Анкарадағы мәдени туризмді дамытатын Аныткабир – Ататүрік кесенесі

Мен Есболова Молдир Ауелтаевна әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетіннің (ҚазҰУ) WWW.https://farabi.university/ философия және саясаттану факультеті, дінтану және мәдениеттану кафедрасының 8D03102–Мәдениеттану мамандығының 2-курс докторанты ретінде Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министірлігінің бұйрығына сәйкес докторант ретінде шетелдік тағылымдамасынан Түркия мемлекеті, Анкара қаласы, Бейтепе аумағы Хаджетепе университетінен өту үшін келген болатынмын. «Мәдени туризм Қазақстанның ұлттық даму стратегиясы ретінде» диссертациялық жұмысымның тақырыбына сәйкес  шетелдік кеңесшім Хаджетеппе университетінің Түрік халық бөлімінің қауымдастырылған профессоры Ширин Йлмаздың нұсқауымен тағылымдама жоспарына сәйкес Түркия мемлекетіне әрбір келген турист, немесе келген қонақтар ең алғаш Аныткабир - Ататүрік кесенесіне бару керек және диссертациялық жұмысымның бір бөлігіне қосу мақсатында тапсырған жұмыстардың бірі болған. Сол себепті алғашқы жұмыстардың бірі ретінде мәдени туризмді дамытатын орындардың бірі Аныткабир - Ататүрік кесенесіне барған болатынмын.

Негізінде Түркия халқының айтуы бойынша Анкараға барудың жалғыз себебі - Түркияның тұңғыш президентінің кесенесіне бару.

Мемлекет тарихын түбегейлі өзгерткен, сұлтандық пен халифатты жойған, революционер, әскери генерал, бірнеше ғылыми еңбектердің авторы. Жыныстардың теңдігін жариялаған және араб тілінің орнына латын әліпбиін енгізген адам.

Ататүріктің жеке басына табыну Түркияда ол туралы бәрін немесе барлығын дерлік білмейтін адам жоқ. Барлық жерде сіз Мұстафа Кемалдың портреттерін кездестіресіз, олар барлық мектептерді, соттарды, әскери бөлімдерді, ауруханаларды, кітапханаларды, асханаларды, шеберханаларды, дүкендерді, сондай-ақ монеталарды, вексельдерді, пошта маркаларын, төсбелгілерді және т.б. безендіреді.

Кемал Ататүрік Осман империясында дүниеге келген, бірақ ол жариялаған республикада қайтыс болды, оны өз халқы мәңгі құрметтейді.

Барлығы арыстандармен аллеядан басталады. 26 Арыстан тыныштықты, күш пен қорғауды білдіреді.

Бір қызығы, жол олардың арасында үлкен "тесіктері" бар тақтайшалармен қапталған, оларға кез-келген аяқ оңай түсіп кетеді. Бұл адамдар әрқашан аяқтарының астына қарап, сол арқылы Ұлы билеушіге құрмет пен құрмет көрсету үшін арнайы жасалған.

Арыстан аллеясы бір-біріне қарама-қарсы тұрған екі ескерткішпен аяқталады.

Сол жақта әйелдердің мүсіндік композициясы орналасқан: әйелдердің қолында ұстайтын гүл шоқтары елдің молшылығын білдіреді; жылап жатқан әйел – кеткен билеушіге қайғы.

Қарама-қарсы еркек мүсіндік композициясы. Ол елдің әскери күшін, зиялы қауым мен жұмысшы халықты бейнелейді.

Арыстан аллеясы бір уақытта 15 мың адамды қабылдай алатын үлкен салтанатты алаңға қарайды.

Қалған үш жағынан, Аныткабир бағаналы портикодан басқа ештеңе емес.

Ататүрік кесенесі төбенің басында салынған және дамып келе жатқан Анкараның кез келген жерінен көрінеді.

Портиконың бұрыштық бөлмелерінде Ататүріктің сүйікті заттары бар: қайық пен көлік.

