Өлең, жыр, ақындар

Туған жерім...

Туған жерім –
Сенен мәңгі айналдым,
Шөл даладан,
Гүл, қалаға айналдың.

Толық

Шөл

Жырлауға көрмей қалай бата аламын,
Білмеймін қайда бастап апарарын.
Құм кешіп балтырыммен, құмда аунаған
Мен де бір перзентімін сахараның.

Толық

Сахара суреті

Көзбен кермей, білмейсің,
Сахараның суретін!
Өмір сүрмей, білмейсің
Сахараның құдіретін...

Толық

Көрдің бе сен Жылыойды?

Көрдің бе сен Жылыойды?
Бір ой қозғар бір ойды.
Шөл далаға сапар кешу – қорқыныш,
Шөл далада қалсаң жалғыз – үрейлі.

Толық

«Шөл дала» дейді, «шөл дала»

«Шөл дала» дейді, «шөл дала»,
Шөл далада тегін адам жүрмейді.
«Шөл дала» дейді, «шөл дала»,
Шөл далада өмір барын білмейді.

Толық

Шөлдеп өткен қазақпын

Шөл даламын,
Бостандыққа шөлдеген,
Шөл даламын,
Өксік ойлар кернеген.

Толық

Шөл даланың – құйын-ай!

Бір Құдайға сыйынып,
Жер дүниені үйіріп,
Құм аспаннан құйылып,
Борайтан бір жиылып,

Толық

Шөл даланың көкжалы

Шөл даланың құмын айт,
Ирім-ирім теңіздей,
Сол бір құмның сырын айт,
Адамменен егіздей.

Толық

Теңізде де шөлдедім

Арал – теңіз! Айналасы шөл дала,
Қорғанышы – үлкен-кіші көл ғана.
Жалаңаяқ теңіз кештім жас кезде,
Бала шақтан құмын кештім толғана.

Толық

Жұмбақ әлем

Шөл басқаннан
Шығар биік төрге хан.
Шөлдеп тұрып
Ие болар елге хан.

Толық

Шөлдеуменен өтемін

Шөл даланың ұлымын,
Шөл далада көп жүрдім.
Шөл даланың ұлымын,
Шөл даланы төр білдім.

Толық

Ұлы Дала – Шөл даланың ұлымын

Ұлы Дала –
Шөл даланың ұлымын,
Өркеш-өркеш құмнан өрген бұрымын.
Шөліркеген Шөл даланың көсемі –

Толық

Болашаққа хат

Болашақ! О, Болашақ! Сен қандайсың?
Жұлдыз болып алыста жанғандайсың.
Шомылып сәулең Сырдың толқынына,
Аралдың айдынына тамғандайсың.

Толық

Біздің ғасыр

Жаңғырып жер бетінде жол қалды — ізден,
Жан болмас түп-тамырмен орманды үзген.
Біздің Ғасыр,— дейміз біз,— Біздің Ғасыр,
Біздің Ғасыр өйткені, болған бізбен!

Толық

Ата Жамбыл

Жамбыл ата, бір ғасыр бұрын менен
Бірге тудың жұлдызды жырыңменен.
Өлеңдерің сырласар ертеңменен,
Өзің болып сөйлейді бүгін де өлең!

Толық

Бетбұрыс

Бастау қажет бәрін қайта жүректен,
Жүрек қана дүниені жыр еткен.
Жүрек қана жүректерге ғашық боп,
Жүрек қана жүректерге гүл еккен!

Толық

Табандылық

Қарады кеудемізден заман мініп,
Кеуледі жәдігөйлік — жаман ғұрып.
Алмастай кесіп түсер ақиқатты
Айтуға жетпей іште табандылық!

Толық

Арал теңізінің хаты

Уа, Ильич, қанық ең сырыма сен,
Тұңғиық теңіз едім тұнық әсем.
Баяғы өзің көрген Аралыңмын,
Хат жазды деп қуанған ұлы Көсем!

Толық

Мәриям Хакімжанова айтқан бір сыр

— Адамға арман бақ па екен?
Атақ, дәулет ат па екен?..
Бәрінен артық нан-тұздай,
Тіршілік дәмі тәтті екен,—

Толық

Күн мен түн

Түн мен күннің арасын
Жалғадым осы жырменен.
Қөздің ақ пен қарасын
Бөліп алған нұрлы әлем.

Толық

Көгершіннің басталған сәт азабы

Көгершіннің басталған сәт азабы,
Дәл сондағы жағдайдан соң, ғажабы.
Теңіздейін тебіренген жанымның,
Құдіреттей өзгерді күй, саз әні.

