Өлең, жыр, ақындар

Кеңістікке қол созып...

Тағы да тербет мені, бесік-күндер,
Елеңдеп күтудемін –
Кешіктіңдер.
Сендерден дәмеленіп жүргенімде

Толық

Бір қараңғы, бір жарық...

Қуалап марғау түнді қырға бұққан,
Тағы да келеді атып, нұрланып таң.
Тіршілік, сырың неткен сиқырлы еді
Тұратын бір қараңғы, бір жарықтан.

Толық

Бұлттар көшіп барады

Шуақ іздеп шығып ем,
Құрсанды күн.
Бұлттар көшіп барады мың сан бүгін.
Жетер ме екем

Толық

Көңіл дауылы

Қарап тұр ем бір күні белге шығып,
Қаңбақтарды барады жел көшіріп.
Жел айдаған қаңбақтай кім көшпейді
Әурелесе аз күнгі пендешілік?

Толық

Хат

Ағажан,
Көкпар қайда, торы ат қайда?
Будақ шаң енді қайтып боратпай ма?
Соңына сопаң етіп шыға келер,

Толық

Құлын көрдім түсімде

Құлын кірді түсіме бүгін менің,
Көрдім анық ойнақтап жүгіргенін.
Жануар-ай, ғайыптан қайдан келдің,
Көптен бері жүректің түбінде едің.

Толық

Табалдырық

Халқыма қадірменді табалдырық!
Тұрасың әр уақытта алаң қылып.
Үлкендер «Баспа!» дейді,
Аттап өтем,

Толық

Күнге қарай ұшыңдар

Үшеуің иесі боп үш кеменің,
Үш жаққа тартасыңдар, үш бөбегім.
Қайсысың қай қиырда жүресіңдер –
Көз жетпес ұшығына ештеңенің.

Толық

Балаларыма

Сездіңдер жүрегімде бұлақ барын,
Кім білсін қайда барып тұрақтарын?
Тереңнен қайнап шыққан тұнық еді,
Лайлап ап жүрмеңдер, шырақтарым!

Толық

Отызбен сырласу

Жаныма сыйлап от ізгі,
Алысым түсті жақындай.
Жырлай алам ба отызды
Арындап Тұман ақындай?!

Толық

Жастық

Алдан күтер әркімді бір бақыт бар,
Аяңменен жүруге бұл уақыт тар.
Жастық – тұлпар ұстатпас қолдан шықса,
Тақымыңа тигенде зырлатып қал!

Толық

Біздің таулар

Алқам-салқам қойнауы, аңғал-саңғал,
Тау ішінде көп сыр бар, аңғарсаңдар.
Қабақ түйе қарайды қажығандай,
Кәрі жартас бет-аузы шалбар-шалбар.

Толық

Таудағы түнгі сурет

Әдейі қолмен әкеп қойғандайын,
Шыңға кеп сүйей қалса ай маңдайын,
Жамырап шыға келер қарсы беттен
Ақ нұрға алақанын жайған қайың.

Толық

Мен бар жерде сен барсың

Туғаннан соң тірлік ортақ жаманға да, жақсыға да,
Дулы ортада, шулы ортада көптен бері жоқсың, аға.
Бір сапарға аттандың да қайтпай қойдың сол бетіңнен,
Дастарханда қалды суып сені күткен көп сыбаға.

Толық

Қайырылмас өлім кемесі

Табытта жатыр ақынның абзал денесі,
Табыт па, сірә, өмірдің ақтық елесі?
Кетеді қазір ғайып боп көзден бұлдырап,
Қаралы табыт – қайырылмас өлім кемесі.

Толық

Сілкініс

Жер сілкінер
Көкірегін от кернеп,
Жел сілкінер
Тауды тесіп өтсем деп.

Толық

Арман

Арман қымбат үлкенге, кішіге де,
Армандамай жүргенді кісі деме!
Өзіңді өзің түсінсең жетіп жатыр,
Жан сырыңды барлық жан түсіне ме?

Толық

Бір танысқа

Шыныменен сен мені білесің бе, ей?!
Білетіндей
Көлгірсіп күлесің ғой.
Менің жаным – ақ таудың ақ бұлағы,

Толық

Бой сала биіктейді

Әркім де өрмелейді тауға қарай,
Тізгінін ұстата ма арман оңай?
Шығатын өздігінен өрге кім бар,
Қарманып, әр бұтадан саумаламай?

