Өлең, жыр, ақындар

Күлтегіннің ұрпағы — Иманғали!

Түркі тамыр, мен де бір, емен едім,
Келіп отыр: "Ей, Алла деме!" — дедім.
Ойы олқы соғар ма, Астанаға,
Ауылда өскен, қазақы, немененің.

Толық

Қашаған ата өкпесі

Жуасытып ақ бұлттан атан мініп
Келіп қапты, көңілді, атам күліп.
Көзі түссе мүсінге, күтіп тұрмын,
Шығарар деп, тентек шал, қашан бүлік.

Толық

Сардарлар

Сана "қартым" әдетін қоя алмады
Маза бермей түрткілеп... "оян, кәні".
Қара жусан қаншама өртенсе де,
Қасиетін жусандық жоя алмады.

Толық

360 әулие

Тілі басқа, діні бөлек жұрт ұққан,
Бұ тірлікте жанға тірек бір тұтқам —
Үш жүз алпыс Маңғыстауда әулием,
Қанша ғасыр қанша ұрпақ "Пір" тұтқан.

Толық

Бекет-ата

Ер Бекет-ата, өзіңсің елдің ұраны,
Көтерген туың желбірей жайнап тұр әлі.
Маңғыстау ойы, даласы қазақ Пір тұтты,
Өзіңе арнап лаулайды жаққан шырағы.

Толық

Жаңа ел

Білмеймін болашақтан не күтерімді,
Сонда да үзбеймін күдерімді.
Жаңа ел, Жаңа Қазақстан боламыз деп,
Жатырмыз дамытып елімді.

Толық

Қыдыр-Ата

Шығыс жаққа жанарын алыс тігіп,
Сан сұраққа ойынды жалғастырып.
Келіп қапты, ағайын, қабыл алың,
Ортаңызға бір атаң, барым мініп!

Толық

Домалақ анама

Ер — ел мұңын ойламай асып-тасса,
Тұрмайды екен мәңгілік бақыт баста.
Қасиетін ардақтап, сыйламаса,
Жояды екен сәндігін жахұт тас та.

Толық

Абай жылына ода

Өтіп бара жатыр бүгін бір жылым
"Шабыт жүген намыс мінген" жыр-жылым!
Байтақ Отан, шексіз Әлем — Сенің де,
"Абай" деген саңқ-саңқ етіп тұрды үнің!

Толық

Қазақ халқына бақыт тілеймін!

Ақ тілеулер кетті қамап анталап,
(Көлеңкедей кешкіғұрым, зәнталақ).
Еділ, Жайық, Ертіс пен Сыр, Жетісу —
Елес берді байтақ елі, шартарап.

Толық

Анасы мен баласы

Ауырсынбас емшектің жарасын да
Ұрпақ үшін жан қияр шарасызда.
Әйел бағы неде екен, ол бір жұмбақ,
Ана баға ержеткен баласында.

Толық

Абай

Береке-бірлік кеткенде
Дон, Днепр, Қырым,
Қап тауы — қазақ көшкен жер,
Еділ мен Алтай — малының басы өскен жер.

Толық

Ата мен ата жолы

Ата дейді, қастерлейді атыңды,
Армандады жуытпауға жат үнді.
Опат болды сені жырлап Ілияс,
Өз жолыңда талай Сәкен атылды.

Толық

Қадырды оқы, қарындас

Орынсыз өмір сөккенде,
Амалың болмай өктемге,
Содырдан жапа шеккенде,
Ақ-қарасын ашуға

Толық

Жан азығым — атамның мұралары

Асқақ сөйлеп, тыңда деп теңіз ұлын,
Дейтін ылғи "мен Арал егізімін!".
Еркесімін елімнің, еркін қазақ,
Мен Аралдың, — дейтін ол, — лебізімін!

Толық

Он сегіз жаста екенсің

Он сегіз жаста екенсің
Көзіме алғаш түскенде.
Бозбала азап тартар шақ
Бойжетіп қыздар піскенде.

Толық

Арман жай

Арман жай, Сегіз Жұмақ, Көкте екен!
Кешіргің, жазылған жыр текке десең?
Қош болғын ол-Ахрам, Алла үйі,
Тәңірдің нұры жауған — Мекке мекен.

Толық

Үміт сапарында

Арман жай — Жерде ме екен,
Көкте ме екен?
Бар адам арман қуған, қайтсе жетем?
Мен Сені іздеп келем үміт етіп,

Толық

Мұхамбет пайғамбар өсиеттерінен

Ұғып ал, Әлі, Әлемді
Ұлы Алла жалғыз жаратқан.
Жан берді сазға, тірілтіп,
Бойыңа жатыр тарап қан!

Толық

О, Тарих!

О, Тарих! Сен бе едің атам менің,
Алыстан желеп-жебер батаң-демің.
Күлтегін бабам екен, сенің арқаң
Боп шықты ең тәттісі татар дәмнің.

Толық

Арам емес мен үшін, арақ дұшпан

Сән бітіріп көктемге, дала, гүлді,
Жан бітіріп ақын жан жаза білді.
Бірақ әттең, сол ақын, арақты да,
Жырға қосты мадақтап әзәзілді.

Толық

Қазағым

Махамбетке өмір сыйлап қазағым,
Аңқылдады cap далада қазақ үн.
Қалай көзі мерт етуге қиды екен
Мен тұтамын әлі күнге аза, мұң.

Толық

Сыр ашу

Алпыстан жасым асқан шақ,
Таныдым мынау Жалғанды.
Заманнан бұға жасқансақ,
Алдық па тәуір талғамды.

Толық

Есім жиып

Есім жиып жан-жағыма қарасам,
Ойым ойға бөлінгені, сана — сан.
Отан азат... Тәуелсіздік
Тек өзің Сол заманға ұл болуға жарасаң.

Толық

Ұлық тұтсаң атаңды

Ай — Тағдырым, Жер — Анам, Күн — Тәңірім!.
(Көктен жеткен сеземін үн сарынын.)
Жырлап келем Табиғат құдіретін,
Сөз төркінін, дәметіп, кім танырын.

Толық

Күн астында көк бөрі

Күн астында көк бөрі
Айға қарап ұлыған.
Әркім тегін ойға алса,
Бойға тарар жылы қан.

Толық

Шындық іздеп

Шындық іздеп ұзақ жүріп қалыппын,
Кейбір шындық торықтырдың, налыттың.
Өз шындығы бар-ау, ғажап, малғұнның,
Пенденің де, тіпті тұтас халықтың.

Толық

Анаға құрмет

"Алладан соң ең ардағым Анам", — деп,
Қайталасын үш мәртебе санаң тек.
Еске түссе өсиеті Пайғамбар,
Ойға батып, еркімнен тыс, қалам кеп.

Толық

Үміт

Бұл тірлікте пақыр да бар — мұсылман,
Бұ тірлікте патша да бар — мұсылман.
Тыңдап көрші, ағайындар, бір ойын
Қатардағы мұсылманның ұсынған.

Толық

Жақындайсың бір аттап

Қалмайды адам бұ пәниді тұрақтап,
Мәңгі өмірге жақындайды бір аттап.
Мына сөзді, тыңдап көрші, ағайын,
Бір ойымды болдым елге сынатпақ.

Толық

Қанағат

Ай, пенделер, пенделер-ай, пенделер —
Қашан рух, қашан құлқың жөнделер?
Байқайсың ба, аз ғұмырды қысқарта
Айың-күнің шыр айналар, дөңгелер.

Толық

Тілек

Сегіз жұмақ, жеті аспанның иесі,
Жан мен Рух, Ақыл, Иман киесі —
Өзің, Алла, жаратушы Құдірет,
Бар ғаламның түсінігі, жүйесі.

Толық

Болашақ

Ізгілік ойла ерігіп, жалғыз жатқанда,
Кешірім етші орынсыз кінә таққанға.
Тындырған істің байрағын сұрап бұлданбай,
Азамат атан, бой ұрмай жалған мақтанға.

Толық

Адамдар қандай жаралды екен нәсілден

Біріне бірі жарамсақтана бас ұрған,
Біреуін бірі мезгілсіз шөгіп қашырған,
Бірінен бірі зымиян мінез жасырған,
Заманнан заман зұлымдық құлқын асырған.

Толық

Ақындардың болсам деймін бірі

Жиырма үште бет бұрдым мен өлеңге,
Уақыты келіп жеткендей бұл кезеңге.
Өлеңдер жинағымен жиылғанда,
Көрсін жарық дегендей ой келді ме?

Толық

Жаңа ғасыр

Ұйқышаң тұрасың-ау таңсәріде
Асығып соншалықты аңсадың не?
Бір Сенім тағы солып, жегі күрт
Кеміріп жатыр мүжіп жан-тәніңді.

Толық

Менде бір арман бар

Менде бір арман бар.
Омыртқасының жұлыны,
Бура санының жілігі,
Бұлшық етінің сіңірі —

Толық

Обал-ай, бәрі алданды

Бақыттан сезіп тапшылық
Пенденің бәрі — арманды.
Тағдырдан күтіп жақсылық —
Обал-ай, бәрі алдады.

Толық

Құрбандық

Ибраһим пайғамбардан басталған
Үлгі болып кейінгіге тасталған,
"Еркек тоқты құрбандық" деп мақалдап
Көріктіні, данышпанды, жасты алған.

Толық

Сексен дүре

Елге, не ер — қажет пе жауыр төзім?
Сыйлай ма ол кісіге тәуір сезім.
Жауы түгіл шешендер бауырының
Көтермейді бір ауыз ауыр сөзін.

Толық