Толық

Үміт үзбес тіршілікке не дерсің

Үміт үзбес тіршілікке не дерсің,
Тек қашанда көсегесі көгерсін.
Тасты-құмды, асфальт жолдан жем іздеп,
Ертеңіне жерге түсті көгершін.

Толық

Дәрігердің үш оқиғасы

— Ауруыңыздан айықтыңыз, ал енді,
Үйде-дағы алған дұрыс тағы енді.
Ең әуелі, ең керегі — денсаулық,
Сүю үшін сағынышты әлемді.

Толық

Балықшының бір сәті

Тал түс еді, тас төбеден күн қызып,
Үйір-үйір үйрек-қаздар жүр жүзіп.
«Оқжетпесте» — сексен көлдің бірінде,
Балық аулап ермек еткем бір қызық!

Толық

Бала жайлы баллада

Дүние төңкеріліп табан асты,
Аспан — Жер астан-кестен араласты.
Қапыда құдай құрып, қара басты,
Үйінен безіп шығып жас келіншек,

Толық

Үзілген алма

Діңгектен тамыр тартып жан бабасы,
Бүршіктен көзін ашып бар баласы.
Шебер қол, нәзік саусақ шілтеріндей,
Гүлдейді-ау кестеленіп алма ағашы.

Толық

Өнер құдіреті

Емдетпеген ем қалмай,
Емші іздеген ел қалмай,
Құтыла алмай ажалдан,
Тәрк етер тағын да,

Толық

Аралға хат

Сырдан алсаң өмірдің қайнар басын,
Айдыныңа неге құс айналмасын.
Ақынның арманына сай болғасын,
«Толқыны көкке ұмтылған Аралым» деп

Толық

Саяжайдағы түн

Жайнатып жұлдыздарын сылқым аспан,
Ғажайып қара түнім кірпік ашқан.
Тас төбемнен қарайды нұрлы көздер,
Бір үйдің баласындай шұрқырасқан!

Толық

Өз күшін өзі болып байқап алғаш

Өз күшін өзі болып байқап алғаш,
Тұлғалар қалды өмірде қайталанбас.
Абай мен Пушкин ақын дәл осылай
«Қайталанар» деп ешкім айта да алмас.

Толық

Ақтық демім қалғанша

Жыр жазу деген затында,
Жұлдыз боп жану түнекте.
Еркіндік қажет ақынға,
Бостандық керек жүрекке.

Толық

Көңілің үстем патшадай

Кей адамның көңілі
Таудан бұлақ аққандай.
Кей адамның көңілі
Шыңыраудан қауғамен

Толық

Абырой

Талаптану талпынып
Талапты ердің бағы ғой:
Өмірімде шарқ ұрып,
Сені іздедім, Абырой!

Толық

Адамға артық байлық — әурешілік

Адамға артық байлық — әурешілік,
Қызығын көре алмассың дәурен сүріп.
Тіршіліктің қызығы сағынышта,
Сағынышты ғұмырдың сәулесі — үміт.

Толық

Бір бала

Бір бала көрінеді «Қамбаш» көлден,
Аққуды осы айдында алғаш көрген.
Күн қаққан дидарында қарамықтай,
Туғалы туа біткен жолдас меңмен.

Толық

Сәлем саған, қарт Каспий

Аспанменен астасқан баурайың көк,
Баурайыңды жырыммен баурайын деп,
Қарт Каспий, сені іздеп, келдім саған,
Құшағыңда балаңдай аунайын деп.

Толық

Жаңбырдан жауған жас көрдім

Бұрылып көкке қарадық,
Жақындап екі аралық.
Келеді көшіп тау жаққа
Эльбрус жақтан қара бұлт.

Толық

Лермонтов жүрген жерлермен

Айнала желі ұйытқып,
Шаншыла көкке тиіп тік.
Толғанға қарап тұр Машук —
Лермонтов шыққан биіктік.

Толық

Бақыт қой бұл өмірге бір келгенім

Бақыт қой бұл өмірге бір келгенім,
Дүние жанарынан нұр көргенім.
Көп ойлар сайрап жатыр көкейімде,
Көбіне көзім жетіп үлгермедім.

Толық

Бәрінен де не қымбат?

Жүрек қымбат, жүрекке жаның қымбат,
Пәк жаныңа ожданың, арың қымбат.
Махаббаты айнымас жарың қымбат,
Адамға туып, өскен ауыл қымбат,

Толық