Жас кезімде жармастыңдар ағалап
Жас кезімде жармастыңдар ағалап,
Өз қамдарың, күйіттеп кеп сағалап.
Бүгін пілсіп көкитіндер мені көр
Күн кере алмас кәрі атанға бағалап.
Жас кезімде жармастыңдар ағалап,
Өз қамдарың, күйіттеп кеп сағалап.
Бүгін пілсіп көкитіндер мені көр
Күн кере алмас кәрі атанға бағалап.
О, тәңірім, естімеген елде көп...
Тойған күні төсін ұрар пенде көп.
Қыран менен қатар қойып қарғаны
Болатұғын «қателікті» жөндемек.
Өмір алан, боп кетті етер ойын,
Ойындардың көрдік қай небір сойын!
Ал ойыншық — тағдыры адамдардың,
Қоса орнатқан қорлығын сенген қойым...
Бояу жетеді, қасты боя, шаш боя.
Өз еркінде Оған қандай түс қоя
Алам десең табылады түрлері,
Тұла бойды алмасаң да бос қоя.
Оу, қызым-ау, бұл ісің не көріне...
Бөлтірігін тастамайды бөрі де.
Мал екеш мал еміреніп бауырына
Басқа төлді алып жатады төліге.
Уағыздаймыз ауыз жаппай адамдық
Дейміз бәрін соған сайып тамам ғып.
Адамдықтан туындайтын ең асыл
Арман болып бара жатыр адалдық
О, бауырым, көпке жаққан кісі тап,
Парасаты, қылығы мен ісі ұнап,
Алла сірә жаратады-ау міншілді
Мына өмір қалмасын деп қысырап.
Жетекке еріп желіккен еспе көңіл,
Еспе көңіл билеген бөспе өмір.
Тырна болып тыраулап аспанға ұшқан
Тыраштарға толды пай мынау өңір.
Күншілге ұнай бермейді бардың ісі,
Адал, әділ бағалау — ардың ісі.
Барлық ісін дәулеттің арқасы дер,
Өткергені болса да нардың ісі.
Мақтаймыз, ол жігіттің нары дейміз,
Жоғары парасаты, ары дейміз.
Ал соны танытар қай қасиеті?
Қандай іс, қай енбегін кәні дейміз?
Дәулетімен бола ма адам жақсы,
Көзге жиған тапқанын қолы тапшы.
Парызынан адамдық артығырақ
Көрінетін «сырты түк» тоқты жақсы.
Ойға қалсаң, басыңа не келмейді,
Еш уақытта дүние теңелмейді.
Қандай қоғам орнасын бұл пәниде
Күшті, тістілер ғана кемелдейді.
Ел үшін еңбек еткенді
Құл деп қорлау бұл қай қылық?!
Сол құлдың еңбегі емес пе
Төрт құбылаңды сай қылып,
Имей әсте ешкімге өр басымды,
Көрсетпей-ақ келіп ем көз жасымды.
Мынау заман зілмауыр сындырар боп
Иығымда сездірді қорғасынды.
Уын төгіп тіліңнің,
Қорламағың кім еді?
Қорғаның еткен іріңнің
Тегін жұрт түгел біледі
Өмірге мынау құштарлық неге бұзылды?
Жас жігіттердің үміті неге үзілді?
Өзіне-өзі қол жұмсағандар көбейіп,
Ұлғайтып неге барады олар тізімді?
Мал емес кейбіреулер сөз бағады,
Әсіре мақтау айтқан кез бағалы.
Мақтау сөз айтқан кейбір саудагерлер
Жүлде алып, шекпен киіп, шен тағады.
Біреу батыр болады
Қан кешіп, жан сап жүріп.
Біреу батыр болады
Секіріп сахнада ән сап жүріп.
Қара шапан, ақ жаға,
Тиеліп алған Вольвоға,
Бұрқырап құйған әтірі
Атқосшысы нөпірі...
Сорлы біздің қазақ,
Көргенің қорлық азап.
Қап арқалап, сауда құрып,
Өлуге қалдың аз-ак.
Бүгінгі бар ертең жоқ қауыз тірлік,
Арман болған қазаққа ауызбірлік.
Кеше жүрген телмеңбай теңгеріліп,
Билік тиіп, биік тұр ауызға ілініп.
Дүние ғайып екен жоқ дерегі,
Ойыңа келмегенді көз көреді.
Діңгегі діңі мықты деп сенгенің
Оп-оңай ертеңінде өзгереді.
Нарық деген көкдауыл құйын соқты
Жапырақтай ұшырып дүйім көпті.
Терін төгіп, ток жүрген кеше ғана
Еңбеккерге ерекше тиді соққы.
Ұзақ ғұмыр дегенің
Япыр-ай қалай қысқа еді.
Көрінетін ұзақ боп
Тәтті ұйқыдағы түс тегі.
Құйыны жоқ заманның
Болмасына көз жетті.
Кешегі күн жалындап,
Лапылдаған сөз жетті.
Болсыншы деп тек тыныштық,
Тіледік, кеңес құрыстық
Татулыққа тырыстық
Түлен түртіп бара ма!
Ащы сөйлеу ашынғанның
жан айқайы сияқты.
Көп айқайға дейтін халық
«қасқырдан да ұят-ты».
Жұрт аузында жүрген сөзді қайталап,
Төгілдіріп көсемімсіп айтады-ақ...
Сөзбен бітер істің жоғын қалайық
Ежелден-ақ келеді ғой байқап-ақ.
Нарық деген не екенін біліп пе ең?
Он үш-ақ сом бір тиындық сіріңкең
Арпалысып ал да, құнын асыр сен,
Нарық осы, ал бойына сіңірсең.
Япыр-ай, не боп барады мына заман,
Біріне-бірі қақпан құрады адам.
Негізі сауда қоғамда
Адамдар қалай дос болмақ
Жараған жұрт жүруге
Түгел сауда соңында.
Шама да жоқ, шара жоқ,
Кәрі-құртаң, момында.
Келе қоймай, кешеуілдеп бұл көктем
Қырсауланып, қыза коймай күн көктен.
Қуана алмай көктем бар деп қызықтап
Адамдардың көк базарда күні өткен.
Айта-айта жауыр болды тіліміз,
Сорлылыққа саймас па екен мұнымыз!
Тәуелсіз ел сөйлемес пе өз тілінде,
Жатқа қалай дей аламыз іріміз!
Ұлтым десем, жөнелесің тайсақтап,
Ойынды іркіп, әлденеден бой сақтап.
Бүгін айтып, ертең қайтып сөзіңнен,
Айырыласың көрік басар көзіңнен.
Ақын болып не керек,
Аузың уәлі болмаса.
Айтқаныңа ел ұйып,
Көкірегіне сөзің қонбаса.
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі