Өлең, жыр, ақындар

Көк бөрі

Ей, Көк Бөрі!
Бейнеңді ту ғып көтерген,
Бөрілік атың өтелген,
Аңызға атың айналған,

Толық

Ғұрып күші

Ғұрпымыз солай, өлгенді жоқтап жылайды,
Ағайын түгіл бейтаныс жасын бұлайды.
Ауырын зардың, шығынын малдың бөлісер,
Қайғылы жанын түсінген жандар былайғы.

Толық

Менің Меккем

Менің Меккем баратын қажылыққа,
Қағбам да сол, қайтатын табынып та —
Абай басқан топырақ, сыр айтады,
Сен де толған, жүрекпен сазын ұқ та.

Толық

Мен ерекше діндармын

Құдайсызға айналар пенде неден?
Діндар тәуір деп жүргем өңгелерден.
Оңым, солым қаптаған Құдайсыздар,
"Дінсіздер" де жетерлік дінге сенген.

Толық

Аяныш

Осы ойыңмен, сен, бейшара жандайсың,
Шала бықсып, өмірде еш жанбайсың.
Бірін емес оның тауып аларсың,
Қара қазан сатып ала алмайсың.

Толық

Құдайды ізде

Талғанда белің налыма, қалқам, ауырдан
Торықпа, тіпті қорықпа ешбір дауылдан.
Әділет ізде, Құдайды ізде қашанда,
Қалғанда көңіл қастыққа кеткен жауыңнан.

Толық

Құрдастар

"Жаман қатын" қалай жүр маңайында?
Күпі киіп, керзі етік жаз айында?
Бір кездегі сұлуды сылаң қаққан,
Күте алмаған өзіңнің сазайың да!

Толық

Ешкім естімеген аңыз

Жараттыңыз жерді, көкті,
Адамзатты асыл текті.
Ұшатын құс, жүгірген аң,
Он сегіз мың ғалам — көпті.

Толық

Бесігің ауыл

Бесігің ауыл екенін қор боп сезбесең,
Отаның ауыл дегенге сорлап сенбесең,
Кіндігің кесіп, арманын жесіп атанды,
Ер еткен елі ауылы деген сөзге сен.

Толық

Отпан тауы

Отпан тауы — "От Адамның" мекені
Әлімсақта болған екен деседі —
Ғұламалар табиғатпен тілдескен,
Дана шалдар, өтіп кеткен кешегі.

Толық

Әттең, әттең...

О, Тәңірім! Тағдырыма ырзамын,
Егіп бердің жүрегіме жыр назын.
Тілдеседі табиғатпен жан-тәнім,
Жеті мүшем сезіп тірлік ырғағын.

Толық

Арман-сыр

Жұмақ па екен, Жер ме екен?
Ауыл ма екен, ел ме екен?
Ақынның жаны аңсаған,
Қайдасың, қайда сол мекен?

Толық

Тәуелсіздік

Тәуелсіздік! — Сен! —
Сағыныш ең сарғайтқан бала кезден!
Сен — Арман едің! —
Қорланғанда жас тамған қара көзден!

Толық

Бейбарыс сұлтанға

Ассалаумағалайкәм, Мәртебелім!
Бір өзіңнен табылар бар керегім!
Жеті ғасыр Жаһанды жалғыз кезіп,
Егіп кепсің жұртыңа нәр терегін.

Толық

Бабалар бесігі

Маңғыстау даңқы ежелден мәлім жыраққа,
Лайық елге пірлерге ғана тұраққа.
Ғажайып өлке, жүрекке сезім құярдай,
Содан да болар ұл-қызы сәйкес ұлы атқа.

Толық

Сағындыр мені, сағындыр

Кержағалданып —
Баланың ұзақ ұстаған шақпақ қантындай,
Ақтауларым-ай,
Тұрсыңдар ма әлі

Толық

Аллаға арыз

Япырмай, не боп барады мына заманың,
Даңғылға шығар жоқ па еді, халқым, амалың.
Пақырдың түрін, жесірдің күнін көргенде,
Малынғандай ма соя емес, жасқа қаламым?

Толық

Білтелі шам

Отырмын сенің түбіңде тағы ойланып,
Балалық шақты, өмірді өткен ойға алып.
Жас шақта шырақ қажет те емес екен-ау,
Арманның нұры сіңгенде, аппақ, бойға анық.

Толық

2000 жыл табалдырығы

Көңілдің хошын даладан тапқан саяттап,
Шаруа елім ғұмырды сүрдің жай аттап.
Асықпай ақыр арбамен жеттің қоянға,
Мың жылды мынау бостандық тумен аяқтап.

Толық

Заманы азса

Заманы азса парызын пенде ұмытқан,
Үзеді деме ұрттаудан адал, тұнықтан.
Қорқаулар со кез кетеді билеп еркіңді
Лайдан ішіп, өлексе мүжіп құныққан.

Толық

Уайым және тәубе

Қинадың-ау, Уайым, құтылмасым,
Тойынбай-ақ қойдың-ау "жұтыр" басым.
Елің мынау, дейсің ғой, қолын жайған,
Оңбай тағы мезгілден ұтылғасын.

Толық

Бәсеке

Жаны ашитын бабамның жабысына
Қазақтар жүр жарыста сағы сына.
Арғымағын оздырып ағылшынның,
Бір қазақ жүр мастанып, табысына.

Толық

Құстар, құстар

Жаз базары толық әлі тарқамай
Күз де жетті өз міндетін арқалай.
Құстар, құстар... сызылтып ән салады,
Біздің жерде қалғаны да бар, талай.

Толық

Жайық бойында

Бір сарынды сезем жеткен жырақтан,
Елестейді бір көмекей жыр атқан.
өз үйімдей, жайлы мекен, ғажап-ай,
Бір-ақ түнеп, атырсам да бір-ақ таң.

Толық

Обаға қарап ой толғап

Сар далада cap тап боп күйіп кепкен
Жалғыз оба, бір қыран биіктеткен.
Жалғыз қалсам ойға алып әр немені
Орынсыздау тартамын күйік көптен.

Толық

Бір үй бар-ау

Терезеден телмірем отаныма —
Сар далама, адырлы, жоталыма.
Жүйткіп аққан пойыздың сыртылына
Дүрс-дүрс етіп жүрек үн қосады да.

Толық

Ауылда. 1996 жыл

Елдің қамын бір кісідей жеуші едім,
Астанадан асса ауылым деуші едім.
Елестеткен ерке жұртты көзіме,
Арман шіркін, бар ма сенің, беу, шегің!?

Толық

Бір құдірет күтемін

Қарайламай қимас шақ кете бардың,
Әдеті ғой, өкініш, есебі аздың.
Әпкеңдеймін, міне енді, қапы қалып,
Неше рет жаңылып, неше жаздым.

Толық

Адай-ата

Өзіңнен өнген ұрпағың бастан баталы,
"Жер жарған" әр кез қазақта — адай атағы.
Қасиет қонған — машайық, пір де, әулие,
Қастерлеп үш жүз алпыстан астам атаны.

Толық

Естелік

Бала кез — жалақ ерін, жыртық иін —
Ойласам қызық екен тұрпым кейін.
Еске алдым бірер сөзді ғажап шақтан,
Қойсын деп өткен күнге ұлтым зейін.

Толық

Ана-халық

Бір үй толы жан едік бір кездерде,
Түтін шалқыр жарыла күлген кезде.
Анам тапты бәріне — нан, тұз, мейір,
Үш ұл, үш қыз — бой түзеп жүрген бізге.

Толық

Маңғыстауым

Көз суарар ну да жоқ есің кетіп,
Мәуе де жоқ талмайтын несіп етіп.
Ғажап... қалай таңдаған әулиелер —
Маңғыстауды мәңгілік бесік етіп?

Толық

Тілек-бата

Міне әділдік — қақ жарған қара қылды,
Ел таныды қамқорын саналы ұлды.
Есе кетіп жүргенде енді міне,
Даламызға баламыз пана болды.

Толық

Әкенің соңғы тілегі

Алла тілегін қабыл еткен болатын.
Жалынумен келемін, уа, Жаратқан!
Дәм татқыздың, өкпе жоқ, шартараптан.
Қырық жамау шекпенмен "ит жеккенде",

Толық

Жүзінші тілек

Отырмыз біз ет пісірім қозғалмай
Жұқа жүйке, жұқа жерлер тозғандай.
Бұлақ болып ағып жатыр шарабы,
Желдей ескен, оңды-солды сөз қандай.

Толық

Адамдарға назам бар

Қабағандай арсылдаған адамдар,
Қыл-қыбырға қақалмаған қабандар,
Жоны қалың, жаны бітеу надандар,
Ар сатуға арланбаған жамандар,

Толық

Өшпеген із

Ертеде, ерте, ерте кез,
Ешкінің жүні бөрте кез.
Алыптар әлі болған кез,
Сол заманнан қалған сөз.

Толық

Қатыгездер қайдан шықты, ағайын?

Қатыгездер қайдан шықты, ағайын? —
Толып кетті оңым, солым, маңайым.
Ес жиғанша басып кетті арам шөп,
Тағы тарттық бейғамдықтың сазайын.

Толық

Жүрекке сезім жол тапса

Жүрекке сезім жол тапса,
Өлең боп қайта оралар.
Сол шақта туған асыл сөз,
Бәріңе сезім бола алар.

Толық

Күзгі бұлт

Құдіреттің сусындай боп,
Қас-қабағы жалбырап
Түнергенде, қорқыныштан
Дір-дір етті тал, құрақ.

Толық