Өлең, жыр, ақындар

Ілмек бойынша іздеу


Мақалалар (11) Өлеңдер (44) Жоспарлар (2) Мақал-мәтелдер (1) Ұлағатты сөздер (2)

Тұрмағамбет пен Шәді төре

Аралап таттым тұзын талай жердің,
Барлығын айта алмаймын, көргендердің.
Көп жерін кезіп жүріп бұл жаһанның
Ғаламда бір ғажайып патша көрдім.

Толық

Тұрмағамбет пен Шахар ақынның қиял жарыстырып айтысуы

Қарыштың кемдігінен өспеді ойым,
Елу мың ең азында болса қойым.
Жеті мың жылқы, түйе жатса қаптап,
Байтаққа болар еді күнде тойым.

Толық

Алты ақынның өмір туралы айтысы

Келтірмес өлімді ойға, нәпсіге ерсең,
Нәпсіге ер емессің, ерік берсең.
Тастайды ара шөлте адастырып,
Алдыңа "әуес" атты қойып көрсең.

Толық

Тұрмағамбет пен Жүрсін

Жарайды жазған хатың, інім Жүрсін,
Қиғаш қас, құралай көз нағыз һүрсің!
Баласы Алтынайдың болғаннан соң,
Айбынба, білімге бай, анық дүрсің!

Толық

Тұрмағамбет пен Сәнбала

Алтайы көз алдымда, көрдім түлкі,
Боларын біле алмадым кімнің мүлкі.
Қуғанмен, қолға түспей, қалсам босқа
— Сақтандым: "Болармын, – деп, – жұртқа күлкі".

Толық

Ақын мен тұт ағашының айтысы

Ақын:
— Безбүйрек тас айналаң,
Жатаған құз,
Құз деп мұны несіне атағанбыз?!

Толық

Жігіт пен қыздың жұмбақ айтысы

Тағы да отырмын мен жұмбақ ойлап,
Дүлдүлді сахараға қойдым байлап.
Басында бұлбұл отыр үйдің сайрап,
Бір гауһар қойнында тұрар жайнап.

Толық

Айтыс

Taп кеше - біздің елде - сонау Сырда,
Атақты «Бірінші май» колхозында.
Той жасап, жаңа жылды құрметтеген,
Келелі ұлы думан жиынында.

Толық

Кененнің Нүрила мен Үмбеталыға айтқаны

Бір сөзге тиянақты болмай палуан,
Имендің бе ізденген өнерпаздан.
Неге састың сөзіңнен, неге адастың,
Қажығандай қайқаңдап Нұриладан?

Толық

Айтыс

Сен кімсің семіз, толық тән жағынан?
Өгіздей бар шығарсың әл жағынан.
Көрінген көрнегіңнен, жүрісіңнен,
Топастығың білінген әр жағынан.

Толық

Оқу құралдарының айтысы

Оқу құралдарының да айтысы,
Барлығы да келеді ғой айтқысы.
Бір күні жағдай болыпты мынадай,
Көрейік айтысқалы келген қайсысы?!

Толық

Айтыс

Сөз табатын қиыстырып қиыннан,
Қаумалаған ел алдында жиылған.
Қос ішекті домбырасын қолға алса,
Таңдайынан маржан өлең құйылған.

Толық

Айтыс

Өлеңмен сөз-сайыста қағысқалы,
Өзендей тасты ағызған ағыстары.
Шабыттың тұлпарына қамшы басып,
Қыздармен шығып тұрмыз жарысқалы.

Толық

Ақтөбелік ақын Ершат Қайболдинді айтысқа шақыру

Ершат інім!
Төбеңе шабытыңның кер шатырын.
Тербетіп Нұрпейістің аруағын
Ала кел ақын бабаң берсе ақылын.

Толық

Айтыс

Бөгелмейін, жырлаймын,
Өнерімді шыңдаймын.
Домбыраны қолға алдым,
Айтысуға кім дайын?

Толық

Жеміс-жидектердің айтысы

Міне, дархан күз де кеп,
Жеміс берді бізге көп.
Бір күні олар айтысып,
Қалды азырақ сөзге кеп.

Толық

Жайлаудың баласымен айтысқан өлеңі

Наданның көзі соқыр, көңлі қара,
Қазаққа надан болмай бар ма шара?
Бір күні аңнан қайтып келе жатсам,
Жүр екен далада ойнап бір топ бала.

Толық

Айтыс

Күдік бар бір көздерде,
бірінде үрей,
Дүрілдеп пысықтар жүр бұрынғы кей.
Салдыртып Сарыарқадан Сал келіпті,

Толық

Айтыс

Кейбір біздің ағалар
сөз сөйлеуге керемет.
Ал балаға қамқорлық
онша емес қой, не керек!

Толық

Айтыс

Қоймаған соң қолқалап,
сөзден жасын ататын
шыға келген ортаға
екi жақтан екi ақын.

Толық