Өлең, жыр, ақындар

Бәйтікті мақтағаны

Ассалаумағалейкүм, қара Бәйтік,
Арқадан Шөже келді өлең айтып.
Атаңыз ай таңбалы Салты дейді,
Атаңнан қалған екен үлкен тәртіп.

Толық

Бәйтікті жамандағаны

Кім өлсе, соған түсер заманақыр,
Өлмесе, жол шетінде неғып жатыр?
Айраншы шешең күң деп естуші едім,
Түпсіз құл емес пе едің бауыры тақыр.

Толық

Сиқыр сөзбен арбасаң

Сиқыр сөзбен арбасаң,
Табиғат басын иеді.
Кәрленіп кімді қарғасаң,
Қатесіз оғың тиеді.

Толық

Таза жоқ тат шықпайтын күмісінен

Таза жоқ тат шықпайтын күмісінен,
Өзінің әркім риза жүрісінен.
Бір шаттық, бір қапалық екеуі егіз,
Бірісі айрылмайды бірісінен.

Толық

Шардарбек болысқа

Шардарбек, ағайын ең асыл затты,
Білерсің сынап айтқан саясатты.
«Құйрығын жатқан жылан баспа» деген,
Бұрынғы естіп пе ең нақлиятты?

Толық

Бір молдаға

Жаманға ұйқы - жолдас, тамыр - тамақ...
Болмайды көңілінде басқа талап.
Күн кешірмек болады өз ойынша,
Әйтеуір қызыл тілмен алдап-арбап.

Толық

Әрі де бері толғайын

Әрі де бері толғайын
Ертеде өткен қалмақтан.
Ноғайлы босып қозғалды
Ашасу, Бозан тармақтан.

Толық

Бойында Үштемірдің Әлім жүрген

Бойында Үштемірдің
Әлім жүрген,
Қолында тауарих жоқ алып жүрген.
Өмірден өтпейтұрғын адам бар ма,

Толық

Халінен баяндайтын заманымның

Жебесі шын болаттан садағымның,
Әдеті осылай ма еді қазағымның?!
Аңырап қайтіп қарап отырайын,
Алдына келгеннен соң адамымның.

Толық

Атамыз - Адам пайғамбар

Атамыз - Адам пайғамбар,
Топырақтан жаралды...
Сол адамнан таралды,
Ұрлық пенен қорлықтан,

Толық

Жетпіске келді бұл жасың

Жетпіске келді бұл жасың,
Дүние болды жолдасың.
Әндіжандық сарт едің,
Қай жеріңнен қожасың?

Толық

Өкінсең жоқ келері...

Өкінсең жоқ келері...
Құбылып тұрған қызыл гүл
Қураса кетер мәнері.
Сабыр қылсаң жетерсің

Толық

Дария құйсаң толар ма?..

Дария құйсаң толар ма?..
Сүмбіле туып күн болмай,
Көкрай шалғын болар ма?..
Кәрілік пенен мінезге

Толық

Ассалаумағалейкум, алдияр хан

- Ассалаумағалейкум, алдияр хан,
Молдалар хат жазатын сауыт қалам.
Кешегі ел ұстаған ханзаданың
Сізді де ұрпағы деп бердім сәлем.

Толық

Ай, Қазы би, Қазы би

Ай, Қазы би, Қазы би,
Үш таңбалы Майлыбай,
Жайылса жонға сыйғысыз
Әлім деген ел едік;

Толық

Сөз сөйлеймін бөлмелеп

Сөз сөйлеймін бөлмелеп,
Әр нұсқадан термелеп.
Сөйлеген сайын кетеді
Қызыл тілім өрмелеп.

Толық

Тостағанды қолға алып

Тостағанды қолға алып,
Айқай салған жиырма бес;
Шаншатұғын найзадай
Қылтың еткен жиырма бес;

Толық

Көл қылып құйдым талай судай ағын

Көл қылып құйдым талай судай ағын
Сөйлей көр өлмей тұрып, тіл мен жағым
Дүниенің машақатын шектім талай,
Алмасын тірлікте ердің бағын.

Толық

Айналасын жер тұтқан

Айналасын жер тұтқан
Айды батпас демеңіз.
Айнала ішсе таусылмас
Көл суалмас демеңіз.

Толық

Ай не болар күннен соң?

Ай не болар күннен соң?
Күн не болар айдан соң?
Құлпырып тұрған бәйшешек
Қурай болар солған соң.

Толық

Ақсаңнан биік тау болмас

Ақсаңнан биік тау болмас,
Бауырынан қашқан күзен көрінбес,
Ақшам батпай түн шықпас,
Ажал жетпей жан шықпас.

Толық

Тілек

Бірінші тілек тілеңіз:
Бір Аллаға жазбасқа.
Екінші тілек тілеңіз:
Ең шұғыл пасық залымның

Толық

Сәлем - сөздің анасы

Сәлем - сөздің анасы,
Әлік алған данасы.
Шығанақтан шырқайды
О біреудің танасы.

Толық

Алыстан қызыл көрінсе

Алыстан қызыл көрінсе,
Манат емей немене.
Көтеріліп ұшқан соң,
Қанат емей немене.

Толық

Қара арғымақ арыса

Қара арғымақ арыса,
Қарға адым жер мұң болар.
Есіл көзден нұр тайса,
Бір көруге зар болар.

Толық

Ай, заман - ай, заман -ай

Ай, заман - ай, заман - ай,
Түсті мынау тұман - ай.
Істің бәрі күмән -ай.
Баспақ, тана жиылып

Толық

Керей қайда барасың?

Керей қайда барасың,
Сырдың бойын көбелеп?
Сен қашсаң да, мен қойман,
Арғымағым жебелеп.

Толық

Қазақтың ханы Абылай

Қазақтың ханы Абылай
Абылай ханым, бұл қалай?
Ақиықты аспанға
Ұшпастай ғып торлады.

Толық

Әлемді түгел көрсе де

Әлемді түгел көрсе де,
Алтын үйге кірсе де,
Аспанда жұлдыз аралап,
Ай нұрын ұстап мінсе де

Толық

Жас туралы

Жиырма деген жасыңыз
Ағып жатқан бұлақтай,
Отыз деген жасыңыз
Жарға ойнаған лақтай.

Толық

Ай, Абылай сен он бір жасыңда

Ай, Абылай сен он бір жасыңда
Тұрымтайдай ұл едің.
Он бес жасқа келгенде,
Арқада Әбілмәмбет төренің

Толық

Арам болған жиырма бес

Арам болған жиырма бес
Қызықты күндер қыздырған,
Асау талқан бұздырған.
Қызды ауылды көргенде

Толық

Құбылып тұрған бәйшешек

Құбылып тұрған бәйшешек
Қурай болар солған соң.
Ақиық бүркіт төмендер,
Екі қанат талғанда.

Толық

Асқар таудың өлгені

Асқар таудың өлгені-
Басын мұнар шалғаны.
Көктегі бұлттың өлгені-
Аса алмай таудан қалғаны.

Толық

Жал, құйрығы қаба деп

Жал, құйрығы қаба деп
Жабыдан айғыр салмаңыз
Қалың малы арзан деп,
Жаман қатын алмаңыз.

Толық

Арту, арту бел келсе

Арту, арту бел келсе,
Атан тартар бүгіліп,
Алыстан қара көрінсе,
Арғымақ шабар тігіліп.

Толық

Домбыра

Тарт күйіңді, домбыра!
Төгіл, төгіл тәтгі күй,
Тау суындай сылдыра,
Желпін, желпін жел соқтыр!

Толық

Өсіп келе жатырмын

Кеудесінде таулардың,
Кемесінде арманның,
Жалау етіп өрлікті,
Ескек етіп ерлікті,

Толық

Сәуір келгенде

Сәуір күні жаңбырлы ма, желді ме,
Қабағынан шуақ шашты келді де,
Алты ай қыста үйден шықпай отырған
Атама өзі жұмыс тауып берді де.

Толық

Бола бермес бәйгеде әркім алды

Бола бермес бәйгеде әркім алды,
Жетем деген көп жерден көңілім қалды.
Қақсам болдым барында қанатымды,
Бақсам болды әлпештеп балаларды.

Толық