Өлең, жыр, ақындар

Күн

Күн батты да, тірлік біткен тұншығып,
Қартаң тартты тұрған жайнап мың шыбық.
Көлеңкеге айналғандар азалы,
Қараңғыдан жатқандай, бір, мұң шығып.

Толық

Алматы таңы

Таң мезгілі, әуелден, жырға қанық,
Ажарланар таң нұрмен сырлап алып.
Найза шыңдар, тәкәппар, оқшырайған,
Ақ қалпағын көкпеңбек нұрға малып.

Толық

Ұйқысыз түн

Кілт өзгеріп, күн бата, жаратылыс,
Тапқандай ма, аз дамыл, дала тыныш.
(Табиғаттан тыс туған құбылыстай,
Бұ не ғажап, алмайды қала тыныс).

Толық

Түн

Аспаның анау, лаулатып сансыз отты үрген,
Жымыңдап жұлдыз бәрін де көрдім деп күлген.
Қысылар жан жоқ, екеуден екеу қалғанда
Бақытты сол жан, сезімге тәнді өлтірген.

Толық

Қысыр бұлттар

Бұршақ шашып, шеке жарып,
Нөсерлетер бұлттар да бар.
Сол қасиет кеткен дарып,
Тау бойында ұлттар да бар.

Толық

Наурыз-Ата

Қош келіпсіз, Наурыз-Ата,
Киелімсің бас иетін!
Адам қолдан жасамаған
Алла берген қасиетін.

Толық

Қара дауыл

Жеткенде қара дауыл азынаған
Шошыды үрейлі күй сазына жан.
Суық жел - мың найзалы, бет күйдірер,
Тәңірге болды қандай жазығы адам?

Толық

Жайлауда

"Төре жайлау", қауыштым мен сенімен,
Сұлулықтың, апырмай, сен шегі ме ең!?
"Мүсілім сай" бастауы - қарт әженің,
Иіп кеткен ұлына емшегі ме ең?

Толық

Өзім туралы

Уызымен анамның ауыздандым,
Бес жасыма жеткенше телі емгенмін.
Ағанікі түбегім, шүмегім де,
Әкем соққан бесікке бөленгенмін.

Толық

Төрт мезгіл

Қыс қорқытса сездіріп ызғар барын,
Қысылмайды жап-жас боп көктем — дарын.
Жағып жатыр көк бояу оңды-солды,
Ол өнерде танытты өктем барын.

Толық

Шындық

Шындық-діңгек, өмірге тіреу ме еді?
Білімділер - ол жалқы, біреу дейді.
Бірақ соның отына, бұ не ғажап,
Біреу тоңып жаураса, біреу күйді.

Толық

Қызыл теңдік

Аврора зеңбірегі
Жалын құсып кенеттен —
Бір-ақ сәтте бақ пен сорды,
Жоқ пен барды тең еткен.

Толық

Өмірдің қызық сәті

Өмірдің қызық сәттері көп,
Оралады ойға кеп.
Десте -дестесімен келіп жатыр,
Қызықты сәттер тура дөп.

Толық

Қазақ тілі

Қазақ тілі көктегі менің байрағым,
Ана тілім сенімен мен самғадым.
Ана тілім жаса мәңгі,
Сеніменен жалғасады тағдырым.

Толық

Күлдіреуіш

Қасиетті қазақтың шаңырағы,
Сан сырыңды, құпия, таныр әлі.
Талай ғасыр сарқылмай сені жырлап,
Саз сыйлайды қазақтың қоңыр әні.

Толық

Қайда асықтың, аналар, бәрің бірдей

Зіл салмақтан барамын аласарып
Жырмен жылай бұл шерді тараталық.
Үлгере алмай жатыр ғой қыз, келіндер
Қайта-қайта басына қара салып.

Толық

Қызыл көйлек етегін

Қызыл көйлек етегін
Жиектетіп ақпенен.
Сәулем қайда барасың?
Қол ұстасып жатпенен.

Толық

Адай күйі

Күй абыз боп күңіренсе
Мынау қазақ тірегі дер.
Күй аңыз боп тебіренсе
Мынау қазақ жүрегі дер.

Толық

Бейбіт қажы, Бейбіт бей, Бейбіт мырза

Болашақты Жәннәтқа айналдыра,
Алла жолы — һидаәйат, майдан құра,
Бейбіт қажы, Бейбіт бей, Бейбіт мырза,
Сонша ғылым жиды екен қайдан, сірә?

Толық

Құлпытастар альбомы

Таста жан бар, ерекше, заты нәзік,
Ол тарих аршитын батыл қазып.
"Құлпытас" деп ат қойып,
Иманғали, Ардақтапты алтынмен атын жазып.

