Өлең, жыр, ақындар

Қанатты керуен

Күз кейпін кергің бір келсе егер,
Қыраны шың сүйген қырға бар,
Тоғайы жел соқса теңселер,
Қиқулап қайтқан қаз,

Толық

Кіршігін жұмды да

Көкпеңбек жиектен сығалап,
Қып-қызыл кірпігін жұмды да,
Күн жерден кешірім сұрап ап,
Жылжыды сәулесін жиды да.

Толық

Себеле, себеле!

Күзгі аспан, бұлт кезі жасаурап,
Қайтеді, сәл тамшы себе ме?
Сепсең сеп, ал жаңбыр, жау саулап,
Күзгі нұр себеле, себеле!

Толық

Шаруа күз

Төбеден күз бұлты төнеді,
Тау басы бұлыңғыр көк тұман...
Таудан мал түсіріп келеді
Өр тұлға жас шопан – от қыран!

Толық

Күз көріністері

Кеп-кеше жаз еді, кеп-кеше,
Шапшаң-ақ күз келіп қалыпты,
Десем де: мезгіл тез өтпеші,
Ол – тіпті, алды орап алыпты...

Толық

Мен ақынмын, мен – еш мистер емеспін

Әлде қалай, –
Нью-Йорк, не Парижде
Серуендеп жүре қалсам, кеш бір кеп,
Парижанка сырттан көріп бір жерде

Толық

Жанымда менің жаз үні

Менің кейбір құрбыларым назданып:
– Тәке, неге лириканы аз жазып
Жүрсіңіз? – деп, мін тағады, – жүрекке
Күз жеткен бе, сізден көктем, жаз қалып?..

Толық

О, тоба!

Кей дүмше бар, ақынға тісін қайрар,
О, тоба! –болсайшы өз күшін де ойлар!
Өзі өлеңді түсінбей, ақынға өлең
Үйретпекші болады осындайлар...

Толық

Бір досыма

Бір досым, маған кейде:
«Шайыр болып,
Майданға барып едің Тайыр болып», –
Дейді де, әзілімен қағытады, –

Толық

Ағалар

Бізде асыл ағалар бар
Ініні сыйлайтұғын.
Әр түрлі бағалар бар,
Кейде ойға сыймайтұғын.

Толық

Кейбір інілер

Бізде әсем інілер бар
Шынығып өсіп, піскен,
Кейінің міні де бар
Сырттан құр кесіп,

Толық

Менің сырым

Біреуге өмірімде
Қас қылып көрген емен,
Жанжалға тегі мүлде
Бас сұғып көрген емен.

Толық

Торғай

Суық қыстан сұр торғай қымсынбады,
Қарға қадап тұмсығын сусындады,
Жақындап ем, жас терек бұтағына
Пыр-пыр ұшып, қанаты сусылдады.

Толық

Абай көшесі

Мен тұрамын көшесінде Абайдың,
Абайдың сом мүсіні сол Алаңның
Төрінде тұр, тауға көзін төңкеріп,
Тастан құйған тұлғасына қараймын...

Толық

Ақын мен бұлбұл

Ойды оятар бұлбұл дейді сайрағыш,
Сонда, ақыннан болған ба ол ойлағыш?
Бұлбұл – гүлдің, ақын – елдің еркесі,
Ақын болсаң, жан толқыта, самғай ұш!

Толық

Ойлар

Ойлар, ойлар... тұңғиықсың сен түпсіз,
Ойдың бәрі болмас ылғи мүлтіксіз,
Ойлы өмірдің көріп биік тұлғасын,
Ойды қалай тұра аларсыз іркіп сіз?

Толық

Тілерім

Томсарып тұйық түн өтті,
Таң алды жырды гүл басын
Тамсанып тұрып күн өтті
Тірліктің сұлу тұлғасын!

Толық

Ақын

Қырындай шың басынан көз алмаған,
Саңқ етпей қан сонарда төзе алмаған,
Алысқа жанар атып, сонарлатып, –
Ақын да аңшы ғой бір сөз аулаған...

Толық

Ленин көктемі

Көрікті көктемінде апрельдің
Көңілі көтеріле жатыр елдің.
Көк бұлттан құйып өткен ақ жаңбырдың
Албырап тұрды дала тартып лебін!

