Өлең, жыр, ақындар

Қарашы мына күннің түнерісін

Қарашы мына күннің түнерісін,
Кетпек пе тып-типыл ғып гүл өрісің!
Жарықтық, жадырағын, ертең мейрам,
Халықтың қара құрым тілегі үшін,

Толық

Бөліссек те теңдіктің правосын

Бөліссек те теңдіктің правосын,
Әдебінен ата-ана мұра қалсын.
Мұра қалсын, ұрпаққа ұнағасын,
Ері алдында әйелі иба сақтап,

Толық

Аулақ жүр менен, аулақ жүр, арамза болсаң аразбын

Аулақ жүр менен, аулақ жүр, арамза болсаң аразбын,
Сусыным қанған сырына сырғыған сендей сабаздың.
Жылуын тосқан жатқа да жазықсыз қайран жүрегім,
Сызылып қалған бетіндей болыпты әппақ қағаздың.

Толық

Жанып тұрған жалыннан жаралыппын

Жанып тұрған жалыннан жаралыппын,
Даналықтан жаныма нәр алыппын.
Батырлықтың бойымда белгісі бар,
Белгісі бар тағы да балалықтың.

Толық

Керек пе, керек жерде мақтана алам

Керек пе, керек жерде мақтана алам,
Ақын ғып, киелі ғып тапқан анам.
Жалғандық мен бар жерде жалт бұрылып,
Оңбайды аққа қара жаққан адам.

Толық

Күйінемін мен кейде, күйінемін

Күйінемін мен кейде, күйінемін,
Келтіре алмай тірліктің иін, ебін.
Шеше алмай қойдым-ау шідерімді,
Шешілмейтін не деген түйін еді?

Толық

Біреулер міндет артса асын беріп

Біреулер міндет артса асын беріп,
Біреулер жүр менен өзін басым көріп.
Бармағы балдылар да наз айтады,
Жазғын деп мақтау өлең қасыма еріп.

Толық

Қанатың тала көрмесін

Қанатың тала көрмесін,
Маңдайың мейлі терлесін.
Жігерлі менің жерлесім,
Жалынды менің жерлесім.

Толық

Жандарыңды жайсаңдар бір жаздырып

Жандарыңды жайсаңдар бір жаздырып,
Бар-жоғыммен кетейін риза қылып.
Мені өмір басында жаратыпты,
Жоқтан бар қып, жомарт қып, мырза қылып.

Толық

Мен даланың ұланы едім, екі сөйлеп көрмеген!

Ақындық – батырлықсыз өлі дене,
Өлеңнің отсыз қазір көбі неге?..
Күркіреп көкте жасын ойнақ салмай,
Көбесі көк бұлттың сөгіле ме?!

Толық

Тыншымады көңілім, тыншымады

Тыншымады көңілім тыншымады,
Тыншымастан қай жаққа құлшынады?
Бірде күндей жап-жарық, бірде түндей,
Жанып-өшіп жанымның мың шырағы.

Толық

Егесерге ер керек

Егесерге ер керек,
Тұлпарларға тер керек.
Төрт түлікке тебіндер,
Түкті кілем жер керек.

Толық

Тірі болсаң кісілісікке жарадың

Тірі болсаң кісілісікке жарадың,
Енді өзінді сын үстінде санағын.
Кісілер мен кісі сымақ жаңдардың,
Айырмасы аспан-жердей, қарағым.

Толық

Апта, айлар,тоқтамас зымыраған

Апта, айлар,тоқтамас зымыраған,
Бірге зырлап барады ғұмыр-адам.
Елес беріп бейнесі келешектің,
Естіліп тұр келешек жыры маған.

Толық

Болса да адам үшін бақыт көрік

Болса да адам үшін бақыт көрік,
Ширадым қайғы дәмін татып көріп.
Қатқан тоң қабат-қабат кеудемдегі,
Жанымның жылуымен жатыпты еріп.

Толық

Бұл өмір неткен ыстық, кермегі бал

Бұл өмір неткен ыстық, кермегі бал,
Әр жанның өз қуаныш, ермегі бар.
Қолында біреулердің билік, жарлық,
Қолыңда біреулердің шөлмегі бар.

Толық

Жұқарған кезде, мұқалған кезде, қарағым

Жұқарған кезде, мұқалған кезде, қарағым,
Қорғаның болсын алдаспан – арың – жарағың.
Өмірде қанша қуаныш, бақыт көп болса,
Өмірде сонша барына сенгін нала-мұң.

Толық

Жүйрік мініп, жел боратып жалына

Жүйрік мініп, жел боратып жалына,
Шойын басты шоқпар іліп қарына.
Құлан қуып, құмай ертіп, құс салған,
Тарттым ба мен, тарттым ба мен қаныма?

Толық

Қонған бақты білмедің

Қонған бақты білмедің,
Білдің бастан ұшқанын.
Достарыңды күндедің,
Дос көрінді дұшпаның.

Толық

Көз салдың ба, өткен күн, өтер күнге

Көз салдың ба, өткен күн, өтер күнге,
Көппен бірге ауырлық көтердің бе?
Бақыттымын дейсің-ау, бірақ-бірақ...
Жалғыз сенің бақытың жетер кімге?

