«Білімсіз күнің – қараңғы түн»

Түнектен жарыққа қарай

«Білімсіз күнің – қараңғы түн» — бұл жай ғана мақал емес, өмірдің дәлме-дәл шындығы. Түнде жол таппай адасқан адам сияқты, білімсіз адам да өмірде өз орнын таба алмай, әр адымында сүрініп, көлеңкеде қалып қояды. Ал білім – сол түнектегі шам, жол сілтейтін жарық. Тарихтан бастап бүгінге дейін әрбір өркениеттің өрге жүзуінің, әрбір ұлы тұлғаның биікке шығуының бір ғана себебі бар – білімге ұмтылыс.

---

Білім – адамның көзін ашатын күш

Адам дүниеге жалаңаш келеді. Бізде алғашқы кезде не тіл, не сана, не өмірлік тәжірибе болмайды. Уақыт өте келе сана ашылады, тіл дамиды, көзқарас қалыптасады. Осы үдерістің барлығында білім шешуші рөл атқарады.

Білім адамның ой-санасын, көзқарасын, дүниетанымын қалыптастырады. Адам білім арқылы өмірдегі орнын табады, мамандық иесі болады, қоғамда өзін көрсетеді. Білім болмаса, адам өмірдің ағысына қарсы жүзіп бара жатқан ескексіз қайық секілді – бағытсыз, мақсатсыз, әлсіз.

---

Білімсіз қоғам – тоқырау мен тозаққа жол

Бір адам білімсіз болса – ол өзінің өміріне жауап береді. Ал егер бүкіл ұрпақ надан болса – онда бүтін бір халықтың тағдырына қауіп төнеді. Білімсіз қоғамда:

• Ғылым дамымайды;

• Экономика әлсірейді;

• Жаңа технологиялар жасалмайды;

• Мәдениет құлдырайды;

• Алаяқтық пен алалаушылық көбейеді;

• Қоғамда әділетсіздік орнайды.

Басқаша айтқанда, білімсіз ұлт – әлсіз ұлт. Ондай елге сыртқы күштер оңай ықпал етіп, өз еркіне бағындырып алады. Мұндайды тарихтан да көп кездестіруге болады.

---

Тарих не дейді?

Тарихтағы көптеген елдердің құлдырауы білімсіздік пен надандықтан басталған. Ал өркендеген кезеңдері – білімге, ғылымға ден қойған тұстар.

• Орта ғасырлардағы ислам әлемі – ғылым мен білімнің ошағына айналғанда, Еуропа артта қалған еді. Ғалымдар астрономия, медицина, математика салаларында жаңалықтар ашты.

• Абай, Шоқан, Ыбырайлар дәуірі – қазақ даласына білімнің сәулесін шашқан кезең болды.

• Қазақ хандығының әлсіреуі – заманауи білім мен технологиядан артта қалуынан да туындаған.

• Ал Тәуелсіз Қазақстанның жаңғыруы – білімге қайта бет бұрумен басталды.

Осыдан-ақ білімнің ел тағдырындағы маңызын түсінуге болады.

---

Қазіргі заманда білімсіз өмір сүру мүмкін бе?

21-ғасыр – ақпарат пен технология дәуірі. Жасанды интеллект, кванттық физика, биотехнология, киберқауіпсіздік... Бұл салаларда білімсіз жүру – көзсіз жолға шығумен бірдей. Бүгінде:

• Қарапайым банктік операциялар жасау үшін де цифрлық сауаттылық керек;

• Мемлекеттік қызметтер онлайн көрсетіледі – электронды жүйені білмесең, артта қаласың;

• Жұмысқа тұру үшін тек диплом емес, нақты дағды мен тәжірибе талап етіледі;

• Халықаралық бәсекеге түсу үшін кем дегенде бір шет тілін білу маңызды.

Яғни қазіргі қоғамда білімсіз адам – жылдам жүріп жатқан пойызда артта қалған жолаушы сияқты. Әлем алға кетіп барады, ал ол әлі де бір орында қалып тұр.

---

Жас ұрпақ неге білім алуы керек?

Жастар – болашақтың тірегі. Олардың білімділігі – мемлекеттің мықтылығының кепілі. Жас ұрпақ білімді болса:

• Елдің экономикасы дамиды;

• Жаңа технологиялар пайда болады;

• Жаңа кәсіптер ашылады;

• Ғылыми жаңалықтар жасалады;

• Қазақ тілі мен мәдениеті жаһандық деңгейге көтеріледі.

Керісінше, жастар білімге немқұрайлы қараса, ертең қоғамда кәсіби маман жетіспей, сырттан кадр тартуға мәжбүр боламыз. Бұл – ұлттың болашағына жасалған қиянатпен тең.

---

Білім – байлықтың ең сенімді түрі

Қазір көп адам бай болуды армандайды. Бірақ нағыз байлық – ақша емес, ақыл. Ақша құнсызданады, дүние тозады, атақ ұмытылады. Ал білім – ешқашан ескірмейтін, ұрлауға болмайтын, иесін байытатын жалғыз байлық.

Мысалы:

• Бағдарламашы білімі арқылы миллиондаған табыс табады;

• Дәрігер адамдардың өмірін құтқарып, үлкен құрметке ие болады;

• Ғалым адамзаттың дамуына үлес қосып, тарихта аты қалады;

• Мұғалім ұрпақты тәрбиелейді, ал ұлтты тәрбиелеу – болашақты қалыптастыру.

Демек, кімде-кім болашақта табысты болғысы келсе – алдымен білімге инвестиция салуы керек.

---

Білімді болу үшін не істеу керек?

1. Үнемі оқып-үйрену – білім ешқашан тоқтамайды. Күн сайын жаңа ақпарат, жаңа идея, жаңа сала пайда болады. Оларды меңгеру үшін оқу тоқтамауы тиіс.

2. Кітап оқу – рухани және академиялық білімнің көзі.

3. Шет тілін үйрену – әлемдік ақпаратқа қол жеткізудің жолы.

4. Курстар мен семинарларға қатысу – заманауи дағдыларды меңгерудің амалы.

5. Тәжірибе жинақтау – теорияны практикамен ұштастыру қажет.

6. Сұрақ қоюдан қорықпау – білім іздеудің бастауы – қызығушылық.

---

Ұстаз бен ата-ананың рөлі

Жас ұрпақтың білім алуына ең үлкен ықпал ететін екі тұлға бар: ұстаз және ата-ана. Ұстаз – білім шамын жағушы, ал ата-ана – сол шамды сөндірмей ұстаушы.

Ұстаз баланың бойындағы отты маздатып, қызығушылығын оята алса, ол бала білімге құштар болып өседі. Ал ата-ана баласының оқуы мен дамуына қолдау көрсетсе, ол бала ешқашан қараңғы түнде қалып қоймайды.

---

Қараңғы түннен жарық таңға жету үшін...

«Білімсіз күнің – қараңғы түн» болса, білім – жарық таңның шуағы. Ендеше жарық таңға жету үшін не істеуіміз керек?

• Әр балаға тең мүмкіндік беру;

• Ауыл мен қала мектептері арасындағы айырмашылықты жою;

• Мұғалім мәртебесін арттыру;

• Ғылымды қолдау;

• Кітапханаларды цифрландыру;

• Жастардың шетелде емес, өз елінде білім алуға ұмтылуын қамтамасыз ету.

Осы қадамдар жүзеге асса – білім елімізді түнектен жарыққа апарады.

---

Қорытынды: Жарықта жүру өз қолыңда

Адам өмірінде екі таңдау бар: түнекте жүру немесе жарыққа ұмтылу. Бірі – жеңіл, бірақ соңы – өкініш. Екіншісі – қиын, бірақ соңы – жеңіс.

Егер сен жарқын болашақ қалайсың ба?

Егер сен арманың орындалсын дейсің бе?

Онда білім алудан, ізденуден, оқудан шаршама. Себебі өмірде сенің қолыңда шырақ жоқ болса, жолыңды ешкім жарық етпейді.

Есіңде болсын:
???? «Білімсіз күнің – қараңғы түн.»
Ал сол түнді жарыққа айналдыратын – сенің үйренуге деген құштарлығың, еңбегің, табандылығың.

---