Өлең, жыр, ақындар

Романс

Пернемнен кейде шаттық күй жатса таралып,
Ойлама сен, шықты-ау деп ол жүректен;
Зындан бар, терең, жүректе мынау жаралы,
Құпия сырды құлыпқа сап түнеткен.

Толық

Менің үйім

Күмбезді бүткіл аспанның асты үй маған, —
Ән қанатын қаққан жердің барлығы,
Өмірде мынау тіршілік біткен сыйды оған,
Ақынға да болмайды оның тарлығы,

Толық

Бородино даласы

Түбінде жаттық зенбіректің,
Түнімен жаттық, от жақпай,
Қылышын қайрап, күбірлеп кім
Дұғасын оқып тақпақтай.

Толық

Үн

Не деген үн! Тыпыр етпей тыңдаймын,
Баурап алды-ау сезімді.
Бүкіл әлем естен шығып мұндайда
Ұмытамын өзімді. Құдіретті үн!

Толық

Толқындар мен адамдар

Толқынды толқын қуалап,
Ағады шулап, шолпылдап.
Адамдар сондай сүреңсіз,
Барады лек-лек топырлап.

Толық

Қоштасу

Кешір,
кешір!
Үн бе,
мұң ба?

Толық

Рембрандт картинасына

Түсіндің сен,
О жабырқау данышпан,
Ұйқылы-ояу сол бір өмір зар-мұңын,
Іңкәрлікті

Толық

Асмодейдің тойы

Шайтан тойы. Топырлап келе жатты
Түрлі ұсақ жын, аруақтар бәрі мұнда,
Қопарып кухмейстрлер бар тамақты
Қалтыраған күзетші тұрды ауызда.

Толық

Орыс әні

Жапалақ-жапалақ қар жауды,
Келіншек қалайша дағдарды
селт етпеді
су төкпеді.

Толық

Жауынгер моласы

Жатыр ұйықтап мәңгі мұнда,
Жатыр шықпай шаң-дағы.
Бір төмпешік қалды қырда
Жасыл тепсең жан-жағы.

Толық

...ға

Сол бір досың түсіп күйкі сезімге.
Бар үмітін саған артқан кезінде,
Қаперіңе сонда түк те кірмеді-ау,
Үрейлі өлім тұрғандығы көзінде

Толық

Қара көз

Көп қой жазғы түн жұлдызы,
Сенде неге екеу-ақ.
Оңтүстіктің қара көзі,
Кездестік-ау бекер-ақ.

Толық

Баллада

Мекендеп Бургос жолын жүр деседі
бір сопы дара, тағы.
Күбірлеп тек құдаймен тілдеседі
еске алып садақаны.

Толық

Үзінді

Жас арудың көкірегін,
тұнжыр көз бен от реңін,
қайдан көрді есер жүрек –
жігіт тұрды есеңгіреп.

Толық

Оба

Сонау жылы қара жердің беті қан,
адам біткен ажал-селде жүргенде
достығынан айнымапты екі жан –
шын сезімді өлім - жау да үзген бе.

Толық

Шумақтар

Жұлдызы мен лертағдырымның
бірге сөнген тәтті арманым.
Тек жанарда қалды мұңым,
көз салсаң да шаттанбадым.

Толық

Жыла, жыла! Израиль жұрты енді

Жыла, жыла! Израиль жұрты енді,
Жұлдызыңды жоғалтып;
Жер шеті түнек бүркенді –
Жанбайды қайта ол қайтып:

Толық

Қайыршы

Мінәжатхана алдында
Қайыршы тұрып сарнады.
Сорлыны дарқан зор-мұңға
Есіне ешкім алмады.

Толық

Ризамын

Ризамын! Кеше менің сырымды,
Жырымды да қабыл алдың өзің шын.
Ұқпасаң да ынтық зарым, мұңымды
Көңіл жықпай ынта қойдың, сол үшін

Толық

10 шілде (1830)

Ер жүректер, бостандық деп жар салып
жорықтарға аттандыңдар тағы да.
Елге атылған оқты батыл қарсы алып,
боздақ ұлдар бөгіп жатты қанына.

Толық

1830 жыд. 15 шілде

Өткенімнің жылы аясын неге мен,
Тастап кеттім? Жүрек жылтып талғанда
Ақылшы, дос көп кезімде көбеген
Бәрібір мен сендім албырт арманға.

Толық

11 шілде

Жалқын бұлттың ішінде,
Жатқан шыңға зіл артып,
Күн батты бір кешінде
Айналасын қызартып.

Толық

Болжау

Россияға қатерлі бір жыл келер,
Патша біткен тақтан құлап күңіренер
Қара халқы жақсы көріп сыйламас,
Көбі соның төккен қанын қылар ас.

Толық

Бәйтерекке

Біраз болды тұратынсың сүйінтіп
Жамылып сен көз алдымда жасыл нұр.
Қабығыңа мені теліп күй ынтық
Сендім оған арманымды асыл бір;

Толық

...ға

Аузымнан шықса-дағы назалы үн –
Мүсіркеме! Болман ешкім мазағы.
Жо-жоқ! Көрген менің барша азабым –
Сазайымның әлі азын-аулағы.

Толық

Қонақ

Бұлтқа орап омырауын,
Ай тосырқап қалқиды.
Үні жырақ қоңыраудың
Бір тынып, бір шалқиды.

Толық

Су(шкова)ға

Жүрсем де бірге сезбедім,
Жаныңның отын, тілегін.
Қадалса дағы көздерің,
Толқыған емес жүрегім.

Толық

Арнау

Күйіп бір кез жыр отына
Сырымды ашқам басыбайлы:
Жарлы едім мен - біле тұра
Жатсынбадың жақыбайды.

Толық

Оссианның табыты

Түкпірінде сұр тұман,
Далада, боран, дауылда,
Моласы тұр Оссиан
Шотландиям тауында.

Толық

Эпитафия

Азаттықтың аусар ұлы –
Бас тігетін сезім десе;
Табиғаттың наушалығын
Қайталаған кезі кеше.

Толық

Элегия

Түнгі толқын, шашырай гөр, шашыра,
Жағалаудан тұманды қу, жасыма.
Жар жағалап, келдім теңіз қасына;
Талай ойлар келіп-кетіп басыма,

Толық

Farewell

Кешір! жұртқа бақ тіледім,
Жетсе оным көк түбіне,
Саған деген ақ тілегім
Көктен де асып кетті міне!

Толық

Түн

Тас қараңғы. Бәрі бейбіт. Болғаны
Қоңыз ұшып, бұзды ұйқыны жондағы.
Шөп түбінде жауын құрты бір бүктем,
Ол хабарсыз біздің күйбең тірліктен.

Толық

...ға

"Хат жазуға батылдандым, кеше гөр,
Қолда - қалам, қарсы алдымда - қабірім.
О тарапта не бар екен? - десе егер –
Бәрі қапас, бәрі тылсым, бәрі құм.

Толық

Кавказдағы таң

Сыз берді таң - ну орманды бөктерде
Есіледі түнгі тұман көк перде;
Тау етегі мүлгіп үнсіз бусайды;
Су сылдырап, жылқы үйірі жусайды.

Толық

Кавказға

Кавказ! Бір ел қашықтағы!
Еркіндікке қоныс жер ең!
Бақытсыздық басып тағы
Шеңгел салды соғыс деген!..

Толық

Жаңбырдан соңғы кеш

Қараймын мен терезеге:
Кешкі шапақ сөніп жатыр,
Шатыр менен кенереге
Соңғы нұрын төгіп жатыр.

Толық

Еврей сазы

Көргем кейде түнде жұлдыз жарқырап,
Шағылғанын суы мөлдір шығанға.
Дір-дір етіп, күміс толқын шашырап,
Жалт береді сол жұлдыздан қиянға.

Толық

Жасын

Күркіреп жасын, бұрқырап бұлт,
Тұңғиық теңіз сұрланды.
Сіркіреп көбік, дүркіреп ұрып,
Тебісіп толқын тұлданды.

Толық

Альбомға

Жоқ! Тілемен мүсіркеуді,
Қам көңілдің сандырағын.
Көптен жабық мүскін кеудем
Ашық сөзден қалды жаным.

Толық