көресiз қара топырақ,
Шiрiген шөп, тозаңнан болған құрақ.
Егер оған дым тиiп, күн жылытса,
Жан кiрiп, шөп шығады гүл, жапырақ.
Шошыма‚ достым‚ сөзiмнен‚
Сөз – Құдайдан шыққан бу.
Ұқпасаң, көр өзiңнен‚
Жұтқызайын нұрлы су.
Шошыма, ойым, шошыма,
Келмейдi жындар қосыма.
Таhараты жоқ сайтан
Жоламас менiң қасыма.
Қайтер еді, жігіттер,
Тым қымбатты кимесек.
Мақтан үшін борышты
Үсті-үстіне үймесек.
Шам Сенен жарықпын деп күнәлi боп,
Сондықтан түскен оның тiлiне шоқ.
Айна Сенен асылмын деген үшiн,
Дарға асылып, басына қадалған оқ.
Бір Құдай неше түрлі жан жаратты,
Не үлкен, не кішкентай тән жаратты.
Керексіз, жансыз нәрсе жаратқан жоқ,
Есепсіз қанша мың мен сан жаратты.
Тәңiрiнi iздеп бiр мұңғыл
Тас суретке шоқынса,
Өлсе де, болып соған құл,
Иманын бұзбай отырса.
Тура жолда қайғы тұрмас,
Шат болайын, бер арақ!
Қайғы, рахат бәрi бiр бәс,
Ешбiрiнде жоқ тұрақ.
Тумақ, өлмек – тағдырдың шын қазасы,
Ортасы – өмiр, жоқтық қой екi басы.
Сағымдай екi жоқтық арасында
Тiршiлiк деп аталар бiраз жасы.
Тауық неге шақырар сағат сайын,
Дей ме уақыт өткенiн ұқтырайын.
Кейде зарлы дауыспен ит ұлиды,
Бiлемiсiң, қылып тұр ненi уайым?
Тауып айтса мінді деп,
Жоғалтып бақ мініңді.
Өз етіңді жұлып жеп,
Ашпа алашқа сырыңды.
Шыққаным – Шыңғыстағы бiр биiк тау,
Жақсы екен тауға шығып тағдыр сынау.
«Қайырлы түн болсын» деп үнсiз айтып,
Күн кеткен соң түн келдi қараңғылау.
Талап деген бiр жүйрiк тұлпар сынды‚
Бабын таппай мiнгендi қылар жынды.
Тауға ұра ма басыңды, тасқа ұра ма,
Ал ендi оған кiсi қайтiп мiндi?
Қасыңа қылыш қайратқан,
Досыңа гүлдей жайнатқан,
Ерiк пен талап‚ ой берiп,
Ойыңды сөзбен сайратқан
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі