Өлең, жыр, ақындар

Япырмай

Япырмай, жетпіс жасқа кеп қалдым ба?
Талай көш көз ұшында кетті алдымда.
Біртіндеп көкжиекке сіңіп жатыр,
Жетуге көкжиекке көп қалды ма?

Толық

Қызықтырмас ешкімнің дәулеті де

Қызықтырмас ешкімнің дәулеті де,
Қызықпадым салтанат сәулетіне.
Амандығын тілеймін Адамзаттың,
Аманшылық бере гөр Әулетіме.

Толық

Ысқылай берсең мысың да

Ысқылай берсең мысың да,
Алтындай болып жарқырар.
Бірақ та алтын емес қой.
Селдете сел де сарқырар,

Толық

Мүсілімге

Төле бидің түлегі Мүсілімім,
Төле баба секілді кісілігің.
Ер танылар кебенек ішінде де,
Саған жаннат қажет пе ішігіңнің.

Толық

Хайдар Арыстанбекұлына

Абызы болдың халықтың,
Аңызы болдың халықтың
Бірісі болдың алыптың,
Ірісі болдың алыптың,

Толық

Серік Әбдірайымовқа

Сырбазым-ай, аспайтын, таспайтын да,
Сырбазым-ай асығып, саспайтын да.
Алқа топқа ой салып салиқалы,
Ортақ іске өзің ең бастайтын да.

Толық

Сәкен Иманасовқа

Сәкен ақын, құрдасым, ақындығың ғажайып,
Ғажайыпқа бүгін күн арнап өлең жазайын.
Ақындарға серілік тұрушы еді жарасып,
Серілігің алпыста кеткендей ме азайып?

Толық

Дауыс бер, халқым, ұлыңа

Дауыс бер, халқым, ұлыңды наза етпегін,
Бірлігің болса арманды күнге жеткенің.
Алауыз болсаң алақан жайып қаласың,
Даналар сөзі, бұл – сөзім емес тек менің.

Толық

Беу, дүние

Тоқтамас тылсым дүние керуені,
Бұл неткен шетсіз-шексіз шеру еді.
Бұл шеру адамзаттың ұрпағының,
Өмірден өтуі мен келуі еді.

Толық

Мұқағали Мақатаевқа

Домбыраңды әкелсем шертесің бе, бауырым,
Жүрегің мұз, тәнің күз, ертесің бе, бауырым.
Жырыңменен жұбатып әлдилеуші ең әлемді,
Қалай сыйып жатырсың жер төсіне, бауырым.

Толық

Кештік талай өзенді

Кештік талай өзенді,
Көрдік қилы кезеңді,
Кешіп жүріп өзенді,
Шөлдеп ернім кезерді.

Толық

Құртқа бабама

Жатқан жерің жаннаттай әуе теңіз,
Жан ауырса рухынды сәуе етеміз.
Өзің ғана үш жүздің бас тәуібі,
Құртқа бабам, басыңа тәу етеміз.

Толық

Наурызбай батырға

Атан түйе өркешінен екі иығы асатын,
Айбарынан адам түгіл арыстан да қашатын.
Қарасайдай қас батырдың, бас батырдың ұрпағы,
Наурызбайдың аты аталса қалмақты үрей басатын.

Толық

Қарасай бабаға

Қолдасын Аруағың, батыр бабам,
Рухың өзгелерден жақын маған.
Қол жайып қысылғанда бір өзіңе,
Келеді ғұмыр кешіп ақын балаң.

Толық

Алпыста дейсің, елуде, қырықта демейсің

Алпыста дейсің, елуде, қырықта демейсің,
Күш қалай дейсің, кімге сен мені теңейсің?
Нәрестесімін мәңгілік шексіз ғаламның,
Қартайдым десең – баласы емес, өгейсің.

Толық

Құл болмайды ер жігіт

Ешқашан қатынға еркек құл болмайды,
Құл болса елін қорғар ұл болмайды.
Қатынына құл болған ер кіндікте,
Қарабақыр құнындай құн болмайды.

Толық

Қара арғымақ арыса

Қара арғымақ арыса,
Қарға адым жер мұң болар.
Кәріліктен, жоқтықтан,
Кәдірлі басың сұм болар.

Толық

Асыл анам

Асыл анам,
Ақ сүтіңді,
Қалай ғана ақтармын?
Ақ сүтіңнің тамшысына,

Толық

Ата-анама

Сендер келген пәниге мен де келдім,
Таусылмайтын жолы бұл пенделердің.
Сендер кеткен бақиға менде кетіп,
Азаланып бір күні жерленермін.