Кесененің дәл қарама – қарсы жағында Ататүріктің ең жақын серігі, досы, мұрагері және Түркияның екінші президенті Исмет Иненюдің ескерткіш тақтасы орналасқан. Кесенеге кіре берісте оның Кемал Ататүрікке алғыс хаты ілінеді.

Салтанатты алаңдағы ең үлкен ғимарат-бұл бірінші президенттің мемориалдық тақтасы орналасқан Құрмет залы. Кесенеге кірер алдында күзетшілер кезекшілік етеді.

Екінші суретте Ататүріктің түрік халқына соңғы салтанатты сөзі қайтыс болғанға дейін айтылған.

Кіреберістің жоғарғы жағында дәстүрлі түрік өрнектері бар алтын жалатылған төбе бар.

Бүйірлерінде жасанды алаулар бар, ал аралықтарда Анкараның өрнектелген торлар арқылы көрінісі бар.

Кесене әртүрлі елдерден 50 000 өсімдік отырғызылған Бейбітшілік саябағымен қоршалған. Саябақ Ататүріктің әйгілі "үй әлемі — бүкіл әлемдегі бейбітшілік"деген сөзімен аталған

Орталықта салмағы 40 тонна болатын мемориалдық тақта орналасқан. Оның дәл астында, төменгі деңгей-Ататүріктің қабірі.

Ататүрік мұражайы кесененің жанында орналасқан. Онда Мұстафа Кемалдың кітапханасы мен жеке заттары жинақталған, оның әскери жеңістері мен саяси әрекеттері мақталған. Ішін алып тастауға тыйым салынады, ал ешкімді қабірдің өзіне кіргізбейді. Қабірдің айналасында республиканың барлық провинцияларынан әкелінген мыс ыдыстар бар екені белгілі.

Дәстүр бойынша, мұражайдан шығатын дүкенде Ататүрікке байланысты миллион затты сатып алуға болады. Бұл жерде бүкіл ел бас тартатын сияқты. Үйде Ататүріктің портреті әлі ілінбеген адамдар мұнда кез-келген көлемдегі және дизайндағы суретті сатып ала алады.

Кешеннің аумағы үлкен, сондықтан тар сезінбейді. Бірақ қарауылдың ауысуы кезінде ең көп адам бір жерге жиналады. Оны күніне бірнеше рет, тіпті бірнеше сағат бойы ұстауға болады. Қарауылға әскерлердің әр түрінен барлығы 2 өкіл қатысады: көк-әуе күштері, ақ – теңіз, жасыл – жаяу әскер. Әрекеттен кейін бірден сарбаздар тез көрініске келтіріледі. Өйткені, олар қарауылда тағы 2 сағат тұра алады.

Қарауылды ауыстыру рәсімінің толық нұсқасын төмендегі бейнжазбаданқарай аласыздар.

https://www.youtube.com/watch?v=uVmtdyY8QJw&t=214s

Жыл сайын Аныткабирге 5,6 миллион турист келеді, олардың 96% - ы түріктер. Ең көп баратын айлар-сәуір, мамыр. Жазда ол қатты пісіреді және ашық алаңда болу қиын. Анкарадағы ауа-райын және ай сайынғы туристер санын ескере отырып, қыркүйек – қазан айлары кесенеге барудың ең жақсы айлары болып табылады.

Осы Аныткабир - Ататүрік кесенесіне жүріп өзіміздің Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне қатты ұқсаттым, ағылып келе жатқан адамдардың көбісі Ататүрік кесенесіне барып тарихымен танысушылардың қатарынан екен.

Аныткабир - Ататүрік кесенесінде жүріп диссертпациялық жұмысыма көптеген материалдар жинауыма себепкер болды.

Әл-Фараби Атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Философия және саясаттану факультеті, Дінтану және мәдениеттану кафедрасы, 8D03102-мәдениеттану мамандығы 2 курс докторанты Есболова М.А.

Ғылыми жетекші
Философия және саясаттану факультеті, деканның оқу-әдістемелік және тәрбие жұмысы орынбасары, философия ғылымдарының кандидаты, аға оқытушы Өмірбекова А.О.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: