Жыр жазайын адалға аузым толып
Нан жоқ. Аштық. Аштардың қарны ашады...
Май бар. Бал жоқ – тоғышар зарлар шағы.
Тауып берші, етегі жасқа толып –
Сұрар, жылар, көз жасы парлар тағы.
Нан жоқ. Аштық. Аштардың қарны ашады...
Май бар. Бал жоқ – тоғышар зарлар шағы.
Тауып берші, етегі жасқа толып –
Сұрар, жылар, көз жасы парлар тағы.
Елуiңде қолға алған қаламыңды,
“Жас ақын” – мен дәмелi, балаң үндi.
Жарандар, сынап бершi талабымды,
Жүрмiн бе босқа шайқап шалабымды?
Адалдық, ұят – лебiзiм,
Құрайтын адам негiзiн.
Бiреуiн өгей ұстасаң,
Сыңары iздер егiзiн.
Оздыртпай ағайынның сәйгүлiгiн,
Озсын деп ауылдастың тай-құлынын,
Ақ көңiл, мақалшы ата ойламапты-ау
Ағайын, бауыр, туыс қайғы, мұңын.
Талақ қылдым, несiне жасырайын,
Боқтап берген құрысын насыбайың.
Кiсiлiктiң жағдайын ойлағанда
Қалай ғана желкенi қасымайын?!
Қызықты ма Атырау айдынына,
Қайдан көшiп, кереге жайды мұнда?
Апырым-ай, не деген ырыс едi,
Жаным жайлау, орын жоқ қайғы-мұңға!
Ұрандатсақ жас кезде – маздайықшы,
Көңiл қайтқан мiне ендi, жаз тайыпты.
Жалыны жоқ, жүректе шоғы қалған,
Көкiректе қоздайды саз байыпты
Ақ отау, Атамекен, ақ бесiгiм,
Қалай деп ат тақсам да – тәттi елiмiң
Ата-анам алғаш к зiн өзi де ашып,
Өзi де өмiр “иттiң” жапты есiгiн.
Жырқылдақтар, күлiң, мейлi табалаң,
Кешiре гөр, үмiт күткен жан анам.
Елу жаста тынған түк жоқ, бола ма
Жас санаулы қайта бастау жаңадан?!
Сал жеңгенiң қойынындай
Қайнап тұрған құшағы.
Ыстық шағыл, пейiл қандай,
Мейiрлене құшады.
Ажырықпен салыстырып,
Адыраспан, сенi де,
Кемеңгермен салыстырып
Қара жаяу менi де – түкке алғысыз етедi.
Тербетіп талай мені таң атырдың,
Қаның мен жаныңнан мен жаратылдым.
Парызын ең ақырғы өтей алмай
Топшысы сынып жатыр “қанатыңның”.
Жаратылған тек бақ үшiн
Бас бар… ол не өңге деген.
Жапырайған тек тақ үшiн
Бiрдеңе бар дөңгеленген…
- Аға! Қалай атандың жақсы азамат?
Үлгi тұтты өзiңдi жақын мен жат.
Бұлтарыс па, даңғыл ма өмiр жолы,
Жан қинай ма ұзақ жол тақым қажап?
Керегенiң бастарын, уықтардың,
Шеңбер қылып, әдемi тұйықтадың.
Табалдырық, маңдайша бiрiктiрiп,
Үй қылады, бiр жерге жиып бәрiн.
Сарқып алма, өзiңдi, сарқып алма,
Тырбын, тырбын арбаңды тартып алға.
Тәуекел мен тәубәнi жолдас етiп
Дем бер, үлгi өзiңдей жартыларға.
Әрекетсiз омалып отырады,
Айтатыны баяғы қотыр әнi.
“Ғұрпым азды, қуаныш құрыды” деп
Тұйық суда сасиды, тотығады.
“Сүйiншiлеп” атой салмас осы күн,
Ұмытқан-ау әдет-ғұрып жосығын.
Ұрандатып келе жатса бiр бала,
Шабар едiм қапталдаса қосып үн.
Шопыр болдым ел мақтаған атақты,
Шеберi деп өз iсiнiң атапты.
Мәшiн айдап отыз жылды өткiздiм,
Жазда бiр ай тасып бердiм масақты.
Әлi есiмде, әңгiмешiл кiсi едi,
Тыңдататын, түртiп қалып “е деш” деп.
Өткiр көзi өңменiндi теседi,
Қарағанда саған да ендi кезек кеп.
Бауырға алып қол-аяғын
Сұлу суға секірді.
Өз осінен айналатын
Дәл жер шары секілді.
Жас кезiмде толып тұрды жырға маң,
Ел өмiрiн елестеткен бұрмалаң.
Ендi, мiне, бейне мылқау әкедей
Үн қатпайды, сырын бүгiп тұр далам.
Қандай тәтті бойжеткеннің арманы,
Елестеткен бар өмірін алдағы.
"Қиял отау" кіріп алсаң шыққысыз,
Тіршіліктің зіл салмағы алда әлі...
Құрақ көрпе қандай әсем, қарашы,
Ағын, көгiн, қызыл, сары, қарасын.
Бес боуямен алты шаршы құрапты,
Қандай өнер, тауып тұр ғой жарасым…
Жарамайда жiбек мата төсекке,
Ал тозғанда жабулыққа есекке.
Жамап-жасқап жасыратын иiндi
Бөз бен шыт қой, арзанқолдау десек те.
Шетте жүріп кездескенде қандасың
Көз қуанар, жаның сергір, аңда сен.
Жүзім жылып сәлемдесем мейірмен,
Қазір таныс, мүмкін кейін жан досым.
-
- Архимед
- Оноре де Бальзак
- Александр Пушкин
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі