Өлең, жыр, ақындар

Уын төгіп тіліңнің

Уын төгіп тіліңнің,
Қорламағың кім еді?
Қорғаның еткен іріңнің
Тегін жұрт түгел біледі

Толық

Контраст

Жетті жылап, жылауық күз,
Жер салбырақ, ауада сыз.
Аспан бұлдыр, күн ажарсыз,
Тәрізді бір тұнжырақ қыз.

Толық

Неге, неге, негелер...

Өмірге мынау құштарлық неге бұзылды?
Жас жігіттердің үміті неге үзілді?
Өзіне-өзі қол жұмсағандар көбейіп,
Ұлғайтып неге барады олар тізімді?

Толық

Көңіл

Қайран көңіл, жайраң көңіл марқасқа,
Бүгін салған әнің басқа, жыр басқа.
Алаңдайсың, алаулайсың орнықпай,
Толып жатқан тұрлаусыздық жүр баста.

Толық

Мал емес кейбіреулер сөз бағады

Мал емес кейбіреулер сөз бағады,
Әсіре мақтау айтқан кез бағалы.
Мақтау сөз айтқан кейбір саудагерлер
Жүлде алып, шекпен киіп, шен тағады.

Толық

Біреу батыр болады

Біреу батыр болады
Қан кешіп, жан сап жүріп.
Біреу батыр болады
Секіріп сахнада ән сап жүріп.

Толық

Жоқ

Қайран жер, ана!
Сен — ана, ел — бала.
Көрмедің не ғана!
Кешпедің нендей күй

Толық

Қара шапан, ақ жаға

Қара шапан, ақ жаға,
Тиеліп алған Вольвоға,
Бұрқырап құйған әтірі
Атқосшысы нөпірі...

Толық

Сорлы біздің қазақ

Сорлы біздің қазақ,
Көргенің қорлық азап.
Қап арқалап, сауда құрып,
Өлуге қалдың аз-ак.

Толық

Қауыз тірлік

Бүгінгі бар ертең жоқ қауыз тірлік,
Арман болған қазаққа ауызбірлік.
Кеше жүрген телмеңбай теңгеріліп,
Билік тиіп, биік тұр ауызға ілініп.

Толық

Ғайып дүние

Дүние ғайып екен жоқ дерегі,
Ойыңа келмегенді көз көреді.
Діңгегі діңі мықты деп сенгенің
Оп-оңай ертеңінде өзгереді.

Толық

Нарық деген көкдауыл құйын соқты

Нарық деген көкдауыл құйын соқты
Жапырақтай ұшырып дүйім көпті.
Терін төгіп, ток жүрген кеше ғана
Еңбеккерге ерекше тиді соққы.

Толық

Ұзақ ғұмыр дегенің

Ұзақ ғұмыр дегенің
Япыр-ай қалай қысқа еді.
Көрінетін ұзақ боп
Тәтті ұйқыдағы түс тегі.

Толық

Жоқ заманы

Құйыны жоқ заманның
Болмасына көз жетті.
Кешегі күн жалындап,
Лапылдаған сөз жетті.

Толық

Сабыр берсін санаға

Болсыншы деп тек тыныштық,
Тіледік, кеңес құрыстық
Татулыққа тырыстық
Түлен түртіп бара ма! 

Толық

Амалсыздың айқайы

Ащы сөйлеу ашынғанның
жан айқайы сияқты.
Көп айқайға дейтін халық
«қасқырдан да ұят-ты».

Толық

Жұрт аузында жүрген сөзді қайталап

Жұрт аузында жүрген сөзді қайталап,
Төгілдіріп көсемімсіп айтады-ақ...
Сөзбен бітер істің жоғын қалайық
Ежелден-ақ келеді ғой байқап-ақ.

Толық

Біліп пе ең

Нарық деген не екенін біліп пе ең?
Он үш-ақ сом бір тиындық сіріңкең
Арпалысып ал да, құнын асыр сен,
Нарық осы, ал бойына сіңірсең.

Толық

Япыр-ай, не боп барады мына заман

Япыр-ай, не боп барады мына заман,
Біріне-бірі қақпан құрады адам.
Негізі сауда қоғамда
Адамдар қалай дос болмақ

Толық

Заманға сондай киліктің

Жараған жұрт жүруге
Түгел сауда соңында.
Шама да жоқ, шара жоқ,
Кәрі-құртаң, момында.

