Ақсақалға жарасар – тілеуқорлық тобасы,
Бәйбішеге жарасар – қолындағы қара сабасы.
Келіншекке жарасар – емшектегі баласы,
Қыз он беске келгенде – шашынан көп жаласы,
Бұл жалғанның жаманы – ағайынның жаласы.

Ілмектер: ағайын, жала, келіншек, қыз, бала, жаман Бұқар жырау

---

---

Жаман болса әйелің – арманда өтер өмірің,
Артылғандай есекке.

Ілмектер: жаман, әйел, есек, өмір, арман Майлықожа Сұлтанқожаұлы

---

---

Алғаның жаман жолықса:
Үйіңнің іші шаң болар,
Ісіңнің бәрі қам болар.
Сол әлімен тұрмайды,
Киім таңдап паң болар.
Әңгіме, жаңжал қоздырар,
Өзгеден өзін оздырар.
Жиынға киер жібекті,
Тезек теріп тоздырар.
«Қай жеріңнен тойдым» деп,
«Не көрсетіп қойдың» деп,
Тағы өзіңді жазғырар.

Ілмектер: әйел, киім, жаман Майлықожа Сұлтанқожаұлы

---

---

Жаман әйел – жігіттің тайдырады табанын,
Тар қылады заманын.
Жақсы әйел – жігіттің жақсы қылар жаманын,
Ұшқыр қылар шабанын.

Ілмектер: жаман, әйел, жігіт, заман Майлықожа Сұлтанқожаұлы

---

---

Егер адамдар өздері туралы жақсы нәрсе айта алмаса, бөтен біреулер туралы жаман нәрсе айтады.

Ілмектер: адам, сөз, айту, жақсы, жаман Михаил Литвак

---

---

Жаман әйел - жақсы еркектің соры.

Ілмектер: әйел, жаман Саиф Сараи

---

---

Жақсы мен жаманды ажыратып үйрететін адамға бәрін беруге де болады.

Ілмектер: жақсы, жаман, адам Роберт Де Ниро

---

---

Адамдардың жаман екенін, жақсы екенін ажыратушы мен емеспін, өйткені өзім де со­лар­дың бірімін.

Ілмектер: адам, жаман, жақсы Мұқағали Мақатаев

---

---

Жаман еркек жар қадірін білмес,
Жайсыз әйел ер қадірін білмес.
Жалқау адам тер қадірін білмес,
Жетесіз жігіт ел қадірін білмес.

Ілмектер: жаман, ер, әйел, адам, ел, қадір Майқы би

---

---

Жаман әйел ер қадірін білмес.

Ілмектер: жаман, әйел, ер, қадір Майқы би

---

---

Жаманның көңілі көкте, жерде басы,
Алыс қой аңғарғанға екі арасы.
Жақсының өзі кішік, ойы биік,
Бірдей ме екеуінің мәртебесі?

Ілмектер: көңіл, жақсы, жаман Жамбыл Жабаев

---

---

Баланың жақсысы – қызық, жаманы – күйік.

Ілмектер: бала, жақсы, жаман Абай Құнанбайұлы

---

---

Жаманның жалаңдаған тілі жау.

Ілмектер: жаман, тіл, жау Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---

Түзу қисықпен жараспас,
Ез игіге қараспас.

Ілмектер: жақсы, жаман, игілік Жүсіп Баласағұни

---

---

Өңкей жаман қосылса — шығарады егесті,
Мәмілемен іс бітер, бас қосып қалса көп есті.

Ілмектер: жаман, іс, мәміле Майлықожа Сұлтанқожаұлы

---

---

Жаманның аузына жұртта қалған сөз түседі.

Ілмектер: жаман, сөз, жұрт Ғабит Мүсірепов

---

---

Жаман әйел алғанның – жауы үйінде, жақсы әйел алғанның тойы үйінде.

Ілмектер: әйел, жаман, жау, үй, той Сүйінбай Аронұлы

---

---

Жаман әйел көп ұйықтар.

Ілмектер: жаман, әйел, ұйқы, нақыл, афоризм Майлықожа Сұлтанқожаұлы

---

---

Жақсы мен жаманның айырмасы - сиыр мен жыланның айырмасыңдай. Біріншісі - шөпті сүтке айналдырса, екіншісі- сүтті уға айналдырыды.

Ілмектер: жақсы, жаман, нақыл Әкім Ысқақ

---

---

Табалдырықтан биік тау жоқ,
Жаман ағайыннан асқан жау жоқ.

Ілмектер: жаман, жау, нақыл, афоризм Сырым Датұлы

---

---