Кемеңгердің артынан көп ереді,
Сүмелектің артынан сөз ереді.

Ілмектер: сөз, тіл

---

---

Жаманның тілі ащы,
Көк мияның гүлі ащы.

Ілмектер: жаман, тіл, адам

---

---

Ана тілің алпыс тілге татиды.

Ілмектер: тіл

---

---

Жабағы тайдың тері ащы,
Жаман адамның тілі ащы.

Ілмектер: жаман, адам, тіл

---

---

Тура тілді тия алмадым,
Туғаныма сия алмадым.

Ілмектер: тіл, туыс

---

---

Білгеніңді сөйлеме,
Не сөйлегеніңді біл.

Ілмектер: тіл, сөз

---

---

"Кіш" деп айтуға тілі жоқтың көзін қарға шоқыр.

Ілмектер: тіл

---

---

Тәттіден де тәтті тіл,
Ащыдан да ащы тіл.

Ілмектер: тіл

---

---

Аяқ — азамат,
Қол — мүлік,
Бас — сандық,
Тіл — кілт.

Ілмектер: тіл

---

---

Тікен кірсе жаныңа,
Тілмен сылап аларсың.
Тікенектің зардабын
Гүлмен бұлап жазарсың.

Ілмектер: тіл, зардап

---

---

Тілі басқа — тілегі бір,
Түрі басқа —жүрегі бір.

Ілмектер: тіл, жүрек

---

---

Қылышынан қан тамған батырды,
Тілінен бал тамған ақын алады.

Ілмектер: батыр, тіл, ақын

---

---

Балық тілін бақа білер.

Ілмектер: тіл

---

---

Мақтанған тілге – мың бәле.

Ілмектер: тіл, бәле

---

---

Бас – кемеңгер,
Жүрек – ер,
Құлақ – бұлақ,
Аяқ – пырақ,
Қол – мұрап,
Тіл – тілмаш,
Кілтін тап та сырын аш.

Ілмектер: амалын табу, дене мүшелері, тіл, бас, жүрек, құлақ

---

---

Шілге тұзақ құрса да,
Тілге тұзақ құрмайды.

Ілмектер: тіл, тұзақ

---

---

Тілге шешен,
Іске мешел.

Ілмектер: тіл

---

---

Тәрбие тілден басталады.

Ілмектер: тіл, тәрбие

---

---

Малға кедей – жарлы,
Тілге кедей – сорлы.

Ілмектер: тіл, кедей, жарлы

---

---

Өтірікшінің шын сөзі зая.

Ілмектер: өтірікші, сөз, тіл

---

---