Толық

Емен

Өркен жайған, еңсесі көк тіреген,
Көктем сайын жапырағы түлеген,
Жолаушылар көлеңкесін саялап,
Жыл құстары бұтағына түнеген,

Толық

Есептеспей есе бермес ай-күнмен

Есептеспей есе бермес ай-күнмен,
Сан сүрініп, табанымнан тайдым мен.
Сонда есіме балалығым түседі
Көктайғақта зырылдатып тай мінген.

Толық

Көк дауылдар, қайдасыңдар, бермен кел

Көк дауылдар, қайдасыңдар, бермен кел,
Тереңдегі толқынымды тербеңдер.
Қалғымасын менің ояу көңілім,
Сілкілеңдер, бір сәт тыным бермеңдер.

Толық

Ойға батып...

Білем де тірліктің бір тоқырарын,
Опынып ойға батып отырамын;
Қойылар қандай күйде құлпытасым,
Бұйырар қай қиырдан топырағым?

Толық

Есер басым елден безіп, елесті құр іздесем

Есер басым елден безіп, елесті құр іздесем,
Туған далам, сірә менен күдеріңді үзбе сен.
Қиыр кезіп жүргенімде жасқа толып жанарым,
Аруанадай аспан кезген ақ бұлтыңмен жүздесем.

Толық

Тамырлар

О, тамырлар!
Тереңдерге тармақ-тармақ жол салып,
Тереңдерден салмақ тартып соншалық,
Балбыратып Жер-ананың денесін,

Толық

Жазғытұры

Суықтың сынып семсері,
Саптама киген таусылды ай.
Тоз-тозы шығып сеңсеңі,
Таулар тұр тонын қаусырмай.

Толық

Сұраңдар

Қыздың сырын анасынан сұраңдар,
Гүлдің сырын даласынан сұраңдар.
Шалдың сырын баласынан сұраңдар,
Балдың сырын арасынан сұраңдар.

Толық

Бола бермес үнемі көздегенің

Бола бермес үнемі көздегенің,
Өмір әр кез істетер өз дегенін:
Кенеп болып шығады –
Қамқа десең,

Толық

Елегізу

Мезгіл бәрін, бәрін де ойлатады,
Толғантады, тереңге бойлатады.
Ренішін көлденең тартып бірде,
Қуанышын біресе тойлатады.

Толық

Тауларым менің еңсесі түсіп көрмеген

Тауларым менің еңсесі түсіп көрмеген,
Бауларым менің сарғайып әсте сембеген.
Көкала қырда көсіле жатып ән шырқап,
Кең жазирама көз жіберемін көлбеген.

Толық

Өтеді күндер

Өтеді күндер, соғады сағат,
Қанатты көңілім таппайды тағат.
Қол бұлғап бізден алыстау кетті,
Балалық шақтың базары тарап.

Толық

Қызыл шоқтай жанып тудым

Қызыл шоқтай жанып тудым,
Жалындап бір қалайын.
Жанарымды жарық күннің
Жанарына қадайын.

Толық

Алаяққа

Сол шіркін өзін қор деп санамайды,
Дүниеге түзу көзбен қарамайды.
Отырар ала қойды бөле қырқып,
Аядай ауыл-үйді алалайды.

Толық

Ойлар, ойлар ортаға ап қамалады

Ойлар, ойлар ортаға ап қамалады,
Ойсыз жандар опық жеп қалады әлі.
Көкірегімді қыздырып, жүрегіме
Күннің қызыл кірпігі қадалады.

Толық

Ұят шарпып бетімді

Ұят шарпып бетімді,
Арым қалай көз ілмек?
Ауа райы секілді
Ала-құла кезім көп.

Толық

Әсеттің ішкі әуені

Кетпей қойды-ау бір әуен көкейімнен,
Дала кезіп, дал ұрып кетейін мен.
Құба жонды қырлардан әрі асайын,
Ойпаңдарда, орманда адасайын.

Толық

Әсет ақынға

Жат жерде жалқы жанның аһ ұрғаны,
Ауыр ғой мұңлы ақынның ақырғы әні.
Мерт болу мүмкін шығар,
Мүмкін емес

Толық

Жалындап туған жігітті

Жалындап туған жігітті
Жақсының ісі жебемек.
Арындап шыққан жүйрікті
Аяқтан шалып не керек?

Толық

Жабырқасаң орман жаққа жалғыз бар

Жабырқасаң орман жаққа жалғыз бар,
Жалын атып жүрген шығар бал қыздар.
Гүлдер саған қағып нәзік қабағын,
Көз алдыңда билер балғын жалбыздар.

Толық

Арғымаққа мініп көр

Арғымаққа мініп көр,
Басылмаса аптығың.
Маңдайыңнан суық тер
Тамшыласа – жақсы ырым.

Толық