Өлең, жыр, ақындар

Отаншыл сезім

Үлкен Отан, Ұлы Отан,
Балалық шақтан сезінген,
Сүйгеннен бауырың езілген.
Балалық шақтан бері біз –

Толық

Отанды сүю, өзіңді сүю – бір ұғым

Отанды сүю, өзіңді сүю – бір ұғым,
Отаннан тарар
тамырың менен түбірің.
Отаның сонда жүрегің болып шықпай ма,

Толық

Отанды сүй. Отқа түс от лауласа

Отанды сүй. Отқа түс от лауласа,
Ал егерде, егерде от болмаса,
Сүйгеніңді Отанды көрсетем деп
Жасай көрме, жарқыным, тек далбаса.

Толық

Өмір жылдам атқан оқтай зымырар

Өмір жылдам атқан оқтай зымырар,
Көңіл – құбылаң. Құбыласына жығылар.
Біз – пендеміз өз билігін өзі әлі
Ұстай алмай от пен суға ұрынар.

Толық

Өлшем

Бәрі өлшеулі.
Деміңе дейін өлшеулі,
Тағдырдың салдар-себіне дейін өлшеулі.
Жаялық-құндақ, тал бесігің де өлшенген,

Толық

Менің бүкіл өлеңім Отан жайлы

Менің бүкіл өлеңім Отан жайлы,
Отан берген бойымда от ойнайды.
Отан – жүрек, жүректен нәр алмаған
Отықпайды ешқашан, отаймайды.

Толық

Махаббат болды ма өзі, болып па еді?

Махаббат болды ма өзі, болып па еді?
(Махаббат демеңіздер желікпелі.)
Махаббат болса – болды,
Онда оңды –

Толық

Мақаншы мәнерлері

Таулардың тарланы екен Тарбағатай,
Мінезі маң-маң екен Тарбағатай,
Қолаты қорған екен Тарбағатай,
Пай-пай, пай, оң қанаты-ай, сол қанаты-ай!

Толық

Кіндік қан

Шыр етіп түсіп шарана
Шашалып барып жұтты ауа.
Түскендей сынап бағана
Сылқ ете түсті жүкті ана.

Толық

Қырық жаста келіншек, қырық жаста

Қырық жаста келіншек, қырық жаста.
Қырық жаста әйелде ғұмыр басқа.
Қырау, қылау, бозқырау шалығына
Бұл жаста әйел үсімес, ұрынбас та...

Толық

Қырық бірінші жылғы келіншек немесе жазушы Шерхан Мұртазаевқа сыр

Сол келіншек сенің жеңгең, менің шешем еді ғой,
Сенің барың, менің барым көңіліне сеп еді ғой.
Сен аяушы ең, мен аяушы ем, ол аяйтын біздерді,
Бұл сезімді кеудемізден өмір көсеп еді ғой.

Толық

Құдық

Торғай, сенде құдықтар көп
Шыңыраудан су тартқан.
Қара жердің жүрегінен
Қасиетімен қыл тартқан.

Толық

Көктемгі қара жаңбырлар, қашан жауасыңдар

Көктемгі қара жаңбырлар, қашан жауасыңдар,
Қырлардың көгін өсіріп, көңілін ашар дауасыңдар.
Қара жер қатаяр еді, аспанның нұры
Жасыл шалғындарменен жасауламасаңдар.

Толық

Керекумен кездесу

Баянауыл басында бұлт бар ма,
Керекудің көгінде мұнар бар ма?!
Қалқаман мен Мамыр көл қосыла алмай,
Орны жатыр.

Толық

Қара бұлтты үйіріп, селмен ұрып

...Қара бұлтты үйіріп, селмен ұрып,
Дауылымен түйіліп желмен ұрып,
Тағдыр мені тезіне салып алып,
Жібергісі келді бір «пенде» ғылып.

Толық

Жүрек

Бәріміз де Адамбыз жүрегі бар,
Кермек дәмін тірліктің білер, ұғар.
Бірі бірақ шын күліп, шын жылайды,
Жүре күліп, біреуі жүре жылар.

Толық

Жоңғар қақпасы

Әнеки, Жоңғар қақпасы,
Тіреген қос тау қос қолдап.
Таулардың талай алқасы
Қарайды көкке аспандап.

Толық

Жер аттары

Қара Торғай – Сары Торғай,
Қошалақ құм – Қарақұм.
Сары Тосын сары атандай
Ботасындай Балақұм.

Толық

Жалғыз келіншек

Балабақшаға барады жалғыз келіншек,
Баласын күнде алады жалғыз келіншек.
Сәбиі кешке томпиып ерте ұйықтайды,
Томсарып өзі қалады жалғыз келіншек.

Толық

Жалбыз туралы жыр

Екеуміз сол көктемді сағынармыз,
Сағыныш – сары бояу, қанығармыз.
Сарыөзек сайға шығып, қайда құрып
Кетті екен, қаймағы іріп сары жалбыз?

