Өлең, жыр, ақындар

Бұқар жырау

Бұқар жырау Қалқаманұлы (1668—1781) — қазақтың ұлы жырауы, 18 ғ. жоңғар басқыншыларына қарсы Қазақ-жоңғар соғысының бастаушысы әрі ұйымдастырушысы атақты Абылай ханның ақылшысы.

Шыққан тегі Арғын тайпасының қаржас руынан. Заманындағы сыншылар оны «көмекей әулие» деген. Сөйлегенде көмекейі бүлкілдеп, аузынан тек өлең сөз төгіледі екен. Сырдария облысы Қазалы уезі көшербай болысының 6 шы ауыл.


Өлеңдері Нақыл сөздері

Өзіңнен тумай ұл болмас, сатып алмай құл болмас.

Ілмектер: ұл, бала, құл, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Іштегі сыр Аллаға мағлұм: сырттағы құлақ амал емей немене.

Ілмектер: сыр, Алла, құлақ, амал, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Пейілі кең кемімес, пейілі тар кеңімес.

Ілмектер: пейіл, тар, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Жаманмен жолдас болсаңыз,
Көрiнгенге күлкi етер,
Жақсымен жолдас болсаңыз,
Айрылмасқа серт етер.

Ілмектер: жаман, дос, жолдас, күлкі, жақсы, серт, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Қартайсаң да қарт бабаңды сыйлай біл,
Күндердің күні болғанда
Кімдер де кімнің дейсің белі бүгілмес.

Ілмектер: қарттық, сыйлау, құрмет Бұқар жырау

Айтқан сөзге тұрмаған – жаман емей немене,
Сұрағанды бермеген – сараң емей немене,
Кісі ақысын көп жеген – арам емей немене,
Сыртыңдағы қулығың – амал емей немене,
Сусағанда берген су – шекер емей немене,
Ынжық ерге біткен мал – бекер емей немене?!

Ілмектер: сараң, жаман, арам, амал, бекер, нақыл Бұқар жырау

Хандар киген қамқа тон – шүберек болар тозған соң,
Жігіт жақсы бола алмас – алғаны жаман болған соң.

Ілмектер: Бұқар жырау, хан, жігіт, жаман, жақсы Бұқар жырау

Қарттарыңды сыйлай біл: күндердің күні болғанда кімдердің белі бүгілмес.

Ілмектер: қарт, сыйлау, сый, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Ажал жетпей — жан шықпас.

Ілмектер: ажал, жан, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Ақтың үйі — ақ мешіт.

Ілмектер: үй, мешіт, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Өтірікті шын қылған — ол адамның қызыл көзді пәлесі.

Ілмектер: адам, өтірік, пәле, көз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Сыпайы сырын білдірмес.

Ілмектер: сыпайылық, сыр, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Байдың малын көтерме: тайып кетсе табаның, шашыңды берсе жетер ме?!

Ілмектер: бай, мал, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Арғымағын жоғалтып, тай жүгірткен заман-ай.

Ілмектер: арғымақ, тай, заман, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Жаңғызға зорлық қылмаңыз, жағасынан алмаңыз.
Қара бура арыса — майы қалың бесті артық,
Баласы жоқ қатыннан — лақтаған ешкі артық.

Ілмектер: бала, зорлық, ешкі, лақ, май, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Алатаудан асыңыз, ашуыңызды басыңыз.

Ілмектер: Алатау, ашу, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Өзіңе еркіндік бермесе, азат бастан не пайда.

Ілмектер: еркіндік, азат, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Қалмаса қайнар азайып, аққан дария суалмас.

Ілмектер: дария, су, қайнар, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Шын жолында сөйлесең — басыңа келер пәлесі.

Ілмектер: пәле, шын, шындық, жол, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Өлең — сөздің данасы, шындықтың анасы.

Ілмектер: өлең, шындық, сөз, дана, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

Қарап көріңіз