Толық

Нарық шақтың көктемі

Келе қоймай, кешеуілдеп бұл көктем
Қырсауланып, қыза коймай күн көктен.
Қуана алмай көктем бар деп қызықтап
Адамдардың көк базарда күні өткен.

Толық

Сұрақ

Тарысы піскеннің тауығы болып,
Тайраңдаған даңғой местің сауығы болып,
Қалтаң толып...
Баянсыз таққа қонып,

Толық

Барыс болсаң

Айта-айта жауыр болды тіліміз,
Сорлылыққа саймас па екен мұнымыз!
Тәуелсіз ел сөйлемес пе өз тілінде,
Жатқа қалай дей аламыз іріміз!

Толық

Ұлтым десем

Ұлтым десем, жөнелесің тайсақтап,
Ойынды іркіп, әлденеден бой сақтап.
Бүгін айтып, ертең қайтып сөзіңнен,
Айырыласың көрік басар көзіңнен.

Толық

Нала

Бұл тағдырдың талқысына
Алты жастан көнген ем.
Ащысын да, тұщысын да
Әбден татып көрген ем.

Толық

Ақын болып не керек

Ақын болып не керек,
Аузың уәлі болмаса.
Айтқаныңа ел ұйып,
Көкірегіне сөзің қонбаса.

Толық

Бай болмайды бақырып

Танытпақ боп бұлқындың байлығыңды,
Бірден артық, бірден кем шайлығыңды
Білуші едік, ризық болып кімге,
Жалғап жүрсің осы сен, қай ғұмырды?

Толық

Алысқа, өскен елге көз қадаған

Алысқа, өскен елге көз қадаған.
Абайдан ұлағатты сөз тараған.
Ой салып көкірегінде көзі барға
Жері жоқ жан жүректі қозғамаған.

Толық

Мұң шағамын Абайға

Ұлы баба, мен сізге мұң шағамын
Өлең сөздің сындырдық мұнша сағын.
Сөз патшасы сіз қойған түсер менде
Қайтсын ақша патша боп бұзса тағын.

Толық

Құлама

Қызым саған айтайын,
Ұлым сен де құлақ сал,
Бұл өмірде болмайды
Мәңгі бақи тұрақтар.

Толық

Намыс

Қыз намысы дейміз-ау қыз намысы
Еркін қонған қайран ел құзға құсы.
Шыңға ұя салатын кілең қыршын
Қайда отыр бұл күнде құрып мысы.

Толық

Абырой

Ұлы қасиет-абырой мәнісі нар,
Абыройсыз қалса адам сағы сынар.
Абайламай оны өзі төгіп алса,
Оралуын жігіттің бағы сынар.

Толық

Қайтып келіп

Қырық үй болып қызын тыйған,
Ең асылдан жасау жиған.
Барша ауыл ат салысып,
Отау берген тарту сыйдан.

Толық

Без

Дүниеге келген адамның
Бар адамдық қарызы.
Ұл әке болып, қыз ана
Өткеру өмір парызы.

Толық

Дүниеге ару қалпың келмегенің

Тоғыз ай құрсағында құндақтаған,
Бүйірден тепкілесең үн қатпаған.
Қалпыңнан шикі өкпедей сылап, сыйпап,
Өсірген ару етіп бұлғақтаған.

Толық

Бастау

Ана алдында асқар тау да аласа, —
Дөп айтылған сөз-ау барлап қараса.
Ақылынан бастау алып ананың
Отбасы орнап, жер бетіне тараса.

Толық

Қазақ жастарының ұраны

Біз қазақтың жалынды ұланымыз,
Елге қорған, ертеңгі бұланымыз.
Тәуелсіз де өркенді жас жолбарыс
Отан құрған ер болу ұранымыз.

Толық

Жұт пен жалғыз

Адамды әуелде Алла жаратқанда
Жұп пен жалғыз еткен ғой қарап маңға
Ой түйсеңіз танисыз құдіретін
Ұқсап айқындалады таң атқанға.

Толық

Аққу ән!

Ән қандай, әсем сазды наз үн қандай!
Құрсауы тұла бойдың жазылғандай!
Талдырып тал бойыңды үзілткенде
Тосыннан бір тылсым сыр танылғандай.

Толық

Гуцлада

Қылқанды ағаш құрамы жасыл орман
Жайқалып тұр еккендей адам қолдан.
Жұтсаң, жұпар ауасы дертке шипа
Кеше соғыс кезінде болды қорған.

Толық

Пікірлер