Емен көрдім
Луизианда емен көрдім,
Бұтағынан мүк салбырап,
далада тур серіксіз,
Күңіренткен жапырағы сылдырайды еріксіз.
Луизианда емен көрдім,
Бұтағынан мүк салбырап,
далада тур серіксіз,
Күңіренткен жапырағы сылдырайды еріксіз.
Капитолия кешке таман естігенде атымды,
Тыңдап тұрдым, шапалақтар шау қарғалар атылды.
Сол бір түн де бақытқа әкеп бөлемеді пақырды.
Мейрамдаған кездерде де, орындалып дегенім
Болашақ ғасырлардың шежірешілері,
Сұп-сұрғылт салқын жүзімді
көрсетейін сендерге,
Менің өткен ізімді жазғыларың келгенде,
Көресіңдер,
бөлінбейтін етемін мен құрлықты,
Бәрін жинап,
бұрын болып көрмеген
Қаншама ұзақ алданғанбыз екеуміз,
Жүйткіген Табиғаттайын,
Еркіндікке ентіктік,
енді біздер бөтенбіз.
Адам ата сияқтанып,
ертеңгі алаң-елеңмен,
Ағаштардың аясында
сеп-сергек боп келем мен.
Сені естігем,
салтанатты нәзік үні органның,
Жексенбіде жанай өтіп,
шіркеу жақта болғанмын.
Жыршы, күйші, шешендер!
Болашақтағы ақындар!
Бұл күнім мені маңдытпас,
Кіммін, қандай затым бар?
— Живописьтің тұла бойы тұнып тұрған тарих,
Живописьті көзбен емес, көңілмен де танық.
Живопись — ол айғайлаған өлеңі емес ақынның,
Сыры ішінде, тілі ішінде өрнегі той ақылдың!
Ей, күнәдан пәк жас жандар,
Қапелімде қателікке баспаңдар!
Қосыларсың қол ұстасып, саспаңдар,
Махаббатпен ойнағанды тастаңдар,
Ереулі атқа ер салмай,
Егеулі найза қолға алмай,
Еңку-еңку жер шалмай,
Қоңыр салқын төске алмай,
Жалп-жалп еткен жапалақ,
Жазы да кімге жолдас болмаған.
Жағы түкті айуан,
Мұңлантып кімді жаяу салмаған.
Арғымаққа оқ тиді,
Қыл майқанның түбінен.
Аймәдетке оқ тиді,
Отыз екі омыртқаның буынына.
Асқар, асқар, асқар тау,
Асқар таудың ақсұңқар,
Ылдидың аңын шалар ма?
Асқар таудың басына,
Бірсіндеп садақ асынған,
Біріндеп жауды қашырған.
Қорамсаққа қол салған,
Қозы жауырын оқ алған,
Мен неткенмін, неткенмін,
Қурайлы жүріп жеткенмін!
Тай сойған мен Дендерден,
Сағыз менен Жемдерден,
Борай да борай қар жауса.
Қалыңға боран борар ма?
Қаптай боран соққанда,
Қаптама киген тоңар ма?
Көк үйрек көлде отырған жергілікті,
Ғалымдар шариғаттан жол біліпті.
Жолдасы ер Исатай — ер Махамбет,
Сөз бар ма тыңдай тұғын ескілікті?
Қылыштай қиғыр алмас ем,
Шарға шауып мұқалдым.
Суаруы қанық көк сүңгі ем,
Сұғуын таппай тот алдым.
Желден де желгір ақбөкен
Озса да орғып көлденең,
Құралайына қарайлап,
Оққа ұшпай ма сол үшін?!
Құлжа қуған текешік
Құлдырайды құты ұшып.
Айшықты мүйіз тигенде,
Бас ұрмай ма, баз кешіп?!
Мен Нарыннан кеткенмін,
Нарынды талақ еткенмін.
Қуатымның барында
Ағыны қатты Жайықты
Он екі төбет, шұнақ хан,
Шабатының ел екен,
Күндейтінің мен екем.
Хан ұлына қас болу,
Қарағай шаптым шандоздап,
Хан қарасын жоямын деп,
Жолбарысша жорыттым,
Етіне құлан тоямын деп...
Адыра қалған Нарынның
Теңіз деген суы бар.
Жағасына жағалай біткен
Қамыс деген нуы бар.
Белгілі туған ер едім,
Беліме садақ асынған,
Біріндеп жауды қашырған,
Мен келелі қара бұлтпын,
Арқаның қызыл изені
Басы күрдек, түбі арал,
Қыдырып шалар аруана.
Кәрісі кімнің жоқ болса,
Бағаналы терек жарылса,
Бақыраш жамап болар ма?!
Қарағайға қарсы бұтақ біткенше,
Еменге иір бұтақ бітсейші
Ақ жұмыртқа, сары уыз,
Әлпештеп қолда өсірген,
Туған ұлдан не пайда,
Қолына найза алмаса,
Жайықтың бойы енді су,
Кешегі қуатымның барында,
Тіземмен бұзып өткенмін.
Жаныма айла болар деп,
Менің атым — Махамбет,
Жас құстағы Жәңгір хан
Ісінен болдым құса - дерт.
Атасы өткен Айшуақ,
Алайма, султан, алайма,
Астыма мінген арғымақ
Аяңдай түсіп қарай ма?
Арғымақ дейтін жығыл
Пыр-пырлай ұшқан қасқалдақ,
Көлінде жатып көркеймес
Өртенсе көлдің қоғасы.
Аруана мая күңіренер,
Мен ақсұңқардан туған құмаймын
Бір сұңқарға жұбаймын.
Сауырыма қамшы тигізіп,
Шаппай неғып шыдайын?!
Біткен істің міні жоқ,
Бітірген ердің кемі жоқ,
Тура ажалдың емі жоқ.
Арқада жатқан ақ киік
Біздің анау Нарында
Бір төбелер бар еді
Айналасы ат шаптырса жеткісіз.
Қиқулап ұшқан қырғауыл,
Шамдансам, шалқамнан түсер асаумын,
Шамырқансам, шатынап сынар болатпын,
Құс ілген қуда сын жоқ ұятпен.
Жігіт жауға шаппай калар деймісің?
Қалы кілем, қара нар
Жарасады қатарға.
Аруана жисаң жарасар
Ұлы күнде сапарға.
Аспандағы бозторғай
Бозаңда болар ұясы.
Бозаңның түбін су алса,
Қайғыда болар анасы.
Ай астында бір көл бар,
Ат шаптырса жеткісіз.
Ортасында алуа, секер бар,
Татқан қулар кеткісіз.
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі