Өлең, жыр, ақындар

Шоқан Уәлиханов

Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов (шын есімі Мұхаммед Қанафия; 1835 —1865) — қазақтың ұлы ғалымы, XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, географ, ағартушы. Әжесі бала күнінде «Шоқаным» деп еркелетіп айтуымен, «Шоқан» аталып кеткен.


Нақыл сөздері

Қазақтар киеге үлкен мән береді. Кейбір жануарлар мен құстарды тұрмысқа қажетті, киелі деп қастерлейді. Осы аталғандарды құрмет тұту, ырым-жорасын жасап тұру, адам баласына байлық пен бақыт, құт әкеледі деп түсінеді. Ал осы кәделерді ұстамау, киелерді құрметтемеу – жоқшылыққа душар етеді деп санайды. Сондай құдіретті күші бар жан-жануарлардың киесі бар, ал олардың өзін киелі дейді.

Ілмектер: қазақ, жануар, құс, кие, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Шоқан Уәлиханов

Халықтың кемеліне келіп өркендеуі үшін, ең алдымен, азаттық пен білім керек.

Ілмектер: халық, кемел, өркендеу, азаттық, білім, афоризм, қанатты сөздер, Ұлағатты сөздер Шоқан Уәлиханов

«Қазақ» сөзі әскери термин ретінде қолданылып, ержүрек, батыл деген мәнді білдіреді.

Ілмектер: қазақ, термин, әскер, ержүрек, батыл Шоқан Уәлиханов

Әйел табиғатының өзі осындай: тиым салынған тамырдың дәмін татып, әбден құмарынан шыққанша қинала беруге жаратылған.

Ілмектер: әйел, нақыл, афоризм Шоқан Уәлиханов

Қазаққа басқа геометриялық пішіндерден гөрі шаршы (квадрат) көбірек ұнаса керек. Өйткені, ол үшін — зат неғұрлым ауқымды болса, соғұрлым маңыздырақ көрінеді. Сондықтан да , әдетте, атақты Һәм бай қазақтардың қабірінің үстіне осындай ескерткіштер тұрғызылады.

Ілмектер: қазақ, қабір, нақыл сөздер Шоқан Уәлиханов

Қазақ даласында не көп— бірі көне, бірі жаңа жапырлай орналасқан зираттар, обалар мен төбешіктер көп. Қазақтың тұрмыс тіршілігінің бұл тілсіз ескерткіштері тарихи тұрғыдан гөрі, жағрафиялық тұрғыдан алғанда қымбаттырақ.

Ілмектер: дала, қазақ, тарих, нақыл сөздер Шоқан Уәлиханов

Қызғаншақтық — сыртқа шықпай қоймайтын ішкі былық.

Ілмектер: қызғаншақтық Шоқан Уәлиханов

Тіршіліктің ішкі-сыртқы жағдайларын жақсартуға талпыну адам баласына тән нәрсе...

Ілмектер: тіршілік, талпыну, адам Шоқан Уәлиханов

Адам - таңғажайып құбылыс! Оның жан дүниесі, ақыл-ойы, жан-жақты талант-қабілеті — құдіреттілік табиғатының, мүлдем беймәлім әрі ешқашан да танып-білу мүмкін емес мәңгілік құпияның нақты көрінісі осы емес пе?!

Ілмектер: адам, дүние, құбылыс, таңғажайып Шоқан Уәлиханов

Табиғаттың өзінде өзгеше бір сүйсінерлік, жанға жайлы бір нәрсе бар.

Ілмектер: табиғат Шоқан Уәлиханов

Қазақ халқы - ең бір бейбіт халықтардың бірі.

Ілмектер: қазақ, халық, бейбіт Шоқан Уәлиханов

Бізде қоғамдық қажеттіліктерді білмейтіндіктен және гуманистік теорияларға тым берілгендік салдарынан дәл осы сәтте мүлдем керексіз жаңалықтар мен реформалар кіргізу ете жиі кездеседі.

Ілмектер: қоғам, жаңалық, реформа Шоқан Уәлиханов

Қазақтар - жақсылықтың қадірін білетін халық!

Ілмектер: қазақ Шоқан Уәлиханов

Тек ақиқат білім ғана күдік туғызбайды, ол өмірді бағалауға, тұрмыс құруға үйретеді

Ілмектер: ақиқат, білім, өмір Шоқан Уәлиханов

Халықтың кемеліне келіп өркендеп өсуі үшін ең алдымен азаттық пен білім қажет

Ілмектер: халық, кемел, азаттық, білім Шоқан Уәлиханов

Дүниеде әділдік пен адалдықты ту еткен адамнан артық ешкім жоқ.

Ілмектер: әділдік, адалдық, адам Шоқан Уәлиханов

Қарап көріңіз