Шегесіз салынған, ағаш мешіт. Қазақстан, Жаркент.

Жаркент мешітінің құрылысына Қытайдан шебер шақырылды. Әшекейлеу кезінде шығыс ою-өрнегі қолданылған, бір кездері мешіт Орта Азияның теңдесі жоқ сәулет нысаны болған. Өзге сәулет өнерінен басты айырмашылығы, мешіт құрлысына ешбір шеге қолданылмаған.

Жаркент қаласы 1882 жылы Ресей империясының оңтүстік-батыс шекарасын анықтау және осы территорияда уездік орталық құру кезінде құрылды. 1887 жылы қалалық мұсылмандар жиналысында халық жинаған ақшаға мешіт салу туралы шешім қабылданды. Мешіт құрылысын ұйымдастыруды бірінші гильдияның көпесі Вали Ахун Юлдашев жүзеге асырды. Өзінің байланысының арқасында ол ең жақсы ұсталар мен ұсталарды және тәжірибелі сәулетші Хон Пикті шақырады. Жаркент мешіті 1887-1892 жылдары көпес Юлдашевтың қолдауымен мемлекет ақшасына салынды.

Мешіт бөлімдері: жұма мешіті, кішігірім мешіт, негізгі кіреберіс, бүйір кіреберіс қақпалар және тас қоршау. Ғимараттың құрылымы 122 тірек тіректерден тұрады.

Мешіттің құрылысы мен безендірілуіне жергілікті халық қолөнер шеберлері - Хасен Иманов, Тайыр Исмаилов, Насретдин Кара, Абдукадыр, Ушурбаки, Зайнутдин және басқалардың қатысуымен Хон Пик (Мұқан) жетекшілік етті. Танымал аңыз бойынша, қытайлық шебер Хон Пик отанына оралғанда қытай сәулет өнерін басқа елге рұқсатсыз таратқаны үшін өлім жазасына кесілген.

Мешіттің ұзындығы - 54,5 метр, ені - 29 метр, биіктігі - 22 метр. Ғимарат толығымен жаңартылды.

1918 жылы Жаркентте Кеңес өкіметі орнады. Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарындағы дінге деген көзқарастың өзгеруіне байланысты көптеген діни мекемелер жабылды, олардың арасында Жаркент мешіті де бар.

1918-1948 жылдар аралығында мешіт ғимараты әртүрлі мақсатта пайдаланылды: жұма мешіті - әскери казарма, астық қоймасы. Медресе кинотеатр, пәтер ретінде пайдаланылды. Нәтижесінде ғимарат өзінің бастапқы көрінісін жоғалтты. 1948-1949 жылдары КСРО сәулет-құрылыс академиясының қазақ филиалы республикалық масштабта тарихи және мәдени ескерткіштерді зерттеу және зерттеу жұмыстарын жүргізді. Нәтижесінде Жаркент мешіті тарихи-мәдени ескерткіш ретінде танылып, мемлекет қорғауына алынды. Республикалық «Казреставрация» бірлестігінің мамандары 1967-1978 жылдары қалпына келтіру жұмыстарын жүргізді. Қалпына келтіру кезінде екі ереже ескерілді: а) бастапқы келбетін қалпына келтіру; ә) ғимаратты мұражайға бейімдеу. Жұмыс барысында шағын мешіттің ғимараты толығымен қалпына келтірілді, портал бастапқы күйіне келтірілді. Жаңадан жасалды: мұнаралар, күмбездер, мұнараға апаратын баспалдақтар.

Жаркент мешіті отандық және шетелдік туристердің таңданысын тудыратын тарихи және мәдени орындардың бірі болып қала береді.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: