Өлең, жыр, ақындар

Шекарадағы торғайлар

Батыста, шығыс, күнгейде,
Жүрсе де қиыр шалғайда
Шекараны бiлмейдi
Шекарадағы торғайлар.

Толық

Балада да

Балада да,
алпысқа келген қартта да,
кедейде де жүретiн ылғи от қармап,
хандарда да отырған тажал тақтарда,

Толық

Үлгеру керек бәрiне

Үлгеру керек бәрiне!
Елiрiп босқа есiңнен танып емiнбей,
көз сүзбей гүлге, көктемге,
көшеге, баққа, аспанға, —

Толық

Тыныстап, кейде тұншығып

Тыныстап, кейде тұншығып,
шыңдарға қарай тартамыз, –
момақан ғана тiршiлiк
қым-қуыт шайқас, арпалыс.

Толық

Сағаттар

Қойсам да мейлi бөлшектеп,
минуттар менен секундқа,
бiр күнгi жүрер жолымды, –
қол сағат менi сол сәтте

Толық

Телеграф сымы үзілген жерде

Жатты үзiлiп телеграфтың бiр сымы,
жатты үзiлiп қан тамыры әлемнiң.
Шыр айналған уақыттың ұршығы
қалды осында тұншығып.

Толық

Тынышыңды алам мен Сенiң

Тынышыңды алам мен Сенiң,
Сенiң де,
Сенiң,
Сенiң де –

Толық

Жыр жазайын адалға аузым толып

Нан жоқ. Аштық. Аштардың қарны ашады.
Май бар. Бал жоқ — тоғышар зарлар шағы.
Тауып берші, етегі жасқа толып,
Сұрар, жылар, көз жасы парлар тағы.

Толық

Түйеқұстар

Мына тұрған, көз қысып, шарапхана,
Кірме бүған, бауырым, ар аттама.
Айналып от кездейсоқ жолда тұрса,
Өте шықшы қасынан қарап қана.

Толық

Белгісіз өкпе дерті

Жалқы Бала — Жер-Ана
Шалдығыпты дертке бір.
Соғыс, соғыс, соғыстар,
Бар мүшесі өртте жүр.

Толық

Мен ойлана бастадым

Алпыс деген ақыл ма?
Мен ойлана бастадым.
Сарапқа сап сананы,
Мен толғана бастадым.

Толық

Бір ән қалса

Жас шақта сескенбейсің дар ағаштан
Асаусың бұғалығын ала қашқан.
Көкірек әлі сазды, күйге толы,
Бір сарын орнап қалған бала жастан.

Толық

Ең бастысы "ой" деген оңдырмасым

Бір басымда бірнеше ғажайып бар,
Әр қайсысы ғаламат ғажайыптар.
Ең бастысы "ой" деген оңдырмасым,
Бірі мақтап, ал бірі, таза айыптар.

Толық

Бас ұрады адамдар оңашаға

Қымбатыңды жыл ұрлап өмір атты,
Тазартады тақырлап тәңіректі.
Тағдыр кейде марқайтып, дараласа,
Кейде сандар ішінде нөлі етті.

Толық

Қарттық

Шақырса жұмбақ ғалам мұнарлана,
Аңсапты көкжиекті құмар бала.
"Арман тау" айналды енді төбешікке,
Қажеті азғантай-ақ шыдам ғана.

Толық

Арман көлде

Адасады-ау, кей-кейде, сірә, сезім
Алпыс жас не... он бесі... бір, ә, сезім?!
Бір қаңғыбас, тағы да іздеп кепті,
Күлдірмекке дейді ғой "бұра сөзің".

Толық

Мен жалғызбын

Мен жалғызбын... Солай ма екен барша жан,
Жолдас-жора, дос-жарандар тарқаған.
Отыр ма екен бір-бір інге тығылып,
Жабырқай ма ойдан, тойдан шаршаған.

Толық

Қарындасқа хат

Орындалмай тірлікте бас талабы,
Қорғасын ой тарамай бастан әрі —
Миллионның ішінде жалғызсырап,
Жанарына ағаңның жас толады.

Толық

Жанарыңды сатпашы

Танытады көп кісіні талтаңы,
Қастарында жандайшабы, жалтаңы.
Бәрі де бар, не іздейді ел кезіп,
Бай адамдар, бар адамдар — қалталы?

Толық

Бөлінбес енші

Не болған маған —
Сендермен, сезім, тілдеспей?
Қарамай қағаз
Бетіне оның күндестей.

Толық

Артың анық, алдың елес

Артың анық, алдың елес әрқашан,
Өткен тұман, ертең үміт нұр шашар.
Болашағың ой-қиялдан өрілсе,
Артта қалған өзің басқан із жатар.