Толық

Ей, ағайын, алмаңдар да, бермеңдер

Ей, ағайын, алмаңдар да, бермеңдер,
Мені бірақ ренжіте көрмеңдер.
Ақын жаны сәл нәзіктеу келеді,
Жай-жай сөйлеп, жай қолыңды сермеңдер.

Толық

Ассалаумағалейкум!

Ассалаумағалейкум!
Кемеңгер аға, кең аға, керілген кербез даламдай,
Атағы, даңқы – тарих, қаһарман қала, қамалдай.
Алатау едің алдымда, сүйеніш тірек таба алмай,

Толық

Көп дегенім болса да

Көп дегенім болса да,
Дөп дегенім болмады.
Бақыт шіркін қонса да,
Көңіл шіркін толмады.

Толық

Мұң ұялай береді жанарыма

Мұң ұялай береді жанарыма,
Қуанышым азайып барады ма?
Құсы кеткен күздегі көл секілді,
Көңілдің де базары тарады ма?

Толық

Бір дарақта өскен жеміс бір мезгілде піспейді

Бір дарақта өскен жеміс бір мезгілде піспейді,
Бір дарақтың жапырағы бір мезгілде түспейді.
Бір анадан туғандардың бірі адамға дос болса,
Екіншісі жаның шошыр қатыгездік істейді.

Толық

Шашылмаған, аяққа басылмаған

Шашылмаған, аяққа басылмаған,
Қазынам бар кеудемде ашылмаған.
Сыйға тартып бір Алла сырлы сезім,
Сыйын тағы ешкімнен жасырмаған

Толық

Есеп емес мен үшін күн, түн деген

Есеп емес мен үшін күн, түн деген,
Тоқтамаса жүрегім дүрсілдеген.
Жолбарыстың қайраты, Арыстанның,
Айбаты бар бойымда іркілмеген.

Толық

Боз дала, құлының ем төсіндегі

Боз дала, құлының ем төсіндегі,
Төсіңде туып едім көсілгелі.
Шідерім неге менің шешілмеді,
Үздіге үзіп кетсем, кешір мені.

Толық

Естімесем шырылын

Естімесем шырылын,
Шегірткенің шөлдегі.
Естімесем құрылын,
Құрбақаның көлдегі.

Толық

Түгел еді, дүнием түгел еді

Түгел еді, дүнием түгел еді,
Түгел ғой деп әкем де күлер еді.
Түн ұйқысын төрт бөліп жыл он екі ай,
Түгендеуге жоғымды жүрер еді.

Толық

Шырқыраған көкіректе жан барда

Шырқыраған көкіректе жан барда,
Бұрқыраған жүрегімде қан барда.
Қырға шықсам керемет деп таңданба,
Құлап жатсам құрыды деп алданба.

Толық

Заманының жырын жырлай алмаса

Заманының жырын жырлай алмаса,
Заманының мұңын мұңдай алмаса.
Ақиқаттың алауы боп жанбаса,
Жанарынан қанды жасы тамбаса,

Толық

Дүние, аштым тылсым есігіңді

Дүние, аштым тылсым есігіңді,
Тербей бер, тоқтатпағын бесігіңді.
Қойныңда құндақтаулы нәрестеңмін,
Құптаған кесімінді, шешімінді.

Толық

Сезім қайда, Құдай-ау, лапылдаған

Сезім қайда, Құдай-ау лапылдаған,
Жанып кете жаздайтын жақындаған.
Ой да салқын бұл күнде, бой да салқын,
Жүректі аяз қариды сақылдаған.

Толық

Қыз өсіріп отырмыз, ұл өсіріп

Қыз өсіріп отырмыз, ұл өсіріп,
Жібек баудай бәрі де тұр есіліп.
Мен ақын да, сен қазір батыр ана,
Көңілімізді бұл бақыт жүр өсіріп.

Толық

Жалғанда, мына жалғанда

Жалғанда, мына жалғанда,
Жүргеннің бәрі арманда.
Жұлдызы, бағы жанғанда,
Талабы тасты жарғанда.

Толық

Шаша бер, туған ел, шашуыңды

Шаша бергін, туған ел, шашуыңды,
Қуанышпен қайтарғын ашуыңды.
Шалқуыңды көрейін тасуыңды,
Айдаһарлар фашистік басы улы,

Толық

Өрт Қасым

Өрт Қасым,
Дауыл Қасым,
Ақын Қасым,
Көгіңде поэзия – жасын Қасым.

Толық

Астана, мен де сенің азаматың

Астана, мен де сенің азаматың,
Келдім бе көбейтуге қазақ атын.
Келдім бе көбейсің деп әлде ақыны,
Өлмес жыр, өмір жайлы жаза алатын.

Толық

Достым, саған айтар сырым көп менің

Достым, саған айтар сырым көп менің,
Басып өттім қырықтың қырқа өткелің.
Енді қанша жанар отым жарқылдап,
Шарпиды екен шартарапқа от-лебім?

Толық