Абай Құнанбайұлының педагогика және мораль туралы афоризмдері

Артық ғылым кітапта,

Ерінбей оқып көруге,

* * *

Әр елдің, тілін, өнерін білген кісі онымен бірдейлік

пікірлесе алады, аса арсыздана жалынбайды.

* * *

Әсемпаз болма әрнеге,

Өнерпаз болсаң арқалаң.

Сен де — бір кірпіш дүниге

Кетігін тап та, бар, қалан!

* * *

Баламды медресеге біл деп бердім,

Қызмет қылсын, шен алсын деп бермедім.

* * *

Болмасаң да ұқсап бақ,

Бір ғалымды көрсеңіз.

Ондай болмақ қайда деп.

Айтпа ғылым сүйсеңіз! —

* * *

Білімдіден шыққан сөз,

Талаптыға болсын кез.

* * *

Білімсіздік — хайуандық.

* * *

Біреуден біреу артылса,

Өнер өлшеніп тартылса,

Оқыған, білген — білген-ақ,

Надан — надан-ақ сан қылса.

* * *

Бір ғылымнан басқанын,

Кеселі көп асқанға.

* * *

Ғалым болмай немене,

Балалықты қисаңыз?

* * *

Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай баптанба.

* * *

Ғылымды үйренгенде ақиқат мақсатпен білмек үшін үйренбек керек.

* * *

Ғылымсыз дүние жоқ.

* * *

Дүние де өзі, мал да өзі.

Ғылымға көңіл бөлсеңіз.

* * *

Дүниенің ғылымын білмей қалмақтық — бір үлкен зарарлы надандық.

* * *

Еждиһатсыз, михнатсыз,

Табылмас ғылым сарасы.

* * *

Жасымда ғылым бар деп ескермедім.

Пайдасын көре түра тексермедім,

Ер жеткен соң түспеді уысыма,

Қолымды мезгілінен кеш сермедім.

* * *

Жатқан надан не білер,

Көңілге сәуле қонбаса.

* * *

Көзінен басқа ойы жоқ

Адамның надан әуресі. ..

* * *

Надандық — ғылым-білімнің жоқтығы.

* * *

Орыстың ғылымы — өнері дүниенің кілті, оны білгенге дүние арзанға түседі.

* * *

Оқыған білер әр сөзді.

Надандай болмас ақ көзді.

* * *

Өзің үшін үйренсең,

Жамандықтан жиренсең,

Ашыларсың жылма-жыл.

Біреу үшін үйренсең,

Біреу білмей, сен білсең,

Білгеніңнің бәрі — тұл.

* * *

Өзі өнерсіз өмірден тез. суынар,

Ойланған жолаушыдай бос қалғаның.

* * *

Өзің тірі болсаң да, көкірегің өлі болса, ақыл табуға сөз ұға алмайсың.

* * *

Өнер — өзі де мал, өнерді үйренбеқ — иһсан. ("иһсан" - игілік, жақсылық)

* * *

Таразы да, қазы да өз бойыңда,

Наданның сүйенгені көп пен дүрмек.

* * *

Пайда ойлама, ар ойла,

Талап қыл артық білуге.

* * *

Талап, ұғым — махаббаттан шығады.

* * *

Шәкіртсіз ғалым — тұл.

Адам баласын бауырым деу — жүрек ісі.

* * *

Адам баласына адам баласының бәрі — дос.

* * *

Адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселерден озады.

* * *

Адамшылықтың алды — махаббат, ғаделет, сезім. Бұл ғаделет, махаббат, сезім кімде көбірек болса, ол кісі — ғалым.

* * *

Адамның адамшылығы істі бастағанынан білінеді, қалайша бітіргендігінен емес.

* * *

Адамның адамшылығы — ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан болады.

* * *

Әкесі ұрысса балаға о да — достық,

Баласы ұрысса әкеге жараса ма?