Толық

Әбішке жұбату

Асыл азбас, алтынды тот баспайды,
Жақсы өлсе рухы асқақтайды.
Жасыта алмас дананы тірлік сыны,
Қыран күнге қараса қас қақпайды.

Толық

Жалған емес, дүние жалған емес

О, жарық Күн, бір атып, бір бататын,
О, Аналар!, тірлік боп тіл қататын —
Сен екеуің бастауы жанымыздың,
Сендер ғана көз жасты құрғататын.

Толық

Күлтегіннің ұрпағы — Иманғали!

Түркі тамыр, мен де бір, емен едім,
Келіп отыр: "Ей, Алла деме!" — дедім.
Ойы олқы соғар ма, Астанаға,
Ауылда өскен, қазақы, немененің.

Толық

Қашаған ата өкпесі

Жуасытып ақ бұлттан атан мініп
Келіп қапты, көңілді, атам күліп.
Көзі түссе мүсінге, күтіп тұрмын,
Шығарар деп, тентек шал, қашан бүлік.

Толық

Сардарлар

Сана "қартым" әдетін қоя алмады
Маза бермей түрткілеп... "оян, кәні".
Қара жусан қаншама өртенсе де,
Қасиетін жусандық жоя алмады.

Толық

360 әулие

Тілі басқа, діні бөлек жұрт ұққан,
Бұ тірлікте жанға тірек бір тұтқам —
Үш жүз алпыс Маңғыстауда әулием,
Қанша ғасыр қанша ұрпақ "Пір" тұтқан.

Толық

Бекет-ата

Ер Бекет-ата, өзіңсің елдің ұраны,
Көтерген туың желбірей жайнап тұр әлі.
Маңғыстау ойы, даласы қазақ Пір тұтты,
Өзіңе арнап лаулайды жаққан шырағы.

Толық

Жаңа ел

Білмеймін болашақтан не күтерімді,
Сонда да үзбеймін күдерімді.
Жаңа ел, Жаңа Қазақстан боламыз деп,
Жатырмыз дамытып елімді.

Толық

Қыдыр-Ата

Шығыс жаққа жанарын алыс тігіп,
Сан сұраққа ойынды жалғастырып.
Келіп қапты, ағайын, қабыл алың,
Ортаңызға бір атаң, барым мініп!

Толық

Домалақ анама

Ер — ел мұңын ойламай асып-тасса,
Тұрмайды екен мәңгілік бақыт баста.
Қасиетін ардақтап, сыйламаса,
Жояды екен сәндігін жахұт тас та.

Толық

Абай жылына ода

Өтіп бара жатыр бүгін бір жылым
"Шабыт жүген намыс мінген" жыр-жылым!
Байтақ Отан, шексіз Әлем — Сенің де,
"Абай" деген саңқ-саңқ етіп тұрды үнің!

Толық

Қазақ халқына бақыт тілеймін!

Ақ тілеулер кетті қамап анталап,
(Көлеңкедей кешкіғұрым, зәнталақ).
Еділ, Жайық, Ертіс пен Сыр, Жетісу —
Елес берді байтақ елі, шартарап.

Толық

Анасы мен баласы

Ауырсынбас емшектің жарасын да
Ұрпақ үшін жан қияр шарасызда.
Әйел бағы неде екен, ол бір жұмбақ,
Ана баға ержеткен баласында.

Толық

Абай

Береке-бірлік кеткенде
Дон, Днепр, Қырым,
Қап тауы — қазақ көшкен жер,
Еділ мен Алтай — малының басы өскен жер.

Толық

Ата мен ата жолы

Ата дейді, қастерлейді атыңды,
Армандады жуытпауға жат үнді.
Опат болды сені жырлап Ілияс,
Өз жолыңда талай Сәкен атылды.

Толық

Қадырды оқы, қарындас

Орынсыз өмір сөккенде,
Амалың болмай өктемге,
Содырдан жапа шеккенде,
Ақ-қарасын ашуға

Толық

Жан азығым — атамның мұралары

Асқақ сөйлеп, тыңда деп теңіз ұлын,
Дейтін ылғи "мен Арал егізімін!".
Еркесімін елімнің, еркін қазақ,
Мен Аралдың, — дейтін ол, — лебізімін!

Толық

Он сегіз жаста екенсің

Он сегіз жаста екенсің
Көзіме алғаш түскенде.
Бозбала азап тартар шақ
Бойжетіп қыздар піскенде.

Толық

Арман жай

Арман жай, Сегіз Жұмақ, Көкте екен!
Кешіргің, жазылған жыр текке десең?
Қош болғын ол-Ахрам, Алла үйі,
Тәңірдің нұры жауған — Мекке мекен.

Толық

Үміт сапарында

Арман жай — Жерде ме екен,
Көкте ме екен?
Бар адам арман қуған, қайтсе жетем?
Мен Сені іздеп келем үміт етіп,

Толық