Толық

Әнші

Па, шіркін! Мынау әннің тербелісі-ай!
Тербелісі-ай, көңілге жел берісі-ай!
Алма мойын, қара көз қас сұлудың,
Қас қағымда құлпырып өзгерісі-ай!

Толық

От-жалыны жанымның

От-жалыны жанымның басылған жоқ,
Шымылдығы сырымның ашылған жоқ.
Сөз маржаны әлі де жұлдыз болып,
Күмбезіне көгімнің шашылған жоқ.

Толық

Жаңа жылдан күтерім

Тыныштық күтем әлемге,
Дарқандық күтем даламнан.
Жақсылық күтем бар елге,
Ізгілік күтем адамнан.

Толық

Тіршілік-ай, тіршілік

Тіршілік-ай, тіршілік,
Қалсам оқыс күрсініп.
«Өкінішті» демегін,
Шүкіршілік, құлшылық.

Толық

Қонақ боп келсең еліме

Қонақ боп келсең еліме,
Қазақтың қара домбырасын,
Тыңдамай кетпе, бауырым.
Сағынышыңды шертіп жеткізер,

Толық

Ынтызар жүрек

Ынтызар жүрек бәріне,
Табиғат көркіне, сәніне.
Құшам да таң нұры шапағын,
Елтимін бозторғай әніне.

Толық

Ақын жүрегі

Жалғыз сен ақын, түн бойы,
Тұңғиық ойда жататын.
Қарсы алмақ үшін жырменен,
Арайлы таңды ататын.

Толық

Адам боп келдім өмірге, адам боп өтсем арман жоқ!

Сыртымнан кесек атпаңдар,
Сыртымнан мені сатпаңдар...
Естімей елден әділ сөз
Өмірдің уын татқан бар.

Толық

Құмар деме

Құмар деме біреуді жылатуға,
Жұбатуға дайынмын, сұра, тума.
Әуестігім тағы жоқ, әлсіреген,
Дұшпан екеш дұшпанды құлатуға.

Толық

Аламан шабыс

Аламан шабыс, кім алар озып бәйгені,
Жүйріктер бар-ау, жұтынған не бір әйгілі..
Тоймайтын жемге, жабы да топпен бір кетті,
Қалбақтап байғұс, қалады екен қай күні?

Толық

Кеудемдегі қазына

Кеудемдегі қазына жүректегі жалынның,
Қуатында, күшінде бойымдағы дарынның.
Білетұғын бір өзім, кімнен артық, кімнен кем,
Тон пішер көп сыртымнан қайсы бірін жамылдым.

Толық

Мен – менмін

Бір-ақ рет жаратылған,
Өз үнім өз кеудемде таратылған.
Не болды құйысқанға қыстырылсам?
Садаға кетсін атақ ар атынан!

Толық

Құт-береке кеткен жоқ

«Құт-береке кеткен жоқ есігімнен,
Қонақ келер өзінің несібімен.
Сарандық та, «надандық», – дейтін әкем,
Опық жеген аз емес кесірінен.

Толық

Жырларым менің

Жырларым менің – жылыстап кеткен жылдарым,
Сілкінтіп таудың көшкінін, сеңін, шыңдарын.
Келешек ұрпақ, келетін барлық ғасырға,
Жырларым менің – ақтарып кеткен сырларым.

Толық

Жанның бәрін бірдей көріп

Жанның бәрін бірдей көріп жүрсем мен,
Басыма әлі іс түспеген екен-ау.
Өмір сүру оңай ғой деп күлсем мен,
Жүрекке әлі күш түспеген екен-ау.

Толық

Қайда деп сұрамадым

Қайда деп сұрамадым қаламақым,
Онсыз да адаммын нан таба алатын.
Қондырған айдынына Аққу жырды,
Кезі бұл кербездене таранатын.

Толық

Елі үшін жан кешкен

Елі үшін жан кешкен,
Ерде де арман бар ма екен?
Жері үшін қан кешкен,
Елде де арман бар ма екен?

Толық

Ай болып туып арманым

Ай болып туып арманым,
Алаулап нұр боп жан-жағым.
Кездескен еді өзіңде,
Ең алғаш менің жан жарым.

Толық

Болса да бұл кез нар шағым

Болса да бұл кез нар шағым,
Болдырдым әбден шаршадым.
Қайғысыз, қамсыз бал дәурен,
Қайдасың, сені аңсадым.

Толық

Қайран өлең

Қайран өлең, құдіретің күшті екен,
Өңім түгіл, өксітесің түсте сен,
Дауа қонбас дерт екенсің мерт етер,
Құтыламын қандай амал істесем.

Толық

Түрім де барады ескіріп

Түрім де барады ескіріп,
Күнім де барады кешкіріп.
Үгумен, мүжумен келеді,
Өмірдің толқыны төске ұрып.

Толық