Өлең, жыр, ақындар

Филина. Үкілі түн

Маужыраған ұсқынсыз ұзақ түн,
Толықсып ән-жыр, көзге жас толар!
Жоқ, қараңғы түн,
Сұлулық, қуаныш, күлкіге жаратылған.

Толық

Арфист. Мұң-қайғы

Жалғыз жанның жұлдызы да өзгеше жарық жанар.
Бар жандар да өмірді жақсы көрері хақ,
Жамандармен жақындасу кімге керек?
Бар ауыр азапты маған қалдырыңдар.

Толық

Жыршы

«Аула алдындағы естілген қандай дыбыс?
Қорған алдындағы жағымды дауыстағы жан кім болды екен?
Биік ғимаратыма, қорама кіріп,
Ән шырқасын алдымызға келіп кәні!..» – деп,

Толық

Кеткен жанға

Өңімде де түсімде де көрінбестен,
Қоштаспастан кеттің бе сен?
Сенің берген уәдеңді, сөзің менен дауысыңды
Есімде сақтап, бүгінде ұмытпадым.

Толық

Имандылық

Тура бол, адам,
Кішіпейіл және мейірімді бол:
Тек сондай ерекше бір түрлерінен,
Оны өзге жандардан

Толық

Түнгі ойлар

Жарқырап тұрған жұлдыздар,
Сендерді жарылқап, аяймын!
Құдайдан да, құл-пенделерден де ақы-телім сұрамастан,
Теңіздегі жолаушыларға жарық беріп,

Толық

Жолаушының түнгі өлеңдері

Бар қайғы-мұңдарыңнан ада болып,
Сен де бір, аспанға қарап өзіңше,
Еселеген бақытсыздығыңды мүлдем жойып,
Екі есе бақытыңа бөленгендей боласың... –

Толық

Адамдар арасындағы шекаралар

Ақсақалды кәрия періштем,
Бұлттар арасынан,
Жарқ-жұрқ еткен найзағайларды,
Ана сүтіне жармасқан жас баладай,

Толық

Су үстіндегі рухтар әні

Адам көңілі ағын судай:
Аспаннан түсіп, аспанға ұмтылар.
Аспаннан қайталап
Жер-анаға келіп қонар.

Толық

Аңшының кешкі әні

Серуен құрып, аң аулап келем далада,
Тоғайларды аралап, қолымда мылтық..
Сенің жарық нұр жүзің
Көз алдымда елестеп,

Толық

Лили қызға. Айға

Күнгірт түске оранып,
Жазық дала мен көк майсалар,
Дүниенің түпкір түбіне алып кетті,
Сезім тола армандарды.

Толық

Лили Шенеман қызға

Көлеңке –
Сағым дала арасынан,
Тау-тау ақшақарлар қаласынан
Сенің нұр жүзің көрініп маған,

Толық

Кең жайлау далам

Кең жайлау далам
Таңғажайып түлейді кеп, тұманға еніп.
Небір от-шоқ, түрлі түстерге боянып,
Ерекше толқын атып тұрғандай.

Толық

Қиялым менің, қиялдарым!

Қиялым менің, қиялдарым!
Кешегі өткен алтын күндерімді,
Және де өзің көргендейсің!
Жүрегім, жігіттік жігер, күшіне еніп,

Толық

Көл жағасында

Шіркін өмір, көңіл-күйім, тыныш бағып,
Еркін, кең тыныс алам.
О, табиғат, қандай керемет бал шәрбат,
Сенің құшағыңда бірге болған!

Толық

Белинде

О, не үшін мені бар бақытқа бөлейсің,
Көпшіліктің ортасында, төрінде?
Мен бе едім сол балалықтың шағында,
Қуанышымды сезбеген?

Толық

Фульдің сұлтаны

Фуль деген алыстағы қалада,
Хан-сұлтан өмір сүрді.
Ғашығына сыйға тартар алтын құмырасын
Құпияда жасырып сақтап жүрді.

Толық

Суретшінің кешкі әні

Құдіретті күштің кен қоймасынан
Кеудеден ән шырқап, жанып оянар!
Жүрек төрінде бейбітшілік қаланып, өмір сүріп,
Жүзіктердің қойнауына бұлақтап ағар!

Толық

Жаңа махаббат, жаңа өмір

Жаңа махаббат, жаңа өмір
Жүрегім, жүрегім, не болды,
Сенің өміріңді қандай ойға шомдырды?
Мен сені еш түсінбедім,

Толық

Рухтың сәлемі

Өзен жағасындағы ескі мұнарада,
Батырдың рухы тұрғандай.
Және де, қап-қаптаған толы көріністер,
Сәлемін жолдағандай:

Толық

Рахила гүлі

Рахила гүлі көкорай, кең далада
Ол бір келте гүл еді,
Қарапайым, көріксіз, жалғыз өскен.
Жалғыз аяқ жолменен,

Толық

Жабайы Раушан гүлі

Көкорай кең далада,
Балақай раушан гүлін көрді де,
Оның жанына жетіп келді де,
Жұпар-хош иісіне жұтына мас болып,

Толық

Кездесу мен қоштасу

Көңілім отқа оранған, күшім де жоқ енді,
Тезірек егерлеп атты далаға ұшқым келеді!
Тау жағасын қараңғылық, ымырт басып,
Айналам тұңғиыққа оранып, кеш те болды.

Толық

Өсиет

Әділ бол, адамзат,
Бол ізгі, ақыл ұқ,
Жауыздық саған жат,
Емессің мақұлық.

Толық

Прометей

Уа Зевс, Жап көгіңді,
Бұлттардың будағымен.
Сал ойнақты,
Мейлің, жаңқадай ұшыр,

Толық

Қуылған және қайта оралған граф туралы баллада

«Кел жыршы, күйлендіріп аспабыңды,
Оңаша үйімізде баста жырды.
Анамыз намазында, есік берік,
Келмейді еш кім мұнда, таста мұңды.

Толық

Фуль королі

Фуль де король болыпты,
Ғашық сертін ақтаған.
Жары берген құмыраны
Алтынындай сақтаған.

Толық

Балықшы

Жөңкілді толқын, шулады толқын,
Жағада отыр балықшы мүлгіп.
Тыныштық меңдеп судай бір салқын,
Езіліп жаны, отырды мұңлық.

Толық

Жігіт пен диірмен

Қайда ақтың өзенім, Неге асықтың?
Мұнша неге мәз едің, Тез тасып тым?
Не іздейсің бұл сайдан, көк майсадан?
Не іздейсің, өзенім, айтшы маған?

Толық

Орман патшасы

Құйғытқан кім түнек түнде сұп-суық?
Балалы шал келе жатыр тым суыт.
Қалтырады балақайы жабысты,—
Тоңды ма деп құшағына шал қысты.

Толық

Өлең мен мүсіндеу

Мейлі грек, қара батпақ балшықтан,
Соға берсін әсем, кербез сымбатты,
Мейлі мәңгі сол мүсінге болып таң,
Төксін лебін жалын атып тым қатты.

Толық

Өзіне тең бар дейтін ақын бар ма

Ұсынып өзінің тек атын алға —
Өзіне тең бар дейтін ақын бар ма?
Силап бір сырнайшы да, тәлім тұтып,
Өзінен асқан бар деп мақұлдар ма?

Толық

Жыр сыры

Жырда қандай нақыл бap,
Күші неде, анықта?
Ұғып соны ақындар,
Мақұлдасын халық та.

Толық

Төрт сый

Арапқа алла силапты,
Қасиетті төрт нәрсе
Болсын деп сұсты, сымбатты,
Ерлер, ғұмры өткенше.

Толық

Зұлиха

Төгемін деп толқын жұпар,
Алқына алған демдеріңе,
Азап шегіп, болып іңкәр,
Жүз гүл солды шөлмегінде.

Толық

Хафизге

Қайран Хафиз! Қайтып саған тең келем?
Мынау неткен сандырақ!
Ұшқыр қайық шырқар құстай желменен,
Айдын жарып жарқырап.

Толық

Қалам

Игілік қой бұл ғаламда қамыс та,
Сәулетіне соның да таң қаламын.
Дүниеде сен де содан қалыспа,
Жаз өлеңді, шыбығым сен, қаламым.

Толық

Түнгі жыр

Жұм көзіңді, аймаласын өлеңім,
Қалғыдың ғой, сәулем, енді бұйықпа.
Сырнайымның наз күйіне бөледім,
Тәтті не бар бал-ұйқыдан? Ұйықта!

Толық

Көл үстінде

Жұттым мен рахат лебін, өмір лебін,
Бой сергіп, кеңіп кетті төңірегім.
Табиғат, ләззәтіңа бас иемін,
Ақ төсің — тәжім етер төрім менің.

Толық

Бақташы зары

Тұрып таудың басында,
Сайға төніп қарадым.
Мұндай қиын асуда,
Сүйенгенім таяғым.

Толық