Аралас неке – аз халықты жұтудың жолы ма?

      Соңғы жылдары қазақ қыздарының шетел азаматтарымен некеге тұруы жиілеп келеді. Бұл қоғамда түрлі пікір тудырып, екіұдай көзқарас қалыптастырды. Бір тарап бұл – жаһандану заманындағы қалыпты үрдіс десе, екінші тарап ұлттық болмыс пен болашақ ұрпаққа қауіп төндіретін жағдай ретінде қабылдайды.

Шын мәнінде, аралас некеге деген көзқарас — әр қоғамда, әр кезеңде әртүрлі. Бір жағынан, махаббат пен тұлғалық еркіндік тұрғысынан алып қарасақ, әр адам өз бақыты мен өмірлік серігін өзі таңдауға құқылы. Екінші жағынан, ұлттың рухани тұтастығы мен демографиялық болашағына алаңдайтын азаматтар бұл мәселеге басқаша қарайды.

Қазақ қыздары неге шетелдік азаматтарға тұрмысқа шығуға бейім?

Бұл сұраққа біржақты жауап беру қиын. Бірнеше факторлар әсер етуі мүмкін:

 • Мәдени алмасу және жаһандану. Білім алу, жұмыс істеу мақсатында шетелге шыққан қыздар өзге ел азаматтарымен танысып, отбасын құрып жатады.

 • Қоғамдағы гендерлік теңсіздік. Кейбір қыз-келіншектер өз елінде сыйластық пен тең құқықты көрмей, өзге менталитетке иек артады.

 • Экономикалық жағдай. Көп жағдайда шетелдік азаматтардың материалдық жағдайы жоғарырақ, тұрақты болғандықтан, болашағын сол елмен байланыстырғысы келетіндер бар.

Статистика не дейді?

Қазақстан Республикасы Ұлттық статистика бюросының 2021 жылғы мәліметі бойынша, елдегі тіркелген некелердің шамамен 2,8%-ы — шетел азаматтарымен қиылған. Бұл көрсеткіштің көбі Ресей, Түркия, Қытай, Оңтүстік Корея және Еуропа елдерінің азаматтарына тиесілі.

Ұлттық қауіп пе, әлде жеке таңдау ма?

Кейбір ұлтшыл көзқарасты азаматтар мұндай некені ұлттық кодтың бұзылуы, қанның араласуы деп бағалайды. Алайда қазіргі таңда «ұлт» ұғымы тек биологиялық негізде емес, мәдени, рухани, тілдік жалғастықпен де өлшенетіні белгілі. Егер шетел азаматымен некеде туған бала қазақ тілін меңгеріп, қазақ мәдениетін бойына сіңірсе — ол да ұлттық сана-сезіммен өсіп жетілуі мүмкін. Дегенмен, демографиялық тұрғыдан алсақ, қазақ халқы әлі де аз халықтың қатарында. Мұндай некелердің көбеюі ұлттың өсіп-өну қарқынына әсер ететіні де рас. Бұл мәселені ашық айтып, шешудің жолдарын қарастыру — тек жастардың емес, мемлекет пен қоғамның да жауапкершілігі.

Аралас неке — біреулер үшін бақыттың бастауы, енді біреулер үшін алаңдаушылықтың себебі. Бұл – жеке таңдау мен ұлттық мүдде арасындағы нәзік тепе-теңдік. Ең бастысы — жастардың шешімі саналы, сүйіспеншілікке, сыйластыққа негізделген болса, ал мемлекет өз азаматтарын қорғап, сапалы өмір сүру жағдайын жасай алса, онда алаңдауға негіз аз болар еді.

Болашақ ұрпақтың кім болары — бүгінгі таңдаудан басталатынын естен шығармайық.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Дарменбай Зейнеп