Абай Құнанбайұлы
Ұлы ақын, композитор, саясаткер, ағартушы, қазақтың реалистік жаңа жазба әдебиетінің негізін қалаушы.
Ақынның арғы тегі Орта жүз Тобықты Арғын ішіндегі Олжай батырдан басталады. Олжайдан Айдос, Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. Бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. Айдостың Айпара деген әйелінен: Ыргызбай, Көтыбақ, Топай.
Ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде Ыргызбай ортасынан оза шауып, ел басқарған. Ыргызбайдан Үркер, Мырзатай, Жортар, Өскенбай тарайды. Өскенбай шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, "Ісің адал болса Өскенбайға бар,арам болса Ералыға бар” деген мәтел сөз қалған.Өскенбайдың әйелі Зердеден Құнанбай туады.
Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады. Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады.
Туындылары Өлеңдері Нақыл сөздері
Мен көрдiм дүние деген иттiң көтiн,
Ілмектер: дүние, ой, адам Абай Құнанбайұлы
Жеп жүр ғой бiреуiнiң бiреуi етiн.
Ойлы адамға қызық жоқ бұл жалғанда
Көбiнiң сырты - бүтiн, iшi - түтiн.
Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға.
Ілмектер: ұстаз, бала, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы
Жүрегімнің түбіне терең бойла.
Ілмектер: жүрек, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Абай Құнанбайұлы
Сағаттың шықылдағы емес ермек, һәмиша өмір өтпек — ол білдірмек.
Ілмектер: нақыл, сағат, өмір, қанатты сөздер, афоризм Абай Құнанбайұлы
Өткен өмір қу соқпақ,
Ілмектер: өмір, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Абай Құнанбайұлы
Қыдырады талайды.
Көкірегі - сезімді, көңілі - ойлыға бәрі анық.
Ілмектер: көңіл, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы
Ғылым таппай мақтанба,
Ілмектер: ғылым, мақтаншақтық, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы
Орын таппай баптанба.
Жарқ етпес қара көңлім не қылса да,
Ілмектер: Абай Құнанбайұлы, адам, нақыл Абай Құнанбайұлы
Аспанда ай менен күн шағылса да.
Дүниеде маған сендей жар жоқ сірә,
Саған жар менен артық табылса да.
Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы.
Ілмектер: өлең, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы
Өзгеге көңілім тоярсың,
Ілмектер: өлең, көңіл Абай Құнанбайұлы
Өлеңді қайтіп қоярсың.
Ғылым - Алланың бір сипаты.
Ілмектер: ғылым Абай Құнанбайұлы
Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат,
Ілмектер: ойын, күлкі, сыр, сымбат Абай Құнанбайұлы
Екі түрлі нәрсе ғой сыр мен сымбат.
Жастықтан бір күлгенің, мың қаралық.
Ілмектер: жастық шақ, күлкі Абай Құнанбайұлы
Мал жұтайды, өнер жұтамайды.
Ілмектер: мал, өнер Абай Құнанбайұлы
Еңбек қылмай тапқан мал, дәулет болмас,
Ілмектер: еңбек, дәулет Абай Құнанбайұлы
Қардың суы секілді тез суалар.
Жаман дос — көлеңке: басыңды күн шалса — қашып құтыла алмайсың, басыңды бұлт шалса— іздеп таба алмайсың.
Ілмектер: жаман, дос Абай Құнанбайұлы
Сұлуды сүю - пайғамбар сүннәті.
Ілмектер: сұлу, сүю, пайғамбар, сүннет Абай Құнанбайұлы
Сен асыққан екен деп — Алла өмірін өзгертпес.
Ілмектер: асығу, өмір, Алла Абай Құнанбайұлы
Имансыздың сыртын қанша жусаң да, іші оңбайды.
Ілмектер: иман Абай Құнанбайұлы
Алланың өзі де - рас, сөзі де - рас.
Ілмектер: Алла, рас, сөз Абай Құнанбайұлы
Басқа сайттағы жаңалықтар:
Пікірлер
-
Нурила Сабиткызы
Мен билим ал сайтынан неше турлы кызыкты магыналы... -
АЛТУШШ
Не мынау? -
Брат мрат
Көтерілген мәселені айта сандарщ браттар
- Томас Эдисон
- Артур Шопенгауэр
- Гераклит
- Лев Толстой
- Рэй Крок