Есердің ақылы түстен кейін кіреді.

Ілмектер: ақыл, есер, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Бір жас үлкеннен ақыл сұра.

Ілмектер: ақыл, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ашу - қайнар, ақыл дос, ақылыңа ақыл қос.

Ілмектер: ашу, ақыл, дос, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Жақсының айтқан ақылы - алуа.

Ілмектер: ақыл, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Ақылды кісінің белгісі - аз сөйлеп, көп тыңдау.

Ілмектер: ақыл, аз, көп, сөз, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Малдан жарлы қалсаң қал, ақылдан жарлы қалма.

Ілмектер: мал, жарлы, ақыл, өмір, орта, тұрмыс, тірлік, қоғамдық құбылыстар

---

---

Өзіңнен бір көйлек тоздырғаннан сұра.

Ілмектер: көйлек, сұрау, кеңес, ақыл

---

---

Қатын ақылсыз, бақа құйрықсыз.

Ілмектер: қатын, бақа, ақыл

---

---

Жасы кіші болса да, ақылы көпті аға қыл.

Ілмектер: кіші, ақыл, аға

---

---

Ақылмен алтын табылар,алтынмен ақыл табылмас.

Ілмектер: ақыл, алтын

---

---

Ақыл мен білімнің тілмашы тіл.

Ілмектер: ақыл, білім, тіл, тілмаш

---

---

Ақылдыға ишарат та артық.

Ілмектер: ақылды, ақыл, ишарат, парсы мақалы

---

---

Ақыл, ой, білім - әр адамның сәулеті.

Ілмектер: ақыл, ой, білім, адам, сәулет

---

---

Қандай ақылды болсаң да,
Өзгелерден жөн сұра.

Ілмектер: ақыл

---

---

Ақылды ісіне сенеді,
Ақымақ түсіне сенеді.

Ілмектер: ақыл, ақымақ, түс, іс, араб мақалы

---

---

Ақыл таппайтын амал жоқ,
Атқыш бұзбайтын қамал жоқ.

Ілмектер: ақыл, амал, қамал, атқыш

---

---

Қайратыңа әдісіңді жолдас ет,
Әдісіңе ақылыңды жлдас,ет.

Ілмектер: қайрат, әдіс, ақыл

---

---

Бiлiмдiден ақыл шығар.
Ақылды қарттан нақыл шығар.

Ілмектер: ақыл, білімқарт, нақыл

---

---

Ақылсыз бастан мақұл сөз шықпас.

Ілмектер: ақыл, сөз, бас

---

---

Алымсыз басқа ақыл жұқпас.

Ілмектер: ақыл, бас

---

---