Кіру Тіркелу
Өлең, жыр, ақындар
  1. Негізгі бет
  2. Барлық авторлар
  3. Абай Құнанбайұлы

Абай Құнанбайұлы

Абай Құнанбайұлы

Абай (Ибраһим) Құнанбаев Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.

Ұлы ақын, композитор, саясаткер, ағартушы, қазақтың реалистік жаңа жазба әдебиетінің негізін қалаушы.
Ақынның арғы тегі Орта жүз Тобықты Арғын ішіндегі Олжай батырдан басталады. Олжайдан Айдос, Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. Бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. Айдостың Айпара деген әйелінен: Ыргызбай, Көтыбақ, Топай.
Ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде Ыргызбай ортасынан оза шауып, ел басқарған. Ыргызбайдан Үркер, Мырзатай, Жортар, Өскенбай тарайды. Өскенбай шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, "Ісің адал болса Өскенбайға бар,арам болса Ералыға бар” деген мәтел сөз қалған.Өскенбайдың әйелі Зердеден Құнанбай туады.
Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады. Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады.


Туындылары Өлеңдері Нақыл сөздері

Сағаттың шықылдағы емес ермек, һәмиша өмір өтпек — ол білдірмек.

Ілмектер: нақыл, сағат, өмір, қанатты сөздер, афоризм Абай Құнанбайұлы

Өткен өмір қу соқпақ,
Қыдырады талайды.

Ілмектер: өмір, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Абай Құнанбайұлы

Көкірегі - сезімді, көңілі - ойлыға бәрі анық.

Ілмектер: көңіл, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы

Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба.

Ілмектер: ғылым, мақтаншақтық, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы

Жарқ етпес қара көңлім не қылса да,
Аспанда ай менен күн шағылса да.
Дүниеде маған сендей жар жоқ сірә,
Саған жар менен артық табылса да.

Ілмектер: Абай Құнанбайұлы, адам, нақыл Абай Құнанбайұлы

Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы.

Ілмектер: өлең, нақыл, афоризм Абай Құнанбайұлы

Өзгеге көңілім тоярсың,
Өлеңді қайтіп қоярсың.

Ілмектер: өлең, көңіл Абай Құнанбайұлы

Ғылым - Алланың бір сипаты.

Ілмектер: ғылым Абай Құнанбайұлы

Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат,
Екі түрлі нәрсе ғой сыр мен сымбат.

Ілмектер: ойын, күлкі, сыр, сымбат Абай Құнанбайұлы

Жастықтан бір күлгенің, мың қаралық.

Ілмектер: жастық шақ, күлкі Абай Құнанбайұлы

Мал жұтайды, өнер жұтамайды.

Ілмектер: мал, өнер Абай Құнанбайұлы

Еңбек қылмай тапқан мал, дәулет болмас,
Қардың суы секілді тез суалар.

Ілмектер: еңбек, дәулет Абай Құнанбайұлы

Жаман дос — көлеңке: басыңды күн шалса — қашып құтыла алмайсың, басыңды бұлт шалса— іздеп таба алмайсың.

Ілмектер: жаман, дос Абай Құнанбайұлы

Сұлуды сүю - пайғамбар сүннәті.

Ілмектер: сұлу, сүю, пайғамбар, сүннет Абай Құнанбайұлы

Сен асыққан екен деп — Алла өмірін өзгертпес.

Ілмектер: асығу, өмір, Алла Абай Құнанбайұлы

Имансыздың сыртын қанша жусаң да, іші оңбайды.

Ілмектер: иман Абай Құнанбайұлы

Алланың өзі де - рас, сөзі де - рас.

Ілмектер: Алла, рас, сөз Абай Құнанбайұлы

...ғылымды үйренгенде ақиқат мақсатпен білмек үшін үйренбек керек.

Ілмектер: ғылым, білім, ақиқат Абай Құнанбайұлы

Баланың жақсысы – қызық, жаманы – күйік.

Ілмектер: бала, жақсы, жаман Абай Құнанбайұлы

Қазаққа ақыл берем, түзеймін деп қам жеген адамға екі түрлі нәрсе керек: біріншісі - зор билік, екіншісі - есепсіз байлық.

Ілмектер: қазақ, ақыл, байлық, билік Абай Құнанбайұлы

Қарап көріңіз

Жаңалықтар

Нақыл сөздер

Пікірлер