* * *

Әкесінің баласы — адамның дұшпаны, адамның баласы — бауырың.

* * *

Әрбір жаманшылықтың жағасында тұрып адамның адамдығын бұзатын жаманшылықтан бойын жимақтық, бұл — адамға нұр болады.

* * *

Біреу сенің қамыңды жесе, сенің оған қарыздар екеніңе де ұстаздық керек пе?

* * *

Досы жоқпен сырлас, досы көппен сыйлас.

* * *

Досыңа достық — қарыз іс.

Дұпшаныңа әділ бол.

* * *

Ер артық сұраса да, азға разы болады; ез аз сұрар, артылтып берсең де разы болмас.

* * *

Ер ісі — ақылға ермек, бойды жеңбек.

Өнерсіздің қылығы өле көрмек.

* * *

Жаман дос — көлеңке: басыңды күн шалса, қашып құтыла алмайсың; басыңды бұлт алса. ізлеп таба алмайсың.

* * *

Жаман тату қазады өзіңе ор,

Оған сенсең, бір күні боларсың, қор.

Ары бар, ұяты бар үлкенге сен.

Өзі зордың болады ығы да зор.

* * *

Жолдастық, сұхбаттастық — бір үлкен іс.

* * *

Жүрегі жұмсақ білген күл,

Шын дос таппай тыншымас.

Пайда, мақтан бәрі — тұл,

Доссыз ауыз түшымас.

* * *

Жылмаңы сыртта, іші арам,

Кез келер кайда сорлыға.

* * *

Залымдық — адам баласының дұшпаны.

* * *

Кей құрбы бүгін — тату, ертең бату,

Тілеуі, жақындығы — бәрі сату.

* * *

Кім сені сүйсе, оны сүймектік қарыз.

* * *

Кім өзіңе махаббат қылса, сен де оған махаббат қылмағың қарыз.

* * *

Кімде-кімнің әділеті жоқ болса, оның ұяты да жоқ.

* * *

Кісіге біліміне қарай болыстық қыл; татымсызға қылған болыстық өзі адамды бұзады.

* * *

Қастық қылмақ, қор тұтпак, кемітпек — олар дұшпандық шақырады.

* * *

Қайғысыздан сақ бол,

Қайғылыға жақ бол.

* * *

Қолдан достық жасап ем болар-болмас,

Итмұрындай наданның жыртты бірі.

* * *

Құйрығы шаян, беті адам

Байқамай сенбе құрбыға.

* * *

Малға достың мұңы жоқ малдан басқа.

* * *

Малынды жауға,

Басыңды дауға,

Қор қылма, қорға, татулас.

* * *

Махаббатсыз — дүние бос

Хайуанға оны қосыңдар.

* * *

Надан арам ақылды құлаққа ілмек.

Нысап, ұят — бұл ғаделеттен шығады.

* * *

Өзің үшін еңбек қылсаң, өзі үшін оттаған хайуанның бірі боласың; адамшылықтың қарызы үшін еңбек қылсаң, алланың сүйген кұлының бірі боласың.

* * *

Өзің құрметтемеген нәрсеге өзгеден құрмет күтпе.

* * *

Өсіп-өну жолында адамның талап қылып ізденер қарызды ісінің алды — әуелі дос көбейтпек. Кімге достығың болса, достық — достық шақырады.

* * *

Адал еңбекпен мал іздемек — ол арлы адамның ісі.

* * *

Адалдан тапқан тиынды,

Сал да сақта қапшыққа.

Қолдағыңды қорғап бақ,

Мал арзан деп аптықпа.

* * *

Адамға халінше ихсанды болмақ, — қарыз іс

* * *

Алдау қоспай, адал еңбегін сатқан өнерші — қазақтың әулиесі.

* * *

Сақалын сатқан кәріден еңбегін сатқан бала артық.

* * *

Демеңдер өнбес іске жұбаналық,

Ақыл тапсақ, мал тапсақ қуаналық.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: