Дисциплина: Адамдардың мінез-құлқындағы рөлі. Плюстары, глабальдық мәселелер

     Дисциплина – адамның мінез-құлқындағы жүйелілік, тәртіп және мақсатқа жету үшін қажетті амалдардың жиынтығы. Бұл ұғым тек жеке өмірде емес, сонымен қатар кәсіби салада, білім беру жүйесінде және әлеуметтік қарым-қатынастарда маңызды рөл атқарады. Дисциплина адамның өзін-өзі басқару қабілетімен тығыз байланысты, ал оның деңгейі әр түрлі мәдениеттер мен қоғамдарда өзгеріп отырады. Бұл мақалада дисциплинаның маңызы, оның артықшылықтары, әлемдегі дисциплина деңгейі және оны дамыту тәсілдері зерттеледі.

Дисциплина және оның маңызы:

Дисциплина адамның мінез-құлқында тәртіп орнатуға және мақсаттарға жетуге мүмкіндік береді. Дисциплинаның негізгі компоненттері – уақытты басқару, жауапкершілік, табандылық және өзін-өзі бақылау. Психологиялық зерттеулер көрсеткендей, дисциплинаға ие адамдар өз мақсаттарына 30-40% жиі жетеді, себебі олар өз әрекеттерін жоспарлайды және жүйелі түрде жүзеге асырады. 

Дисциплинаның артықшылықтары

1. Жеке даму: Дисциплина, адамдардың өзін-өзі дамытуына және жаңа дағдыларды үйренуіне ықпал етеді. Зерттеулер көрсеткендей, дисциплиналы адамдар жаңа ақпаратты жылдамырақ меңгереді және өздерінің кәсіби дағдыларын дамытуға көп уақыт бөледі.

2. ⁠Кәсіби табыс: Дисциплина жұмыста табысқа жетуге мүмкіндік береді. Кәсіпорындарда тәртіпті сақтау, уақытты тиімді пайдалану және міндеттемелерді орындау, команда мүшелерінің өнімділігін арттырады. Адамдардың 70% -ы дисциплинаны өзінің кәсіби табысының басты факторы ретінде қарастырады.

3. ⁠Эмоционалды тұрақтылық: 

Дисциплина, эмоционалды тұрақтылықты сақтауға көмектеседі. Өз әрекеттерін бақылау және жоспарлау, стресс деңгейін төмендетеді және өмір сапасын жақсартады. Дисциплиналы адамдар, жағымсыз эмоциялармен жақсы күреседі.

Дисциплина деңгейі бойынша зерттеулер

Әлемдегі әр түрлі елдерде дисциплина деңгейі әр түрлі. Социологиялық зерттеулер көрсеткендей, әлемдегі ең жоғары дисциплина деңгейі Скандинавия елдерінде (Норвегия, Швеция, Дания) байқалады. Бұл елдерде азаматтар өздерінің міндеттемелерін адалдықпен орындайды, ал тәртіп пен жүйелілік қоғамда жоғары бағаланады. Сондай-ақ, Жапония да дисциплина деңгейі жоғары елдердің бірі болып табылады. Жапон мәдениетінде тәртіп, еңбекқорлық және өзара құрмет маңызды рөл атқарады. Жапон қоғамында дисциплинаның жоғары деңгейі, экономикалық табыстың, әлеуметтік тұрақтылықтың және мәдениеттің дамуына ықпал етеді.Керісінше, кейбір дамушы елдерде, мысалы, Африка мен Оңтүстік Азияның кейбір бөліктерінде, дисциплина деңгейі төмен. Бұл елдерде әлеуметтік-экономикалық жағдай, білім беру жүйесінің дамымауы және мәдени ерекшеліктер дисциплинаның төмен деңгейіне әсер етеді. Зерттеулерге сәйкес, бұл елдерде дисциплинаға ие адамдардың үлесі 30-40% құрайды.

Дисциплинаны дамыту үшін бірнеше әдістер мен стратегияларды қолдануға болады:

1. Мақсат қою: Адамдар өздерінің қысқа және ұзақ мерзімді мақсаттарын анықтап, оларды жүйелі түрде орындауға тырысуы керек. Мақсаттардың нақты болуы, дисциплиналарының деңгейін арттыруға көмектеседі.

2. ⁠Уақытты басқару: Уақытты тиімді пайдалану, дисциплинаны сақтау үшін маңызды. Күнделікті жоспар құру, міндеттерді приоритеттеу, және уақытты бақылау, дисциплина деңгейін арттыруға көмектеседі.

3. ⁠Позитивті орта: Дисциплинаны дамыту үшін қолайлы орта құру маңызды. Жақсы әлеуметтік қолдау, достар мен отбасынан моральдық қолдау, дисциплина деңгейін арттыруға ықпал етеді.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Аруна Бегежанова