Өлең, жыр, ақындар

Сары арқа, салқар сағым далам-ай

Сары арқа, салқар сағым далам-ай,
Толқын да толқын көзді арбар.
Көлге бас қойып дамылдағандай,
Жезкиік қырлар, жез таулар.

Толық

Күз

Күз келді, міне, қалаға,
Сағыныш түсті сары қымыз толмай сабаға,
Найқалған көштің нараду соңы шұбалып,
Боздап келеді сіңірі үзілген нар-аға.

Толық

Бір кісі

Құйрығын бұтқа тығып ап,
Маңқ етіп үрді қырт төбет.
Зарланып қайда ұлымақ —
Ұлығанды ұғар жұрт керек.

Толық

Бейбарыстың елге оралуы

Жолына басты тігіп Һақ Тәңірдің,
Боз таңда мақпал қара атқа міндім.
Бозаңға боз жусандай бұрлыға өсіп,
Көктемде көк Ніл болып ақтарылдым.

Толық

Сәуір

Көкше теңіз, жағаңа көктем кеп тұр,
Көктем кеп тұр — аспаны көкпеңбек нұр.
Жиырма үшінші көктемім бүрін жарып,
Қыс қылтадан қырқылып, қыбым қанып.

Толық

Ертең

Адыр-адыр, дөң-белес, қырқа-қырат,
Ертең қардан құтылып гүл тағынад.
Ертең анау аспанның кемерінен
шұбатылып, шұбырып бұлт ағылад.

Толық

Мен қысты күтем

...Мен қысты күтем,
Сағынам аппақ қарды,
Жердің тәні қымтанар ақ мақпалды.
Күннің нұры тайғанап қыр-қыраттан,

Толық

Балқаш, Балқаш, көл кеудеңе мұз қатты

Балқаш, Балқаш, көл кеудеңе мұз қатты,
Суық күз кеп, сынық тісін сыздатты.
Шағалалар шарқ ұрады төсіңде,
Қара талдар қалтырады кешіңде.

Толық

Мәліксай. Мәди моласы

Мына ауаға тұнып қалған сықылды
Мәди-жырдың мәрт, тәкаппар бітімі.
Қына, тасқа сіңіп қалған сықылды
Жасановтың мылтығының түтіні.

Толық

Қабарды аспан батыстан бұлтын шұбыртып

Қабарды аспан батыстан бұлтын шұбыртып,
Имантай молда созады даусын құбылтып.
Бұл кеше ғана «К-700» айдап жүруші еді,
Тағдыр шебер-ай, қойғанын қара жүгінтіп.

Толық

Сіз бен біз

Тағы бір жаз жалт етіп көзден ұшты,
Күзден көріп күрсіндік өзгерісті.
Жапырағы жұлынған жадау талдай
Жалғай алмай біз жүрміз сөз бен істі.

Толық

Қыс. Сезім

Қара жерді ақ мамық қар жабады,
Сенің ізің жазды алғаш жарнаманы.
Ақ қағазды алдыма мен де жайып,
Жыр жазам деп өзіңе ең ғажайып,

Толық

Қайыршы

Мен кеше көрдім сұп-суық өңін тірліктің,
Безеріп беті, көзінің нұры суалып,
Қарайды маған.
О, оның сұсы сұмдық тым.

Толық

Домбырам сынған

Сырласым едің, сен, кешір мені,
Сен, кешір мені, сыңарым.
Сынық көңілім пернесіндегі
Сыңсу-сыңқыл боп тынамын.

Толық

«Гүлдер» шағын ауданы

Гүлі қайда?
Мына маңды тас басқан,
Аспанымен тас қабырға астасқан.
Біреу бұған ат қойыпты «Гүлдер» деп,

Толық

Күміс өзен

Міне, жылжып кетті көлік,
Шаң жармасып баурына.
Жанарға жас кеп тіреліп,
Қош бол дедім аулыма.

Толық

Тоқырауын Балқашқа құймады

Тұнық басы — Қайдауыл-Шеруке-ді,
Тымық демін құм-қырман шөл іркеді.
Тоқырауын неше жыл тасымай кеп,
Биыл сойқан салад деп ел үркеді.

Толық

Елес

Кеше түнде айрылмас бір дос таптым:
Аты — Елес,
заты — Сендік сағыныш.
Мұнартады мұңлы түсті қоштап түн,

Толық

Қырық жыл өткен соң оқылатын өлең

Қараман шал —
Елеңдеп ертелі-кеш даланы аңсар.
Қаладағы халыққа жаны ауырған
Жағадағы балықтай шалажансар.

Толық

Сен мені жек көргеннен не шығады?!

Сен мені жек көргеннен не шығады?!
Сағынып жиі аларсың есіңе әлі.
Кактустай отыз жылда бір-ақ гүлдер,
Ессіз жан ер қадірін кеш ұғады.

Толық

Көктемді сағыну

«Көктем, мен сені сүймейтін болдым...»
Бағдат Мүбәрәкұлы.
Арылғалы қанша жыл бір әдеттен –
Сезім суып кеткен-ді сірә, көптен.

Толық

Біздің қазақ

Кеше:
Маңдайында пешене бар жазылған,
Дүниені тітіреткен даңқымен.
Көрден аттап жан-жағында қазылған,

Толық

Қарағаш

Толғана алатын,
Таңғала алатын менен гөрі
Қарағаш Аллаға жақын.
Өйткені, ол бұтағын көкке жайып,

Толық

Ескі жұртта

Біздің ел қонған боз дала мынау,
бөздей боп тозып кеткен бе-ей?!
Боз самал соқса, қозғалады қау
мұңлы бір әуен өпкендей.

Толық

Алтуайт

Нартымен өртей салып мұң-қапаны,
Тұсынан Алтуайттың Күн батады.
Ымыртта күнбатыстан көшкен сәуле,
Маған бар көне шерді жырлатады.

Толық

Көш

Әнеу жылы...
(Жас жиырмадан сәл төмен),
Маған көп сыр шертуші еді қарт әжем.
Соның көбі жадымда әлі жаттаулы,

Толық

Шайтан ағаш

“Қара да беріш қайың боп” қаттым,
нала-сырды еміп желегім.
Сазды жер сор боп, уайым-батпақтың
жағасында өніп келемін.

Толық

Жазу

Кеудемді көмкергем арманмен,
Ақтарсам бола ма қажеті?
Есімде мектепте, балдәурен,
Содан соң...

Толық

Теңіз, Өлең, сосын... Мен

Теңіздің тебіренген толқыны — жыр,
Өлеңнің жүректе өшпес өрті — ғұмыр.
Кеш түсе ақ айдынға шақырады,
Сынық Ай, сыңғырлаған шолпылы нұр.

Толық

Өмір - ертегі

Ағараңдап елес кезді Ай астын,
Ақсораңнан құлады алып көлеңке.
Ақ қайыңға асылады жел ерке,
Елжіреп тұр, елбіреп тұр иен өлке.

Толық

Тау суреті

Қызылқұмар құс-көңілі жасып құр,
Қыран тауды томаға бұлт басып тұр.
Анда-санда саңқ етеді шамданып,
Қырау қатқан ақ иығын қомданып.

Толық

Өрт

Жел жоғалды аспанға, дала тыныш.
Жадау тартты жабырқау жаратылыс.
Момын қырлар күйдірсе күнге арқасын,
салқын ауа сағалап шың-жартасын,

Толық

Түнгі көл сүреті

Кербез көлдің аяздай түнгі лебі,
Жым-жырт түнде жырқылдап жын күледі.
Жағалауда тоңады құм қалтырап,
Жел сүйресе, күрсініп қырға ұмтылад.

Толық

Ауыл кеші

Күрсінеді қарт емен қажып-шіріп,
Сылаңдайды сұлу қыз нәзік шыбық.
Қайың қыздар қысқартып көйлектерін,
Бар төңірек көреді көреді бой жеткенін.

Толық

Тағы да саған

Сен неткен әдемі едің?!
Аппақ гүлім, ақ қанат көбелегім!
Жанарыңда, жаныңда бейкүнәлік,
Сені бәрі періште дейтіні анық.

Толық

Метаморфоза

Мен жыладым.
Жаңғырық та аһ ұрды,
Тау қойнауын тасқын сезім сапырды.
Мен күрсіндім — ішін тартып қара үңгір,

Толық

Шатырша

Шатырша...
Жапан түзде жауын қырған батырша,
Қажып-талып, мұнартып тұр, қайтейін,
соны көрген жүрегімді, аһ ұрса.

Толық

Ақтоғай

Тағдыр ләмі тізілетін тақтадай
Жадыма әкеп жазып берген Һақ-талай.
Жүректегі жырларымның ұйқасын,
Сенен табам, сенен алам, Ақтоғай!

Толық

Бұлттар

Бұлттар ауып барады қаңбақтардай,
Немесе атам қуған қалмақтардай.
Ағыл-тегіл көз жасын көрсетпеуге,
Тас төбемнен әрі аунап аулақ барғай.

Толық

Жамшы. Ұрыңқай тауы

Ей, қазақ, есіңде ме, ежелгі жыр,
Жыр сынды жылап аққан өзен ғұмыр?
Іргеге Ораң, Қайдай* дұшпан ел кеп,
Сұр жебе адырнада кезеулі дүр.

Толық