Толық

Екі абысын

Екі абысын алпыстан кеткен асып
Бұйдаласып, бірге өскен ноқталасып.
Бір әулеттің тілегін бірге тілеп,
Бақа тірес болмаған, бақталасып.

Толық

Ебінің желі

Ерітші, еріт, Ебінің желі,
Емдеші қане, деміңмен деме.
Жел-құзымды алып көңілімдегі,
Көтерші көкке, желіңмен жебе!

Толық

Дауа

Кейуана өлді.
Ешкімі де жоқ артында.
Кеңсайдан құйттай қазылды қабір марқұмға.
Топырақ салдық.

Толық

Бір көкек биыл сұңқылдап көктем шықпастан

Бір көкек биыл сұңқылдап көктем шықпастан,
Зарыға жүріп, сыңарын тауып жұптасқан.
Екеуі сосын көрінбей кеткен біраз күн
Ұядан шықпай үпілдірік пен мүк басқан.

Толық

Білесіңдер ғой, білесіңдер ғой бәрің де

Білесіңдер ғой, білесіңдер ғой бәрің де,
Жүрегі құрғыр көнгісі бар ма әмірге?!
Басыңда бар ғой, басыңда бар ғой бәріңнің
Жүрегі құрғыр төзгісі бар ма зәбірге?!

Толық

Былтырғы ағаш қайтадан биыл көгерді

Былтырғы ағаш қайтадан биыл көгерді,
Жапырағы көктеп, бұтағы түгел теңелді.
Айналасында көбелек қаптай жөнелді,
Жаратылыс-ай, көрмедім сендей шеберді?!

Толық

Біржан – Сара

Біржан – Сара,
Біржан – Сара,
Біржан – Сара бір адам.
Бірдей адам. Бірдей ақын. Бір дәуірде жылаған.

Толық

Бетегеден биікпін, жусаннан аласамын

Бетегеден биікпін, жусаннан аласамын,
Бұған бірақ қалай мен жарасамын?
Болашақтың қамы үшін төзейін-ақ,
Болмысымнан бөлек пе болашағым?

Толық

Баяғы баққа

Баяғы баққа барайық бүгін,
Баяғыны еске алайық, күнім.
Жеңілдер ме екен, жеңілдер ме екен
Көп айып, мінім, көп айып, мінім...

Толық

Бауыржан Момышұлымен қоштасу

Айтшы, қайысты ма қабырғаң?
Қалай екен хас батырдан айырылған?!
Қайысты ма қабырғаң,
Қалай екен айырылған –

Толық

Бар дүниенің бастауы

Бар дүниенің бастауы –
Жан-дүниеңді жасытпа.
Бәрі өтеді қас қағым,
Ұмытуға асықпа.

Толық

Әуе портында

Боз жусанның түбірі әлі кетпеген,
Көк бетонды илеп әлі төкпеген,
Туған жердің құйттай әуе портынан
Қазір, қазір көтерілем көкке мен.

Толық

Атақ

Баяғыда көп қазақ Мекке барған,
Шығындалған, шашылған, көп тоналған.
Байлық шашып қажылық атақ алған,
Атақ болған ақылы жеткен арман.

Толық

Арқалды

Арқалды – ар жағы құм, бер жағы қыр,
Жолаушы құм жағында болған ығыр.
Жотаға шыққан бетте айқай салып:
«Арқаның басы ғой деп алдағы бұл».

Толық

Аралтөбе

Алакөлде
Аралтөбе
Неге жалғыз, неге оқшау?
Жалғыз қалар

Толық

Алыс-алыс, алыс қалды

Алыс-алыс, алыс қалды...
Туған ауыл қалды алыс...
Сағыныш та сейілгендей балалықтай алданыш.
Сары жотада біз иіскеген селдірепті боз жусан,

Толық

Алмасу

Қайғырма, қалқам, беліңді енді бу бекем,
Қазаға қабір қара жер деген қу мекен.
Суытпай қоймас...Қырық күн қара жамылдың,
Сыңсыды дауыс: «Сорлы боп неге туды екем».

Толық

Ақшығанақ

Шығанақ десе шығанақ,
Құп-құйттай мүйіс – шым қайрақ,
Күн нұрыменен бірге ойнап,
Жататын еді-ау жарықтық

Толық

Адам еркі

Адам еркі тағдырдың ырқында ма,
Тағдыр қысып, қымқырып, қымтуда ма?
Нала-мұңы жұғатын сыртында ма?
Бақыт-бағы кілттеулі құлпында ма?

Толық

Япыр-ай, біздер тірлікте қандай қаталмыз

Япыр-ай, біздер тірлікте қандай қаталмыз.
Қағысамыз да, шабысамыз да жатамыз.
Даулассақ, жеңсек,
Жауласақ, жықсақ мәз болып,

Толық