Жаратылыста:
Ілмектер: сұлу, билік, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, сараңдық, жауын, теңіз Үнді даналығы
Сұлулар бұзықтар жолында кетеді,
Билікті алаяқ қолында кетеді.
Байлықты сарандар сауады,
Жауын теңізге жауады.
Адамға бір ініні анасы туып береді, ал енді біреуін сөз туып береді. Сөз туып берген іні көбіне жаныңа жақынырақ сезіледі.
Ілмектер: адам, іні, ана, сөз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы
Жаратқанның жіберген екі қатесі бар: бірі әйелді жаратқаны, екіншісі алтынды жаратқаны.
Ілмектер: жаратқан, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, қате, әйел, алтын Үнді даналығы
Дана өлгенге де, тіріге де жылау айтпайды.
Ілмектер: дана, тірі, өлі, нақыл, афоризм Үнді даналығы
Төмен адамға ақша, орташаға — ақша мен құрмет, ал тәуір адамға құрмет қажет.
Ілмектер: ақша, құрмет, адам, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы
Өзіңнің барлық болмысыңмен уәде беруден аулақ бол.
Ілмектер: уәде, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы
Ақымақ туғанға ғылымның қажеті қанша, соқыр туғанға айнаның қажеті қанша.
Ілмектер: ақымақ, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, ғылым, айна, соқыр Үнді даналығы
Тәнді баптап еткен еңбек босына,
Ілмектер: тән, еңбек, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы
Сана үшін — нағыз еңбек, осы да.
Патшаның ең қымбаттысы — патшалығы,
Ілмектер: сарай, махаббат, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, патша, қымбат Үнді даналығы
Патшалығында — астанасы,
Астанада — сарайы,
Сарайында — төсегі,
Төсегінде — сұлуының махаббаты.
Төмен адам барлығына тұрпайы жауап қатады. Орташа адам тұрпайыға тұрпайы жауап қатады. Тәуір адам кіммен сөйлессе де тұрпайы бола алмайды.
Ілмектер: тұрпайы, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы
Өзіне кезінде көмектескендерді ұмытатын алтау:
Ілмектер: ауру, дәрігер, оқушы, ұстаз, ана, әйел, мансап, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, көмек, ұмыту Үнді даналығы
— оқушы — ұстазын;
— үйленген бала — шешесін;
— айрылған еркек — әйелін;
— мансапқа жеткен — көмекшісін;
— ауру — дәрігерін;
— адасқан — құтқарушысын.
Кісі емес кісі таразының тұмсығы секілді: сәл нәрсеге — аспандайды, сәл нәрсеге — баспен қайғы.
Ілмектер: қайғы, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, таразы Үнді даналығы
Ізгі адам мен міншіл адамның айырмасы сыйыр мен жыландай: сыйыр шөпті сүтке айналдырады, жылан сүтті уға айналдырады.
Ілмектер: адам, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, ізгілік, міншіл, жылан, сиыр, сүт, у, шөп Үнді даналығы
Дана сол, егер: өзге әйелі алдында соқыр бола алса, жат байлығына жету жолында ақсақ бола алса, жақынын жамандап жатқанда саңырау бола алса.
Ілмектер: дана, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, әйел, саңырау Үнді даналығы
Сараңды ақшамен, тәкәппарды жалынышпен, ақымақты қулықпен, дананы шындықпен жеңесің.
Ілмектер: сараң, ақша, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, тәкаппарлық, жалыныш, ақымақ, қулық, дана, шындық Үнді даналығы
Біреудің қуанышына қуана алған, қайғысына қайғыра алған — туысынан ізгі адам.
Ілмектер: қуаныш, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, қайғы, туыс, туысқан, ізгілік Үнді даналығы
Артқы тесігіңді қанша жусаң да көз болмайтыны секілді, қанішерден қанша аяласаң да жан ашыр жан жасай алмайсың.
Ілмектер: көз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, қанішер, жан ашыр Үнді даналығы
Тәуір адам ашуы бір сәтке.
Ілмектер: адам, ашу, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, нашар Үнді даналығы
Орташа адам ашуы жарты күнге.
Төмен адам ашуы бір күн, бір түн.
Нашар адам өмір бойы ашудан бос болмас.
Ғалым мен батыр және сұлу қайда барса да баспана табады.
Ілмектер: ғалым, батыр, сұлу, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы
- Сағи Жиенбаев
- Шоқан Уәлиханов
- Шоқан Уәлиханов
- Рәбиға Сыздықова
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі