Өлең, жыр, ақындар

Тыналы Тышқанбайдан алдым жетім

Тыналы Тышқанбайдан алдым жетім,
Өкпеледім, Қопаның көрмен бетін.
Малдыбайдан алғаным – маңқа жирен,
Жанақ Қамбартегі

Толық

Рүстем төреге айтқаны

Рүстем төреге айтқаны
Жанақ Қамбартегі
Ал, қолыма, тидің бе, қарағайым,
Қарағайсыз керекке жарамайым.

Толық

Қобыланның кедейлік жайлы кейбір сөзі

Кедейлік, ер екенсің мені жеңсең,
Көзіңді жоғалтар ем енді көрсем.
Бар байлық сұрағаным – денсаулығым,
Қобылан Бөрібайұлы

Толық

Қонақ хақында айтқаны

Қонаққа бір керегі – ет пен қымыз,
Бар болса, адал дəмің, ауыз тигіз.
Аз беріп, көп жалынып, құтылып қал,
Қобылан Бөрібайұлы

Толық

Ешкі деген малымыз ұлақ қана

Ешкі деген малымыз ұлақ қана,
Сауып алса, борбайы бұлақ қана.
Қаймағы мен қаспағы тым-ақ тəтті,
Қобылан Бөрібайұлы

Толық

Қобылан ақынның терме, өлеңдері

Қобылан ақынның терме, өлеңдері
Қызығы дүнияның мал мен бас па-ай,
Жақсылық табылмайды алдын тоспай.
Қобылан Бөрібайұлы

Толық

Әр жерде қадір, құрмет көрген жанмын

Әр жерде қадір, құрмет көрген жанмын,
Жақсы менен жаманды білген жанмын.
Жайымды сіз білмейсіз, мен – жорға тай,
Шал Құлекеұлы

Толық

Жігіттер, жау алмайды ақылдассаң

Жігіттер, жау алмайды ақылдассаң,
Білгішке көп білетін жақындассаң.
Қарап жүрген кісіге адам тимес,
Шал Құлекеұлы

Толық

Ашу дұшпан болғанда, нәпсі – жауың

Ашу дұшпан болғанда, нәпсі – жауың,
Ақыл – тұрған алдыңда асқар тауың.
Жүрекке ашу келіп толған шақта,
Шал Құлекеұлы

Толық

Екі қатын алғанның дауы үйінде

Екі қатын алғанның дауы үйінде,
Жаман қатын алғанның жауы үйінде.
Жақсы қатын алғанның тойы үйінде,
Шал Құлекеұлы

Толық

Бақ көшсе ақылыңа қарамайды

Бақ көшсе ақылыңа қарамайды,
Жақсыны жаман адам табалайды.
“Адам басы Алланың добы” деген,
Шал Құлекеұлы

Толық

Шал мен кемпірі

Шал мен кемпірі (айтыс)
Дүние, ойлап тұрсам, жалғаның-ай
Шынымен, жалған дүние, қалғаның ба-ай,
Шал Құлекеұлы

Толық

Жігіт пен шал

Жігіт пен шал (айтыс)
Насыбай ат, жаныңда қасың болса,
Қайырға бер, бір аяқ асың болса,
Шал Құлекеұлы

Толық

Шал мен Күлімжан қыз

Шал мен Күлімжан қыз (айтыс)
Қайтер ең суым бермей қуаласам,
Баяғы жиырма бес жас қайтып келіп,
Шал Құлекеұлы

Толық

Адамзат тірісінде мал жияды

Адамзат тірісінде мал жияды,
Мал түгіл үкім келсе жан қияды.
Жеті атасын білмеген обал дейді
Шал Құлекеұлы

Толық

Шалдың жігіт кезінде жеңгелерімен қалжыңдасқаны

Жеңеше-ау, қатық берші, қатық маған,
Жоқ та болса тауып бер, сатып маған.
Осындайда бір аяқ қатық берсең,
Шал Құлекеұлы

Толық

Жолаушы ат өлтірмес ғақыл болса

Жолаушы ат өлтірмес ғақыл болса,
Арық та жолда қалмас тақыл болса.
Ұрлықпен ұры жігіт мал сіңірмес,
Шал Құлекеұлы

Толық

Тентегің тентек десең, бұтын созар

Тентегің тентек десең, бұтын созар,
Тентекке тізгін берсең, жұртың тозар.
Мақұл менен тентекті салыстырсақ,
Шал Құлекеұлы

Толық

Қаракөк, жылқы ішінде биемісің

Қаракөк, жылқы ішінде биемісің,
Құдай десең тамұққа күйемісің?!
Тағат, ғибадат, құдайға құлшылық қыл,
Шал Құлекеұлы

Толық

Мен келдім алпыс жастың бесеуіне

Мен келдім алпыс жастың бесеуіне,
Не жиып, не жетпейміз нешеуіне.
Құдайым иман бергей, бір қаза бар,
Шал Құлекеұлы

Толық

Бір құдайдан тілеймін ғұмырымды

Бір құдайдан тілеймін ғұмырымды,
Ғұмыр берсең кірсіз қыл көңілімді.
Имансыздың көрінде от жанады,
Шал Құлекеұлы

Толық

Бəйгеден келе бермес малдың бəрі

Бəйгеден келе бермес малдың бəрі,
Қатарға ене бермес жанның бəрі,
Кешегі жиырма бестің дер шағында
Шал Құлекеұлы

Толық

Жігіттер, жаман сөзді кəсіп етпе

Жігіттер, жаман сөзді кəсіп етпе,
Құрбыңды өзің теңді басып өтпе.
Басыңа бір уақытта жұмыс түссе,
Шал Құлекеұлы

Толық

Санай берсең жетімді жетпіс болар

Санай берсең жетімді жетпіс болар,
Бірақ та арманда шын үш жетім бар:
Бірінші – ат жетім өрен жүйрік шабылмаған,
Шал Құлекеұлы

Толық

Байлауы жоқ шешеннен

Байлауы жоқ шешеннен
Үндемеген есті артық,
Бəйге алмаған жүйріктен
Шал Құлекеұлы

Толық

Жиырма бес – кемелетке келген жасым

Жиырма бес – кемелетке келген жасым,
Қырықта қынсыз қылыш болған басым,
Елуде екі көзің елең етер,
Шал Құлекеұлы

Толық

Елу ердің жасы екен

Елу ердің жасы екен,
Алпыс – бір сұмдықтың басы екен,
Жетпіс келді төтелеп,
Шал Құлекеұлы

Толық

Бір жаста, екі жаста бесіктемін

Бір жаста, екі жаста бесіктемін,
Бес жаста тəңірі берген несіптемін,
Алты жаста қайыңның тозындаймын,
Шал Құлекеұлы

Толық

Шалыңның екі көзі жайнап жатыр

Шалыңның екі көзі жайнап жатыр,
Кеудемде нəпсі шіркін қайнап жатыр,
Байлаулы арқаным жоқ, қазығым жоқ,
Шал Құлекеұлы

Толық

Кәрілік

Кәрілік
Ұлғайып, қартаяды жастан адам,
Жас қартайса қалады астан адам,
Шал Құлекеұлы

Толық

Қасыр-құсыр шайнайтын қайран тісім

Қасыр-құсыр шайнайтын қайран тісім,
Тіс кеткен соң кетті ғой менің күшім,
Кесек-кесек турайды, өзі жейді,
Шал Құлекеұлы

Толық

Қатын шайпау болғаны – болмағаны

Қатын шайпау болғаны – болмағаны,
Келін шайпау болғаны – оңбағаны.
Оған да ақ ұн менен сары май керек,
Шал Құлекеұлы

Толық

Сұрау – жауап

Сұрау – жауап
Біз алыстан келеміз тас артқандай,
Ауып, талып келеміз бос артқандай,
Шал Құлекеұлы

Толық

Қызығын талай көрдің жиған малдың

Қызығын талай көрдің жиған малдың,
ЬІғы жылы келетін қалың талдың,
Түндік жаба шыққанда аңдып тұрып,
Шал Құлекеұлы

Толық

Ат сұлу, айғыр мықты жалыменен

Ат сұлу, айғыр мықты жалыменен,
Батыр мықты, бай күшті малыменен,
Жеті жұртты билеген би болсаң да,
Шал Құлекеұлы

Толық

Пұт болдым деп мақтанба

Пұт болдым деп мақтанба,
Одан да ауыр батпан бар,
Би болдым деп мақтанба,
Шал Құлекеұлы

Толық

Қыз сыны

Қыз сыны
Ерімнің бір тұрманы үзеңгісі,
Қыз он бесте келеді түзелгісі,
«Аяғын көр, асын іш» деген сөз бар,

Толық

Шежірелі қартың болса

Шежірелі қартың болса,
Қағазға жазған хатың деген,
Қарттың сөзі кітапқа жақын деген.
Шал Құлекеұлы

Толық

Тоқсан баулы айтайын тор өзбек

Тоқсан баулы айтайын тор өзбек,
Заманында мал біткен зор өзбек,
Пайғамбардың батасы тиген дейді

Толық

Құлетейге

Ешкім кетіп, қойымнан бөлінді, құл,
Малы жоқтың етегі өрімді, құл,
Оның несін бетіме қылдың салық,
Шал Құлекеұлы

Толық