“Өзін-өзі табу жолы: Жастарға арналған мотивациялық кеңестер”

Қазіргі заман — мүмкіндіктер мен өзгерістер заманы. Жастардың алдында шексіз жол ашық: шет елде оқу, стартап ашу, шығармашылықпен айналысу, саяхаттау, еріктілікпен айналысу — бәрі де қол жетімді. Бірақ осы мүмкіндіктердің молдығы кейде адастырып жіберуі мүмкін. «Менің орным қайда?», «Мен кім болғым келеді?», «Менің өмірлік жолым қандай?» деген сұрақтар көп жастарды мазалайды. Бұл — қалыпты, әрі өте маңызды сұрақтар.

Өзін-өзі табу дегеніміз — өзіңді тану, өз қабілетіңді, қызығушылығыңды, құндылықтарыңды, мақсатыңды түсіну. Бұл жол оңай емес. Алайда дұрыс бағыт пен мотивация арқылы кез келген жас өзінің өмірлік жолын таба алады.

1. Өзін тану — алғашқы қадам

Өзін-өзі табу ең алдымен өзіңді танудан басталады. Адам өзіне сұрақтар қою арқылы өзін түсіне бастайды:

• Маған не нәрсе ұнайды?

• Қандай іспен айналысқанда уақыттың қалай өткенін байқамай қалам?

• Менің күшті жақтарым қандай?

• Адамдар мені қандай қасиетім үшін бағалайды?

Осы сұрақтарға шынайы жауап беру — өзіңді танудың бастауы. Өзіңді танымаған адам өзгелерге еліктеп, өзіне жат өмір сүріп кетуі мүмкін. Ал өзіңді танысаң, қай салада бақытты болатыныңды, қай бағытта дами алатыныңды түсінесің.

Кеңес: Ай сайын өзің туралы күнделік жүргізіп, өз-өзіңе сұрақтар қойып отыру пайдалы.

2. Армансыз адам — қанатсыз құспен тең

Арман — адамды алға жетелейтін күш. Армансыз өмір қызықсыз, мәнсіз болады. Жастарға арман құрудан қорықпау керек. Арманың биік болсын! Ең бастысы — арман тек қиялда қалмасын, ол мақсатқа айналуы тиіс.

Мысалы: Егер сен танымал дизайнер болуды армандасаң, онда қазірден бастап сән өнері бойынша кітаптар оқы, эскиздер сал, курсқа қатыс. Арманға нақты қадамдар арқылы жақындайсың.

Кеңес: Арманыңды қағазға түсір. Қаласаң, "арман тақтасы" (vision board) жасап, арманыңа жету жолын визуализацияла.

3. Қателесу — қалыпты құбылыс

Көп жастар өзін іздеу жолында қателесіп, күмәнданып жатады. Бірақ қателік — өсу мүмкіндігі. Өмірлік жолыңды табу үшін түрлі нәрсені байқап көруің қажет. Бірнеше мамандықты, түрлі салаларды зертте. Қателесуден қорықпа — тек ештеңе істемейтін адам ғана қателеспейді.

Мысалы: Бір салада оқып, кейін басқа салаға ауысып жатқан студенттер көп. Бұл олардың әлсіздігі емес, керісінше, өзіне шынайы болуға тырысуының белгісі.

Кеңес: Қателіктен сабақ алып, оны тәжірибе ретінде қабылда.

4. Уақытты тиімді пайдалану — өзіңді табуға апарар жол

Өмір қысқа. Әр сәтті тиімді пайдаланған адам ғана дамиды. Әлеуметтік желілерге көп уақыт жоғалтпай, оны пайдалы дүниелерге бағытта. Курстар, кітаптар, подкасттар, тіл үйрену, хобби — барлығы да сені өзіңе жақындатады.

Кеңес: "Pomodoro" әдісін қолданып көр: 25 минут жұмыс істеп, 5 минут үзіліс жасау арқылы зейінді арттыруға болады.

5. Өзгелермен салыстырма, өзіңді өсір

Кейде әлеуметтік желілерде басқалардың жетістігін көріп, өзімізді төмен сезінеміз. Бұл — психологиялық қысым тудырады. Бірақ ұмытпа: әркімнің жолы әртүрлі. Біреу ерте табысты болады, біреу кеш. Бастысы — өзіңмен өзіңді салыстыр. Бүгін кешегіден жақсырақ болуға тырыс.

Кеңес: Әлеуметтік желіде уақытыңды шекте, өзіңе шабыт сыйлайтын адамдарды ғана бақыла.

6. Тәжірибе — ең жақсы мұғалім

Өзін табу үшін тек теориялық білім аз. Өмірді сезіну керек. Еріктілікпен айналыс, түрлі жобаларға қатыс, практикадан өт. Бұл сені өз қабілетіңмен, мықты және әлсіз жақтарыңмен таныстырады.

Мысалы: Егер сен журналист болғың келсе, мектеп немесе жергілікті газетке мақала жазып көр. Осылайша, өз мүмкіндігіңді сынай аласың.

Кеңес: Тәжірибе жинаудан ұялма. Ол сені кәсіби ғана емес, тұлғалық тұрғыдан да өсіреді.

7. Мақсат қой және әрекет ет

Мақсатсыз адам қайда бара жатқанын білмейді. Арманыңды мақсатқа айналдырып, нақты жоспар жаса. Жылдық, айлық, апталық, тіпті күндік мақсаттар құр. Шағын жеңістер — үлкен табыстардың бастауы.

Кеңес: SMART әдісін қолданып көр (Мақсат нақты, өлшенетін, қолжетімді, маңызды және мерзімі бар болсын).

8. Жан тыныштығын сақтау — маңызды құндылық

Кейде айналадағы қысым, күмән, ата-ананың немесе қоғамның үміті өзін жоғалтуға себеп болуы мүмкін. Бірақ шынайы өмірлік жолды табу үшін жан тыныштығы керек. Бұл үшін өзіңе демалыс бер, табиғатқа шық, медитациямен айналыс, достарыңмен сырлас.

Кеңес: Аптасына кемінде бір күн — "цифрлы детокс" жасап, телефоннан алшақ болуға тырыс.

9. Өзіңе сен

Сенім — табыстың іргетасы. Егер сен өзіңе сенбесең, ешкім де саған сенбейді. Өзін-өзі табу жолында кедергілер болады, бірақ олардан өту үшін ішкі мотивация мен сенім қажет.

Мотивациялық сөз: "Басқалар сенбесе де, өзіңе сен. Себебі арманыңды ешкім сендей сезіне алмайды."

10. Өзгелерден кеңес тыңда, бірақ таңдауды өзің жаса

Ата-ана, ұстаз, дос — олардың кеңесі маңызды. Бірақ соңғы шешімді өз жүрегіңмен жаса. Себебі өзің таңдамаған жол саған ләззат сыйламайды. Өз өміріңнің рөлінде бас кейіпкер болуға қорықпа.

Қорытынды

Өзін-өзі табу — бір күнде шешілетін мәселе емес. Бұл ұзақ, кейде күрделі, бірақ қызықты сапар. Бұл жолда ең бастысы — шыдамдылық, сенім, әрекет және жүректегі арман. Жастарға кеңесім: өзіңе уақыт бер, үйренуден жалықпа, қателесуден қорықпа, және ең бастысы — өзің болудан тайынба.

Сенің орның — осы әлемде ерекше. Өзіңді тапқанда, шынайы бақыт пен мағыналы өмір есігі ашылады.