Өлең, жыр, ақындар

Қазақтың ерке Қасымы

Отанын, туған өз елін,
Жыр етіп, елең өзенін.
Тасытқан Қасым сол Қасым,
Өр тұлғасын өлеңнен

Толық

Армысың

Армысың әйгілі әсем Қарқаралы!
Бауырынан өнер өрген сан салалы.
Ән кектеп, күй қаулаған құнарлы өлке
Ұлылар ту тіккен жер Арқадағы.

Толық

Жебесін, Ақтайлақ би аруағы

Уа, армысыз, ақындардың іргелі елі,
Көк қаудай қуалай өскен сал мен сері.
Сыбанды сауықшыл ел атандырып,
Жол салған Ақтайлақтай кемеңгері.

Толық

Өнер деп, өлең сөзді тандап едік

Өнер деп, өлең сөзді тандап едік,
Ойы жоқ сылдыр сөзге бармап едік.
Ер құнын шешкен екі-ақ ауыз сөзді
Әділет заңына балап алған едік.

Толық

Адамдық қасиетіңнің мән-болмысы

Адамдық қасиетіңнің мән-болмысы
Ой мен сөз бойындағы пәрмендісі.
Ой түбі ақыл болса, сөз арқылы
Көрінер ол ойыңның ең мәндісі.

Толық

Мызғымас деп келдік көптер коғамы

Мызғымас деп келдік көптер коғамы,
Онда көптің мәртебесі жоғары.
Көп ұйғарып көпке беріп билікті
Еш пенденің кемітілген жоқ ары.

Толық

Көше адамды өз заманы өсірген

Көше адамды өз заманы өсірген,
Қабілетіне қарай аяқ көсілген,
Бір-бірінің ар-намысын қамшылап
Деген қалма ілгері озған көшіңнен.

Толық

Ұжмақ қоғам болғаны жоқ болмайды

Ұжмақ қоғам болғаны жоқ болмайды,
Пәндаға Алла арнап тағдыр жолдайды.
Не жазса алғаш маңдайыңа, сол болады
Жан азабын берсе міне, сол қайғы.

Толық

Ұжмақ коғам болғаны жоқ, болмайды

Ұжмақ коғам болғаны жоқ, болмайды,
Өмір — күрес, кемшіні әсте толмайды.
Бес қоғамды түгел зерттеп салыстыр,
Адам үшін қайсысы екен оңтайлы.

Толық

Даланың мұңы

Көсілген кең сахара жазық едім,
Кеудеде жаны барға азық едім.
Ұя едім, үміттіге өмір едім,
Қазаққа ата жұрт, түп қазық едім.

Толық

Қуан, жұртым!

Құзырлығы құдайдай тәу өткізіп,
Қойған халден құтқарған тәуелсіздік,
Саған бүгін сый басқа, құрмет басқа
Елім шырқап шың асып, шықты үздік.

Толық

Кел, жаңа ғасыр

Кел, Жаңа жыл! Кел төрлет жана ғасыр!
Адамдардың мерейін аспанға асыр,
Саған аман жетуді қиялдаған,
Жан біткеннің арманы болсын ғасыл.

Толық

Ардың құлы, елдің ұлы бол

Аяқты шалып басып, тәлтіректеп,
Әрнені ауызға ұрып дәмін тектеп.
Жүргенде-ақ үмітті едім мен өзіңнен
Қолынан бұл қыпшақтың келер көп деп.

Толық

Япыр-ай

Япыр-ай, шырағым,
Тыныш бір жүрмейсің
Өзгенің шырағы
Жанды деп күндейсің.

Толық

Менің мінім

Жететін құлағыңа күндік жерден,
Менсінбей ән төресін Алла берген.
Өнердің алды қызыл тіл деп ұғып,
Сыйқырлы сұлу сөздің соңына ергем.

Толық

Бата бердім

Абылайхан даңғылынан түсіп төмен,
Өмірдің қилы қырын ойлап келем.
Бір кезде өз көзіме өзім сенбей,
Дауысым да шығып кетті паһ-паһ деген.

Толық

Құлақ естімегенді көз көрді

Естімеген елде көп, естімеген,
Ер адасты дәстүрден есті деген.
Халқымыздың ғажайып әдет-ғұрпы,
Тәрізді еді бүгін де ескірмеген.

Толық

Жар салдым: «Сөйле, қалам!» деп

Жар салдым: «Сөйле, қалам!» деп
Қазағым, елім, далам деп
Қаламгерлерге арнадым
Болатын жәйің алан, деп.

Толық

Жерді ешкім әкете алмас көтеріп

Жерді ешкім әкете алмас көтеріп,
Бос даурығып талас құрып не етелік.
Қойнауынан байлық күреп қопарып,
Қауымдасып зор мақсатқа жетелік.

Толық

Көптің бірі емеспін, дарасымын

Көптің бірі емеспін, дарасымын,
Рухымын елімнің санасымын.
Тілі берік, жүрегі даласындай.
Қазақ дейтін халықтың баласымын.

Толық

Молодец, бастық!

Молодец, бастық!
Сөзінде тұрды, ерледі!
Ұят па? Қой оны, жерледі...
Ашпаған есігі жоқ,

Толық

Ұл тілейді құдайдан жылап қазақ

Ұл тілейді құдайдан жылап қазақ,
Ұлсыз қалса тұрғандай күтіп тозақ.
Қатыгездік, мейірім тайталас тұр,
Жеңіп шығар қайсысы бақ пен азап.

Толық

Сабаңа түс

Ұлы сезім! әлемге тараған іс,
Жан атаулы хош көріп қалаған іс.
Алла өзі жаратып, бойыңа егіп,
Табиғатын осы деп қараған іс.

Толық

Қызық болды-ау

Алабұртып, алқынып, алаңдадым,
Кімді іздеймін, білмеймін, таба алмадым,
Асау тұлпар тәрізді тықыршыған,
Тыным таппай толқыды алау жаным.

Толық

Ұлы сезім

Ұлы сезім!
Сені іздедім.
Білмеймін неге іздедім.
Қалай ғана бұл ойды негіздедім!

Толық

Өмір — керуен, жетелеген алды — үміт, арты

Өмір — керуен, жетелеген алды — үміт, арты —
«Измдерден» өтіп талай ілгері озған халқымыз
Қилы тағдыр — құмырсқа жол қыбырлаған ілгері
Күліп-жылап келе жатқан сол баяғы қалпымыз.

Толық

Қосақталып жүреді ар мен намыс

Қосақталып жүреді ар мен намыс,
Болмаған соң өзара аулы алыс.
Намыс жоқта ар жетім, ақ айран боп,
Ақтарылып жатары көпке таныс.

Толық

Тісін қағып

Тісін қағып,
Тікенін алып,
Жинақ бердім жаңадан
Цензурасыз құқықты елміз

Толық

Құзырлылардың қылығы, пай-пай, сананы

Құзырлылардың қылығы, пай-пай, сананы
Солдырып мынау өмірге үйді наланы
Өзі аспанда, жердегі сорды ұжмақ деп...
Мейірімсіздік басты байлыққа бөккен даланы.

Толық

Жаман жоқ әсте біреуге күнің түскеннен

Жаман жоқ әсте біреуге күнің түскеннен,
Зәредей зәрулік
Зауалдай зор бір күшке енген.
Сонда бүкіл өмірі тәуелді өткендердің күйін көр,

Толық

Кім кетсе де бұл өмірден

Кім кетсе де бұл өмірден.
Мынау дүние қараң қалмас.
Бұзық арам, мафия топ
Сонан соң да табар жалғас.

Толық

Жүрегім күйіп, езілді бауыр

Жүрегім күйіп, езілді бауыр,
Жағдайын керіп ауылдың ауыр
Тыңдар құлақ жоқ биліктілерде,
Айтудан болды тіліміз жауыр.

Толық

Мінезім әсері емес жәй егестің

Мінезім әсері емес жәй егестің
Деп көрші ілтипатқа сай емессің,
«Тексіз келін етерін күңге сәлем»
Түсінбейтін топасың мен емеспін.

Толық

Үрей деген япыр-ай, қандай өктем

Үрей деген япыр-ай, қандай өктем
Жарлығындай тәңірдің түскен көктен.
Ие болып бойындағы ерік-күшке
Қара есегі етеді-ау іске жеккен.

Толық

Қазақпын дейсің, шәгім бар десем, ауыр-ау...

Қазақпын дейсің, шәгім бар десем, ауыр-ау...
Болса да ауыр, тіліміз жауыр тәңір-ау.
Өз тілін қор деп, жат тілді зор деп күн кешкен
Қалпыңды не деп ұқ дейсің маған бауыр-ау,

Толық

Жастардың жәйін ойласам, жаным жылайды

Жастардың жәйін ойласам, жаным жылайды,
Шіркеуден пана тауыпты, дейді ұнайды.
Қабылдап дінін уағыздап ұйып жүрген бар
Отандай ортақ етіп алыпты құдайды.

Толық

Ел-жерге ие телмеңдеп келген келімсек

Ел-жерге ие телмеңдеп келген келімсек.
Қадірің кетіп, атандың қазақ еріншек.
Үлгісін ескі жат елдің жаңа деп киіп..,
Арамы іске әккі қуларды керім деп.

Толық

Ұйымдасып, ұғысқалы, ұлт болғалы жарандар

Ұйымдасып, ұғысқалы, ұлт болғалы жарандар,
Көпті бастап ұран тастап, ұйтқы болған адам бар,
Әлмисақтан ел аузында, бұдан халық, хабардар,
Солай бастау алған мынау жер үстінде ғалам бар

Толық

Заманында нарықтың

Заманында нарықтың
Ар, абырой — бәрі пұл.
Пұлы болса қалтада,
Татымсызға да адам құл.

Толық

Сонша армандап, қол жетіп

Сонша армандап, қол жетіп,
Болған кезде егемен,
Ұлттық намыс өзгенің
Намысынан неге кем?

Толық

Пікірлер