Толық

Көк терек

Қара қас, қара көзі жалт-жұлт еткен,
Осы бір көк теректі Галя еккен.
Еккенде бұл ағашты сүйді өзі де,
Өйткені екті жауын жоқ кезінде.

Толық

Пейзаж

Өзенде кернейдейін гудок ойнап
Көк терек, қызыл шие өскен бойлап,
Талай жыл еткен еңбек экскаватор –
Пейзаждың бір тұлғасы іске татыр.

Толық

Еділ – Дон

Жаралғалы дүниеге,
Тұңғыш рет күн көзі,
Көрді жатқан гүлдене
Біз жаңартқан жерді өзі.

Толық

Ақын көрінісі

Жазғы жасыл жайлауда
Түріп ақ үй іргесін
Жайып тастап жырды алға
Ашып ақын кеудесін –

Толық

Сөз зергер

Өлеңнің биік көгінде,
Шалқая бейне туған ай, –
Кең даламның төрінде,
Жаны ақын туды Абай.

Толық

Аймағым

Айы туып аймағым, –
Күн астында күлімдей,
Алақанға арманын
Алған бақыт гүліндей, –

Толық

Адам ұшты космосқа

Аспан, аспан, көк аспан!
Сенен биік кім асқан?
Жерді айнала кім ұшқан,
Күнге құшақ кім ашқан?

Толық

Вокзалда

Сұр брезент азық қоржын иықта,
Құлақшынын баса киіп басына,
Шолақ тонды солдаттар шат, миықтан
Күліп қойып, поезд күткен асыға.

Толық

Зерен, де ерен

Зерен де ерен – бір тума,
Маңдайлы, маңғаз марқасқа,
Қалды ізің өшпес жұртыңда
Өзіңнің орның бір басқа.

Толық

Қыр бораны

Бет қаратпай өткенді
Қарды боран сапырып,
Ысқырып жел, көктемді
Тұрғандай нақ шақырып!

Толық

Хрустальдар сыңғырлап

Киіп аппақ дала гүл,
Жігітін бір қыз күтіп
Тұрғандай-ақ, жаңа жыл
Жетті міне мұз кірпік.

Толық

Ертеңім

Атқан таңның жүзді елім
Арайына арналы
Алды бақыт ізгі елім,
Алақанда арманы.

Толық

Ақын ажалы

Қағып ажал жолынан
Ашты дағы аранын!
Қайран ақын! – қолыңнан
Түсті ұшып қаламын.!..

Толық

Өмірдің талай қыры бар

Өмірдің талай қыры бар,
Өмірдің талай сыры бар,
Қуаныш пен қайғының
Өзіне тән жыры бар.

Толық

Суретші күз

Бұлтты күз, буалдыр күз манаураған,
Аулақта әлдекімдер аң аулаған,
Бұтақтан желге үзілген жапырақтар
Астында аяғымның сан аунаған...

Толық

Жатыр едім тыныстап

Тау төрінде тыныштап
Бойға ауасын сіңіріп,
Жатыр едім тыныстап,
Түн самалын сіміріп,

Толық

Биіктің түбі төменде

Мен, биіктен төменге
Көз тіксем жай шарқ ұрмай,
Биіктің түбі төменде
Дегім келед алтындай.

Толық

Алматы түні

Көрсе көзің тоя ма
Алматыда түн қызық,
Тұрғандай сәл ауада
Бір ғажайып үн жүзіп...

Толық

Қақса бұлбұл таңдайын

Дала шешіп ақ тонын
Тау бүйірі бу атып,
Бұлақ толқын атқанын
Көрсең шыңнан құлатып, –

Толық

Жыр көмей

Жыр көмей, жез таңдайлы, қоқыраулы
Сырнайдай сыңғырлата қоңыр әнді
Тойда ақын, ұлан асыр, шырқамас иә,
Айқара ашып тастап омырауды!

Толық

Қош бол, теңіз

Қош бол, енді көргенше,
Көгала толқын кек теңіз!
Қайта оралып келгенше, –
Бізді ұмытып кетпеңіз!

Толық