Дұшпан
Басындырсаң басына береді
Қулық сұмдығын асыра береді
Жоқты бар ғып, үйіп-төгіп,
Күл, қоқысты тізіп тереді.
Бұл сезім арналады ұққандарға
Мәніне терең бойлап шыққандарға.
Әйелді жаратты Алла деп ғаламға
Ұрық ек, өмірге әкеп ұрпақ жалға.
Беу, дүние, опасы жоқ пәни жалған
Айырылдық қазақ халқы, қандай нардан!
Алыптың ӨЗТҮРІКТЕЙ еңбегімен,
Әлемге қазақ деген атың барған.
Хан деңіз, қара деңіз бәрі шартты
Дәреже, атақ, даңқты кімнен артты.
Адамдар қолдан жасап мұның бәрін,
Жіліктің майлы басын өзіне тартты.
Абай айтқан жұмбақтың бірі менмін,
Өзің білші, келмесе бұған сенгің.
Жұмбақ сырын ашатын «ұлылықтың»
Өзі жұмбаққа айналар мұны білгін.
Бауырым, сен менімен байқап «ойна»
Әркімнің өз мың қойы жүреді ойда.
Болғанмен мансап көзі көк аспанда,
Жер басып жүргеніңді сезбей қойма.
Әйелдің мүшкіл халі көзге ұрады.
Мүсіркеп үлкен-кіші сөз қылады.
Әрекет етер деген оны ұғып,
Бітелген биліктілер көз-құлағы.
Еститұғының қашанда бірлік-береке,
Ұйыған соған мызғымас болып дәнекер.
Сауданың бәсін дәл тауып айтқан мақалдап,
Қайран аңқау ел ұжмақты әлі дәметер.
Өз малым түгел,
Өзгелерің мейлің қоңыз тер.
Деген тәрізді
Басы ауырмастан келіп көр.
Баяны жоқ көшпелі бақ
Кімді мәңгі еткен тұрақ!
Алла мейірін төкпесе егер
Ала аларсың кімнен сұрап.
Мен көрмеген не бар еді, кімің бар?
Дүрімсисің бірдеңе боп құның нар,
Тәрізденіп мықшиясың лауазым
Салмағынан бадырайып мінің бар.
Қанша таным қалдың екен атпаған,
Қасіретім қалдың қанша татпаған.
Маған деген қанша ащы-тұщылар
Тұр екенсің тағдыр әлі сақтаған.
Тым ақкөңіл жаным,
Бәріне сенем, бәріне
Қарамай ішкі
Тереңде жатқан нәріне...
Табатын жауқазындай жазға ұнасым,
Іздейін бүгін соны сөз бұласын.
Жеті асқар желіп асқан құттықтауға
Ғазиздің өзін һәм Гүлжазирасын.
Қайда кеттің бұлбұл көктем,
Жүрегімде жыр гүлдеткен.
Шығандатып шың асырып,
Әуелете ән гулеткен.
О, адамдар, таныңдар,
Әр кеудеде жалын бар.
Әрқайсысы әр тұста
Әр алуан жалындар.
Сұлу сөйлейсіңдер,
Ақыл да жетеді...
Әттең іс өткергенде,
Сол ақыл қайда кетеді!
Жаратқан Алла қалай әйел затты,
Нәзіктеу, еркектерден инабатты,
Парасат, ақыл, енер тең ғып беріп,
Көңіліне асыл сезім ұялатты.
Көлеңкемді қай сыныңа түсірдім?
Мен өскеннен кімің кәне кішірдің?
Қадамыңа тұсау болып қайысыңды
Орға қарай қай биіктен ұшырдым?
Алла бүркемегенді
Қастық бүркей алмайды.
Тұмшала мейлің түнек боп
Ұзаққа әсте бармайды.
Сан-сала мазалайды ойлар небір,
Тозбайтын, тоқтамайтын жоқ мәңгі өмір.
Көз жұмсам дәмім бітіп ертең бір күн,
Жұрт келер кімге айтарын білмей көңіл.
Күн бар жерде көлеңке бар.
Екеуі де өмірге нәр
Екеуі де — қажеттілік
Жоғы сені көмуге бар.
Жинағыңның ғажап екен қағазы,
Әрине ол нәріне емес таразы.
Оқырманың деп жүрмесе жарады,
Сырлап, сындап өткізудің наразы.
Жақсы-жаман көргенінен көз
Fибрат алмаған көр кеудеден без.
Ащы да тәтті өтпейтұғын сөз
Аулақ бол ынжық бозөкпеден ез.
Ойлағаны құлқыны болып
Жауша жапырып жақынын торып
Өзінен шығармай, өзгені сорып
Жүрсе де жарымай баратын болды-ау
Теледидар төрінде қабақ керіп,
Биліксіздер сұқпаты үкім беріп
Айту керек бұл істі, бүйту керек,
Деп жатқанда отырам күлкім келіп.
Сумаң сусыл сыртыңнан
Бал ашып нені үймейді.
Орақ орып аузымен
Найза ғып тілін түйрейді.
Майдағы дала маужырап,
Көкжиек алыс мұнартып...
Басы мұз сұсты тау жырақ
Жаныңа ауыр мұң артып...
Ғажайып бір сәттер болған
Басыңа бақ құсы қонған
Ыстықта самал боп өбісіп,
Елемес суықты тоңған.
Көбейді-ау тек құлқынын қарақтаған,
Құлармын демей орға жар аттаған.
Ұлтының ақ бетіне қара дақ боп,
Қылығы ар-ожданды шабақтаған...
Жағынып бір қалу ма еді қалайда,
Теңеместі теңепсің-ау Абайға!
Сен айтқанмен, халық қабыл алса ғой...
Не жүрмейді бүгінгі күн дал ойда!
Адамдық парыз биік қалу деген
Тер төгіп ризығыңды алу деген
Осыны өткермекші болып жүріп
Күн кешесің әркімге баруменен.
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі