Өлең, жыр, ақындар

Заман түзу, заң түзу, жарасымды бәрі де

Заман түзу, заң түзу, жарасымды бәрі де,
Түзу бірақ жүрмейтін адамдар бар әлі де.
Біреулері біреуді құлатуға құмартса,
Құлағанды біреуі итереді әріге.

Толық

Көңілім қойды ғой бір жайланбастан

Көңілім қойды ғой бір жайланбастан,
Қарайды-ау жүрегім де майланбастан.
Қаңқылдап қарашада қайтқан қаздай,
Барады күндер өтіп қайран бастан.

Толық

Балам-ау, неткен бақытты, нұрлы заманың

Балам-ау, неткен бақытты, нұрлы заманың,
Шаттыққа толы жанарың, құтты қадамың.
Мекенің мынау, мектебің анау – бәрі сай,
Гүлі боп өсіп келесің Отан-ананың.

Толық

Жан қадірін білдірмеген жастық-ай

Жан қадірін білдірмеген жастық-ай,
Ар қадірін білдірмеген мастық-ай.
Адамдардың, мынау қысқа ғұмырда,
Өзіне-өзі жасап жүрген қастығы-ай.

Толық

Сұрақ еді жанымды мазалаған

Сұрақ еді жанымды мазалаған,
Жауабыңа қанықтым назалы адам.
Бір жаманның өлердей ұяты үшін,
Жан екенсің өзіңді жазалаған,

Толық

Арудай ақ жамылып дала жатыр

Арудай ақ жамылып дала жатыр,
Ай сырғып айдынынан бара жатыр.
Көлбеңдеп көз алдыма көп көлеңке,
Бірде алыс, бірде жақын салады асыр.

Толық

Жеңіс

Жеңіс, жеңіс, жеңді ерлер өлімді,
Жеңіс үшін қаншама қан төгілді.
Қаншама үйдің шам-шырағы ерте өшіп,
Қаншама ердің қабырғасы сөгілді.

Толық

Бірдей емес барлық бейне

Бірдей емес барлық бейне, мүсін де,
Бірдей емес екі қолда күшің де.
Бірдей емес бір сәттегі қозғалыс,
Бірдей емес бір сәттегі ісің де.

Толық

Шыр етіп кіндік қаным тамған мекен

Шыр етіп кіндік қаным тамған мекен,
Ең алғаш тынысымды алған мекен.
Өрілген өзегімнен өлеңімді,
Өзіңе өмір бойы арнап өтем.

Толық

Өлеңім – иықты еткен, биіктеткен

Өлеңім – иықты еткен, биіктеткен,
Өлеңім – күйікті еткен, сүйікті еткен.
Айтайын саған деген өкпе-назды,
Айтсам деп жүруші едім жиып көптен.

Толық

Шалма аяқтан

Шалма аяқтан, келсін шамаң, келмесін,
Көре алмау да – көңілі ояу ерге сын.
Артық кетіп, кем алдым деп күйінбе,
Аларыңды ап, береріңді бергесін.

Толық

Кім де болсаң, қуанам болғаныңа

Кім де болсаң, қуанам болғаныңа,
Болғаныңа, тұғырға қонғаныңа.
Адам түгіл, ағаштың жапырағы,
Табан асты жатпасын жолда мына.

Толық

Сырластым жалпақ елмен де

Сырластым жалпақ елмен де,
Сырластым жаннат жермен де.
Сұрапыл дауыл, селмен де,
Жібектей жұмсақ желмен де.

Толық

Адамдығын өзінің түсінбеген

Адамдығын өзінің түсінбеген,
Кім сөйлесер түйсіксіз кісіңменен.
Ұлыққа да айтамыз кішік бол деп,
Болмай жатып қорқамын ісінгеннен.

Толық

Артықпын демен өзгеден

Артықпын демен өзгеден,
Артықпын десем, надан де.
Кеммін де демен өзгеден,
Кем түссем туа жаман де.

Толық

Табиғаттың заңына бағынасың

Табиғаттың заңына бағынасың,
Кімге бұдан кұтқар деп шағынасың.
Сіңіп кеткен сағымға сайғақтардай,
Күндерінді күрсіне сағынасың.

Толық

Асуын бердің Құлжаның

Асуын бердің Құлжаның,
Ырғағын бердің Біржанның.
Пейілімді туа тарылтпай,
Пейілін бердің мырзаның,

Толық

Тынысы тіршіліктің тоқтамайды

Тынысы тіршіліктің тоқтамайды,
Кім келіп, кім кетсе де жоқтамайды.
Сарғайған сахараны теңіз етіп,
Теңізге тасты жағып от қалайды

Толық

Мен көнсем де, ағайын, дегеніңе

Мен көнсем де, ағайын, дегеніңе,
Өлең шіркін көнбейді, керегі не?
Ол шындықтың семсері екі жүзді,
Жалған айтсаң тастайды бөледі де.

Толық

Сағыныш

Сағынбас жан бар ма екен,
Сабатты сарыжайлауын?
Сағым боп қайда қалды екен,
Боталы аулым, тайлы аулым?

Толық

Қас батыр Қарасайдың ұрпағымын

Қас батыр Қарасайдың ұрпағымын,
Ұрпағымын, Жамбылдай жыр-таңының.
Мәңгілік өшпес менің аты, затым,
Төбемде төңкеріліп тұрса күнім.

Толық

Жақсылық керек

Жақсылық керек саған да,
Жақсылық керек маған да.
Жасаймын десең жамандық,
Табыла қалар табанда.

Толық

Жарығым сөнбек емес

Алдыңда, ей, дүние, ұяттымын,
Жүріппін солады деп қияқ гүлім.
Мен саған сансыз рет бұрында да,
Япыр-ау, келіп-кеткен сияқтымын.

Толық

Шат шаңырағым

Жып-жылы үй, жылы жүзді жұбайым да,
Ұл-қызым бәрі менің ыңғайымда.
Сыйлайды бірі әке, бірі ерім деп,
Құдайдан бұдан артық сұрайын ба?!

Толық

Армысыңдар, жігіттер

Армысыңдар, жігіттер, армысыңдар,
Аман-есен бәрің де бармысыңдар?
Менен ұшып сендерге қонақтайтын,
Сәлем атты кеудемде жыл құсым бар.

Толық

Ақын

Қас жауың болып – жалғандық,
Жағаласып та келесің.
Шындықты ғана арман ғып,
Жырменен жасты төгесің.

Толық

Өлең шіркін

Өлең шіркін көнеді ме бұлтаққа,
Бұлтақтасаң үнің жетпес ұрпаққа.
Жалғыз ғана шындық керек біз үшін,
Жан алғыштың алдына кеп тұрсақ та.

Толық

Әлкен Бегманұлы Айдарбековке

Әлкенжан, биік екен парасатың,
Қасиет хан басыңа жарасатын.
Түйсіксіз топастарға – таудан биік,
Сыйласқан – бетегеден аласасың.

Толық

Бір-бірінің қазанын сапырысып

Бір-бірінің қазанын сапырысып,
Бірін-бірі жататын шақырысып.
Кетсем бе екен ауылға көктем шыға,
Қайтатұғын біраз күн қатық ішіп.

Толық

Қостөбе қос жүректің куәсі еді

Жері осы Жамбылдағы Қостөбенің,
Жандарын оның барлық дос көремін.
Жасымда бір қызына ғашық болып,
Қайтейін, тоса алмады тос деп едім.

Толық

Таластың ару еркесі

Аққудай сызылтып бір ән салдың да,
Қайыңдай тербетілдің қарсы алдымда.
Жалындай ыстық демің бетті шарпып,
Жаутаңдап тұра бердім тамсандым да.

Толық

Қолымнан менің келсе егер

Қолымнан менің келсе егер,
Құс қанат тұлпар алдырып.
Күмістен ерді салдырып,
Күндіз-түн жортып талдырып.

Толық

Есіл-дертім өзіңе құлауменен

Есіл-дертім өзіңе құлауменен,
Бір сен деген бағымды сынауменен.
Сезім деген шырмалып бұғауменен,
Қырық тесік көңілімді құрауменен.

Толық

Айтатын саған, арманым менің көп еді

Айтатын саған, арманым менің көп еді,
Тағдыр-ай, тағдыр, тілімді кесті, бөгеді.
Сарғайып барам, көңілім жасыл көк еді,
Көктемім болсаң, нөсерің қашан төгеді?

Толық

Мені сендей ешбір жан ұға алмайды

Мені сендей ешбір жан ұға алмайды,
Көңілімнен ұқса да шыға алмайды.
Бірін-бірі қаяусыз сүйген жандар,
Бірін-бірі көре алмай тұра алмайды.

Толық

Қиын болды-ау

Қиын болды-ау, бұл маған қиын болды-ау,
Қиылғаным – бір ала құйын болды-ау.
Жалын жұтып өзіңе жазған жырдың,
Қара бақыр құны да тиын болды-ау,

Толық

Өтіпті-ау, жеңгей, дәуренің

Өтіпті-ау, жеңгей, дәуренің,
Арман ғой енді бәрі де.
Көзіңнен ұшқан сәуленің,
Нұрлысы-ай, шіркін, әлі де.

Толық

Көз алдымнан дидарын кетер емес

Көз алдымнан дидарын кетер емес,
Бір өзіңе ешбір жан жетер емес.
Тұсау жіптей десе де ғұмыр қысқа,
Сенсіз бірақ күндерім өтер емес.

Толық

Сен сүйгенді мен сүйсем айып па екен?!

Сен сүйгенді мен сүйсем айып па екен?!
Айтқан серттен қалайша тайып кетем.
Аягөзде туылып Баян сұлу,
Туар жері Жібектің – Жайық па екен?!

Толық

Жанарым-ай, бәріне кінәлісің

Жанарым-ай, бәріне кінәлісің,
Қимастықтан тұр енді жылап ішім.
Мен кінәлі емеспін, мен кінәлі,
Мына еліктің күнәсіз лағы үшін.

Толық