Толық

Кім бақытты

Кім бақытты?.. Осы сұрақ ашық па?
Дана, әлде, қарын құлы, пасық па?
Асқан-тасқан, әлде мансап иесі,
Мүгедектен бақыт аулы қашық па?

Толық

Үлгерген жинап атақ пен даңқ

Үлгерген жинап атақ пен даңқ кісілер:
Айбыны — асқар, формасы — адам, мүсіні — ер!
Шығады-ау жоқ боп тарыдай сезім сол "тауда"
Өзгенің жанын, пақырдың қамын түсінер.

Толық

Өмір деген — қателер жиынтығы

Ұғып өскем табиғат дәрістерін
Сияқты еді бұл өмір жарыс керім —
Дейді бір қарт таңдана заманына,
Оймен шолып тыңдырған әр істерін.

Толық

Бір нүкте

Шексіз дала, шексіз Теңіз, шексіз Көк,
Шектесетін жеріңде мен нүкте боп
Отыр едім, бір ой келді басыма
Нүкте айтады, ей, үш Өлшем, тасыма!

Толық

Уайым ба?

Уайым ба тәйірі,
Қара бастың қайғысы
Бағым аз деп мұңаяр,
Қара басып қай кісі.

Толық

Тәуелсіздік — арманы бар қазақтың

Суарылған аталар арманына,
Сан ғасырдың жаншылған салмағына —
Өліп-өшіп, қартайып, қайта туып,
Тәуелсіздік оралды ел маңына.

Толық

"Ой мен арман" есігі

Ойлар кейде батырлыққа бастайды,
Ой үстінде болар талай бас қайғы.
Ой жеткенмен айла, күшім кем соғып
Келемін мен тындыра алмай жақсы ойды.

Толық

Адамдар

Өнер жоқ тал бойында жарып шығар,
Сенер жоқ қысылғанда алып шығар —
Бейнеткер — бұлшық етін еміп өскен,
Тірлікте тағдырына налып шыдар.

Толық

Әйелдер

Өзіңе балап, әлемді ерлер ұмытқан,
Бөбектер сусап, нәр алған сенен, тұнықтан.
Жаулығың сенің бір үйлі жанға шатыр боп,
Жанарың сенің бір үйлі жанды жылытқан.

Толық

Шәрбаттан балдай не пайда

Шәрбаттан балдай не пайда
Жұтқыннан әрі өтпесе.
Сұлудан "сұқсыр" не пайда
Тұшынып өзі өппесе.

Толық

Пілді де біреу піл дейді-ау

Пілді де біреу піл дейді-ау
Мынау жалған дүниеден
Жаратқанның күшімен,
Құдіреттің ісімен,

Толық

Миллион жылдар елестеп

Әулие Бекет мешіті
Үш жүзге жуық шақырым.
Бір түнеп қайтпақ ойы бар
"Әуейі-ақын" пақырың.

Толық

Мезгілдер

Жастық — жалын, тау-құз селі, одан тұнық іздеме,
Қарттық — сабыр, беті тыныш, асты лай бірдеңе.
Жастық — дауыл, желкенсіздер жете алмас жағаға,
Қарттық - шалқар, айдыныңда қатар жүзер жүз кеме.

Толық

Асауға мінші

Жанымдай сүйдім жылқыны бала кезімнен,
Аялаушы едім көбірек, тіпті, өзімнен.
Күйдіре демін ешқашан зорлай шаппадым,
Болып ем ғашық ерекше ғажап сезіммен.

Толық

Тас тарих

Жермен бірге атам қазақ дөңгелеп,
Қанша түлеп, сонша күйреп сөнген ед.
Кеше тудық, ұлт емеспіз дейтіндер,
Тастан оқы, қалар санаң жөнге кеп.

Толық

Енші

Еркіңнен тыстау асықсаң Сисем Атаға,
Рухы баба жол бастап саған жата ма?
Өрістеп ойың, бусанып бойың кетеді,
Алғандай малып, болмысты мейір, батаға.

Толық

Шошындым мен

Денім сау ма, япырмай, денім сау ма?
Ойға келмес нәрсе ғой денің сауда.
Қара бастың қамымен қажымағам,
Бақытты едім — жұрт аман, елім сауда.

Толық

Ей, адамдар, Абыл ата ұрпағы!

Адам ата алғаш қадам басқалы,
Меншігінде Күні де, Жер, Аспаны.
Содан бері ізгілік пен жауыздық,
Өз таңбасын тарих қып тастады.

Толық

Жолаушысы капитансыз кеменің

"Жер-Шар" атты капитансыз кеменің
Жолаушысы алаңғасар неменің: —
Ей адамдар! Сіздерменен дұрыстап
Ақ жарылып бір сырлассам деп едім.

Толық