Жаратылыста:
Сұлулар бұзықтар жолында кетеді,
Билікті алаяқ қолында кетеді.
Байлықты сарандар сауады,
Жауын теңізге жауады.

Ілмектер: сұлу, билік, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, сараңдық, жауын, теңіз Үнді даналығы

---

---

Адамға бір ініні анасы туып береді, ал енді біреуін сөз туып береді. Сөз туып берген іні көбіне жаныңа жақынырақ сезіледі.

Ілмектер: адам, іні, ана, сөз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы

---

---

Жаратқанның жіберген екі қатесі бар: бірі әйелді жаратқаны, екіншісі алтынды жаратқаны.

Ілмектер: жаратқан, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, қате, әйел, алтын Үнді даналығы

---

---

Дана өлгенге де, тіріге де жылау айтпайды.

Ілмектер: дана, тірі, өлі, нақыл, афоризм Үнді даналығы

---

---

Төмен адамға ақша, орташаға — ақша мен құрмет, ал тәуір адамға құрмет қажет.

Ілмектер: ақша, құрмет, адам, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы

---

---

Өзіңнің барлық болмысыңмен уәде беруден аулақ бол.

Ілмектер: уәде, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы

---

---

Ақымақ туғанға ғылымның қажеті қанша, соқыр туғанға айнаның қажеті қанша.

Ілмектер: ақымақ, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, ғылым, айна, соқыр Үнді даналығы

---

---

Тәнді баптап еткен еңбек босына,
Сана үшін — нағыз еңбек, осы да.

Ілмектер: тән, еңбек, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы

---

---

Патшаның ең қымбаттысы — патшалығы,
Патшалығында — астанасы,
Астанада — сарайы,
Сарайында — төсегі,
Төсегінде — сұлуының махаббаты.

Ілмектер: сарай, махаббат, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, патша, қымбат Үнді даналығы

---

---

Төмен адам барлығына тұрпайы жауап қатады. Орташа адам тұрпайыға тұрпайы жауап қатады. Тәуір адам кіммен сөйлессе де тұрпайы бола алмайды.

Ілмектер: тұрпайы, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы

---

---

Өзіне кезінде көмектескендерді ұмытатын алтау:
— оқушы — ұстазын;
— үйленген бала — шешесін;
— айрылған еркек — әйелін;
— мансапқа жеткен — көмекшісін;
— ауру — дәрігерін;
— адасқан — құтқарушысын.

Ілмектер: ауру, дәрігер, оқушы, ұстаз, ана, әйел, мансап, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, көмек, ұмыту Үнді даналығы

---

---

Кісі емес кісі таразының тұмсығы секілді: сәл нәрсеге — аспандайды, сәл нәрсеге — баспен қайғы.

Ілмектер: қайғы, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, таразы Үнді даналығы

---

---

Ізгі адам мен міншіл адамның айырмасы сыйыр мен жыландай: сыйыр шөпті сүтке айналдырады, жылан сүтті уға айналдырады.

Ілмектер: адам, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, ізгілік, міншіл, жылан, сиыр, сүт, у, шөп Үнді даналығы

---

---

Дана сол, егер: өзге әйелі алдында соқыр бола алса, жат байлығына жету жолында ақсақ бола алса, жақынын жамандап жатқанда саңырау бола алса.

Ілмектер: дана, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, әйел, саңырау Үнді даналығы

---

---

Сараңды ақшамен, тәкәппарды жалынышпен, ақымақты қулықпен, дананы шындықпен жеңесің.

Ілмектер: сараң, ақша, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, тәкаппарлық, жалыныш, ақымақ, қулық, дана, шындық Үнді даналығы

---

---

Біреудің қуанышына қуана алған, қайғысына қайғыра алған — туысынан ізгі адам.

Ілмектер: қуаныш, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, қайғы, туыс, туысқан, ізгілік Үнді даналығы

---

---

Артқы тесігіңді қанша жусаң да көз болмайтыны секілді, қанішерден қанша аяласаң да жан ашыр жан жасай алмайсың.

Ілмектер: көз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, қанішер, жан ашыр Үнді даналығы

---

---

Тәуір адам ашуы бір сәтке.
Орташа адам ашуы жарты күнге.
Төмен адам ашуы бір күн, бір түн.
Нашар адам өмір бойы ашудан бос болмас.

Ілмектер: адам, ашу, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, нашар Үнді даналығы

---

---

Ғалым мен батыр және сұлу қайда барса да баспана табады.

Ілмектер: ғалым, батыр, сұлу, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Үнді даналығы

---

---