Өлең, жыр, ақындар

Ыбырай ескерткіші

Көз айырмай томдардан,
Төмен беріп бетіңді...
Тұғырында қомданған
Қыран бүркіт секілді.

Толық

Байқоңыр

Биікке бар адамның жаны құштар,
Кез туды арғымақтың жалын ұстар.
Осылай Сарыарқаның сауырынан
Ұшады күнге қарай самұрықтар.

Толық

Ұлытау

Өткен күннің өрнегін кім ұғыпты,
Суы – зәмзам,
Тасы – асыл,
Гүлі құтты.

Толық

Жезге ұқсайды сары ала таңы, сірә...

Жезге ұқсайды сары ала таңы, сірә...
Жезге ұқсайды қынай бел, қамысы да.
Мынау дала мың мәрте ырза шығар
Қасиетті перзенті – Қанышына.

Толық

Жезқазған жырлары

Сен Жезқазғансың,
Мен сөз қазғанмын.
Өтіп жатыр өзіңмен бірге менің
Өз көктемім,

Толық

Қарқаралы басында – жалғыз арша

«Қарқаралы басында – жалғыз арша»
Деп шырқаған Мәдидің әні қалса,
Тәттімбеттің табаны тиген жердің
Топырағын тап басып танып алса.

Толық

Жалғыз арша

Қарқаралы басында жалғыз арша,
Жалғыз арша, шіркін-ай, мәңгі қалса!
Мәңгі қалса Мәдидің әуеніндей,
Әуеніндей әсерлі жан қуанса.

Толық

Қарқаралы

Қарағайлы қара орман Қарқаралым,
Бәрі қызық, бәрі арман – шартарабың.
Қия шыңын шыққанда
Кешірмесін,

Толық

Қарағанды қысы

Алқынып, алты ай бойы аласұрып,
Буады бура боран баласынып.
Көшеге желең шыққан қыздардайын
Қайыңды қалшылдатқан қара суық.

Толық

Жел болсаң

Жел болсаң –
Шалқуың керек.
Көл болсаң –
Толқуын керек.

Толық

Қар жауғанда

Қар жауғанда
Дархан дала жаңғырып,
Қара жердің тамырына қан жүріп,
Бұрқ-сарқ қайнап,

Толық

Қар жауды да

Қар жауды да,
Қыс болды бір-ақ күнде.
Жаз дегенің жоғалды жырақ мүлде.
Көктемнің де төбесін көрсетпеді,

Толық

Аяз сорып жер төсін

Аяз сорып жер төсін,
Сұрланып тұр ерке аспан.
Қымтана алмай көрпесін,
Қитығады желтоқсан.

Толық

Қара жаңбыр аяғы қарға айналып

Қара жаңбыр аяғы қарға айналып,
Қара жердің төсіне шор байланып.
Бауырымен жер сызып,
Баяу ғана –

Толық

Емес олар

Емес олар
Жаудан бұғып жасқанған,
Ана биік асқар таудан, аспаннан.
Бұл Әлемнің Жаратылыс жарығы

Толық

Келе жатқан келешекке нық басып

Келе жатқан келешекке нық басып,
Жер бетінде Ерлерменен жұптасып.
Өміріме өлмес Рух әкелген –
Ей, Әйелдер!

Толық

Қайда екен

Қайда екен
Сонау күңгірт мүләйім күз?
Қайда екен
Қара торы Күнәйім қыз?

Толық

Не десең де мақұлмын

Не десең де мақұлмын,
Айналайын ақылдым.
Сен жоқ жерде – пақырмын,
Сен бар жерде – батырмын.

Толық

Кешір, жаным!

Кешір, жаным!
Жүрдім сені кіналап,
Бұл өмірде баспас дейсің кім ағат?!
Бәрін-бәрін үнсіз ғана түсінген,

Толық

Ауырсам, мен ауырайын

Ауырсам, мен ауырайын,
Аяулым-ау, сен ауырма!
Сездіретін ауа райын,
Ғажап сыр бар жанарыңда.

Толық

Сені ойласам

Сені ойласам,
Еріксіз елегізіп,
Жүрек тулап, бой қунап, дене қызып,
Айдын шалқар төсінде

Толық

Жүректің бас ұрғандай әміріне

Жүректің бас ұрғандай әміріне,
Ғашықпын табынғандай тәңіріге.
Зуылдап бара жатыр өмір шіркін,
Тоқтамай дегеніңе «әне-міне».

Толық

Кісідей әбден шаршаған

Кісідей әбден шаршаған,
Табылмай ойдың дерегі.
Жақындай беріп, мен саған
Қайтадан қашқым келеді.

Толық

Сені көргім келеді

Сені көргім келеді –
Сені көргім,
Сенің ғана келеді соңыңа ергім
Бір көруге зар болып,

Толық

Сонау жылы... күз еді

Сонау жылы...
Жетпіс бестің күзі еді.
Көк аспанда ақша бұлттар жүзеді.
Алыстағы «Абай» деген ауылға

Толық

Әйел сүйсе...

Таңдайына бал ғана татып тұрған,
Жанарына мұң емес, жақұт тұнған.
Әйел сені сүймесін,
Әйел сүйсе –

Толық

Алтын шуақ маңайың

Алтын шуақ маңайың,
Жұтайын да, қанайын.
Бал татыршы тіліңнен
Өртенейін, жанайын.

Толық

Күйдім-жандым

Күйдім-жандым,
Өлдім-талдым,
Естен тандым – махаббат.
Бал дәміңе,

Толық

Тасқа жанып төзімді

Тасқа жанып төзімді,
Тауға соқтым басымды.
Көрген кезде өзіңді
Көрсетпедім жасымды.

Толық

Сені ойласам

Сені ойласам –
Кетеді еркім мүлде
Сертің бірге болған соң –
Дертің бірге.

Толық

Ауырттың тәнімді

Ауырттың тәнімді,
Қинадың жанымды.
Біле алмай қор болдым
Қатерлі халіңді.

Толық

Сен қайғыға батқан кезде

Сен қайғыға батқан кезде
Айықпадым мұнардан.
Сен жылы сөз айтқан кезде
Күлім қақты күн алдан.

Толық

Жолықтың маған, бағың ба, әлде сорың ба?!

Жолықтың маған, бағың ба, әлде сорың ба?!
Жолықтың екен – қорғалап әсте қорынба.
Таланың ба екен,
Залалың ба екен кім білсін,

Толық

Махаббат жалына

Махаббат жалына
Жаңылмай жармастым.
Тіліңнің балына
Бәрібір қанбаспын.

Толық

Қызғандым сені

Қызғандым сені –
Жанардан көшкен бау-бақтан.
Қызғандым сені –
Самалдан ескен тау жақтан.

Толық

Мен сені сүйеді екем – енді білдім!

Мен сені сүйеді екем – енді білдім!
Қадірін қайран дүние – кең ғұмырдың.
Кеңескен бір сәтіңе жетпейді екен
Тел өскен тай-құлындай тең құрбыңның.

Толық

Танысқалы көп болды

Танысқалы көп болды,
Табысқалы...
Жүрегімді бір сезім жаныштады.
Құшағымнан кетпеші,

Толық

Бойы қандай

Бойы қандай,
Белі сымдай,
Бұл жалғанда
Жан жоқ мұндай!

Толық

Түрімді жүдеттің

Түрімді жүдеттің,
Мұңымды үдеттің.
Жаза алмай сарсыттың
Жарасын жүректің.

Толық

Жанарыңнан бір моншақты үйіріп

Жанарыңнан бір моншақты үйіріп,
Жылдам басып шығып кеттің киініп...
Кейін білдім ауырғанын жанымның,
Қабағымның қалғандығын түйіліп.

Толық