Агаги, Қалқаш
Қиылған құндыз кірпік, қолаң шашты,
Көргенде туған асыл қарындасты,
Ойымда тоқсан түрлі толқын туып,
Көңілден мазам кетіп, ұйқым қашты.
Қиылған құндыз кірпік, қолаң шашты,
Көргенде туған асыл қарындасты,
Ойымда тоқсан түрлі толқын туып,
Көңілден мазам кетіп, ұйқым қашты.
Қарағым, айналайын, мінезіңнен-әй, Абайкөк!
Келмесең шақырғанда, кінә өзіңнен,
Әй, бір көрсем сені, арманым жоқ!
Толғатып тоқсан әйел ұл тапса да, Абайкөк.
Сылаң қаққан сипатын көрмегендей, Абайкөк,
Денесі мен мүсіні сөйлегендей, ай-ай деп.
Сұлу сымбат жайдары балбыраған, Абайкөк,
Еш адамға көз қиып бермегендей, ай-ай деп.
Абайкөкті жараттым әдейі арнап, Абайкөк.
Көңлім менің қалқатайым түнде бармақ, ояу деп.
Тәуекелге белімді бекем байлап, Абайкөк,
Суда жүрген ақ қайраңға салдым қармақ, ай-ау, деп.
Кел, жігіт, кел, жігіт,
Бұған бата бер, жігіт!
Ауылыңның қонғаны
Жылға-жылға сай болсын.
Жазмыш жолдарында өмір жүр
Түз бауырым.
Жанарлар кешіп жатқандай
Мұз дәуірін.
Нұр шашылған үнемі
Айдай толған жүзінен
Судан таза, сүттен ақ
Жүрегің ақ мейрімді.
Баласы қасқа айғырды өлтіріпті,
Құдайым айтқызбасын өтірікті.
Мың кісі бір тышқанға міңгесіпті,
Бәрін де тура тасқа тышқан өлтіріпті.
Ас беру парыз екен мұсылманға,
Дауыс айтып мұң шағып сояр малға.
Өлгенге иман, тіріге бақыт бер деп,
Сиынып қол жаятын мұсылманға.
Жетім-жесір атану
Лайық па еді біздерге?!
Жыл айналды келмеді,
Болмады күдер үзбеуге.
Өрнегін өрген іздеп пендемін, ашып көмбеген,
Жылады деп сөкпе, жұрт, иесі кетті төрдегі.
Жасым тоқсанға келді, жылайын, сөксең де, халқым,
Бұрынғы заман маған жоқ, арпаға бидай ексең де!
Тайынан мініп қара атты,
Бәйге етіп баптап жаратты.
Тоғыз жыл тынбай жүгіртіп,
Минутын елге санатты.
Ұстаздар соққан күбідей,
Төрт қырлы алмас жебедей.
Қатарының ішінде
Қадірлі кісі атанды,
Пенденің Алла панасы,
Өлімге кімнің шарасы?
Жастықпен ешкім білмейді,
Артында қалған баласы.
Сары бір аяқ самаурын,
Ішінен болсын қорегім.
Мұңымды-ау айтып жыласам,
Есітер ме еді құлағың.
Арқаға шығып қарайын,
Арқа шашты тарайын.
Сол кеткеннен келмесең,
Жоғымды кімнен сұрайын.
Ай толғанда дөңгелек,
Алланың оғы зеңбірек.
Балалары болса жас еді,
Біразырақ қозғайын,
Ақ киіктен жүйрік жоқ,
Әлемнен асқан жүйріктің
Аяғын басқан міні жоқ.
Жайнап бір жүрген жан әкем,
Қос қанатым бар деуші едім,
Өшіріп алдым біреуін,
Судан өттім салменен.
Жылайды деп сөкпе, жұрт,
Ағузубилла алһамнан
Сөз барлығы басталған.
Қысқа бір дүние, тар заман,
Талайлар саған тап болған.
Пісімілдә сөздің өрнегі
Пәнденің рас өлмегі.
Бұл дүниеде тұру жоқ
Ажалға адам көнбегі.
Биссимилла сөзді бастайын,
Асығып айтып саспайын.
Көңілдегі шерімді
Ақтарып, жұртым, тастайын.
Кеңестің басы биссимилла,
Біз айталық жұрт тыңда.
Ханымыз дүние салған соң,
Халқымыз түсті қысымға.
Өртенді күнім бесінде,
Белімнен белбеу шешілді.
Жайнап та жүрген боздағым,
Құбылаға қарай көсілді.
Биссимилла, әуелі бір құдай,
Жараттың жарық күн мен ай.
Барабар барша әлемге,
Мейлі жарлы, мейлі бай.
Биссимилла деп бастайын,
Әуелі сөздің басына.
Мұңымды айтып жылайын
Жан ашыған досыма.
Бісіміллә сөздің айласы-ай,
Намаздың жанға пайдасы-ай.
Арманда кеткен атекем,
Өнерпаз еді-ау, қайласы-ай.
Әуелі Құдай, Пайғамбар,
Қақ жолында рай бар.
Келіп қайтқан дүниеге
Мурсал Пани Сәруар.
Дәм бұйырып біз келдік
Қожағұл деген ауылға-ай.
Берекелі ел екен,
Орманы қалың тауында-ай.
Бұл дүние баянсыз,
Тұрмайтұғын қалыпты.
Бұзыларда патша,
Төндірді елге қауіпті.
Биссимилла деп бастаймын,
Одан кейін зарымды.
Өміріме өрт кетіп,
Ай менен күнім жабылды.
Азғырса шайтан лағынат,
Адамда болмас қанағат.
Қанағатсыз адамның
Артында қалар жаман ат.
Жер жарған атың Мамырбек,
Ханымың қалды бәйшешек.
Еженнен алдың Қызылтас,
Тұқымың дегдар қаракөк.
Дөртуіл деген ел еді,
Үкірдайды айтайын.
Атқа мінген шағынан.
Он алты жыл тақ мінді
Әуелі Құдай, Пайғамбар.
Екінші сөзім Мұхамбет.
Бейнетті басқа бір өлім.
Мұхамбетке болса үмбет.
Шоқан сүйген жарымыз,
Жігіттің гүлі, нарымыз.
Ажалға тоқтау бола алмай,
Сарқылды қолда барымыз.
Өлім менің ойбайым,
Істі салған Құдайым.
Қара бір шашым жаяйын,
Жаяйын да жияйын.
Әуелі адам пайғамбар,
Екінші сөзім Мұхамбет
Дүниеге шықсаң-бар өлім,
Мұхамбетке болса үмбет.
Қара бір таудың жылғасы,
Халқына бағлан құлжасы.
Сүйіндіктің ағасы,
Алтыннан салған сырғасы.
Алты атасы бай өткен,
Алты атанға жүк артқан.
Жеті атасы бай өткен,
Жеті атанға жүк артқан.
-
- Архимед
- Оноре де Бальзак
- Александр Пушкин
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі