Өлең, жыр, ақындар

...ға

Кешікпе шалғай далада,
Жалынам, жаным, күтем, кел.
Бір сәтке маған қара да,
Қоштасып бол да кете бер.

Толық

Андрей Шеньеден

Мен майданда мерт болармын мәңгілік,
Иә болмаса ел кезермін қаңғырып.
Мүмкін тіпті сұм өсектен түңіліп,
Жұрт алдында жаудан тауым жығылып,

Толық

Үндер мен жанар

О, жетер, қаға бермеші
Алтын арфа пернесін.
Қарашы көзден жас парлап,
Еркіндік жүрек тілейді.

Толық

Даңқ

Құмарттым даңққа мен неге?
Береке бермес ол елге.
Сыймайды жаным кеудеме,
Толсам деп барша кемелге.

Толық

Кінәлай берсін ақынды

Кінәлай берсін ақынды
Әжуашыл, аужай жау мына,
Үндемей алам ақымды,
Болмай-ақ қақпақ аузына.

Толық

Ән

Күңгір-күңгір қоңырау,
Екі көзі жас бұлау,
Қыз жылайды егіліп,
Біреу қастап,

Толық

Қу дүниеде ұзақ тұрам деп санаман өзімді

Қу дүниеде ұзақ тұрам деп санаман өзімді
Көрмеспін де ендігәрі мүмкін сенің көзіңді –
Күн көзіңді басқа жұрттың өртейтұғын қан-жанын,
Көрмеспін де бақастардың жұлдызының жанғанын;

Толық

Өзіме

Сүймеген болып от қызды,
Қасарып қанша күн өтті;
Өлшемек болдым шексізді,
Тежемек болдым жүректі.

Толық

Түн

Қарауыл қақса темірді,
Мен ғана жалғыз тыңдаймын.
Алыста иттер елірді.
Тұнып тұр көкте мұң-қайғы.

Толық

...ға

Тағдырдан ғой, сенен емес, білемін,
Кеткенің менен тез айнып.
Ұрғашының берді ол саған жүрегін,
Болсақ да сұлу ғажайып.

Толық

Тасқын

Іңкәрға толы тұмамын,
Ғажайып және телегей;
Түбімде - күміс құм ағын,
Бетімді шалмас көлегей.

Толық

Күзгі күн көзі

Жел тербеген ағаштарға,
Дымқыл, бусаң қара жерге
Бұлт пен тұман арасынан
Бозғылт, жансыз нұрын шашқан

Толық

1831-дің қаңтары

Боз тұман сиреп ашылды,
Ажалдың түні тарады.
Ерлері ерте ғасырдың
Тіріліп маған қарады.

Толық

Романс

Пернемнен кейде шаттық күй жатса таралып,
Ойлама сен, шықты-ау деп ол жүректен;
Зындан бар, терең, жүректе мынау жаралы,
Құпия сырды құлыпқа сап түнеткен.

Толық

Менің үйім

Күмбезді бүткіл аспанның асты үй маған, —
Ән қанатын қаққан жердің барлығы,
Өмірде мынау тіршілік біткен сыйды оған,
Ақынға да болмайды оның тарлығы,

Толық

Бородино даласы

Түбінде жаттық зенбіректің,
Түнімен жаттық, от жақпай,
Қылышын қайрап, күбірлеп кім
Дұғасын оқып тақпақтай.

Толық

Үн

Не деген үн! Тыпыр етпей тыңдаймын,
Баурап алды-ау сезімді.
Бүкіл әлем естен шығып мұндайда
Ұмытамын өзімді. Құдіретті үн!

Толық

Толқындар мен адамдар

Толқынды толқын қуалап,
Ағады шулап, шолпылдап.
Адамдар сондай сүреңсіз,
Барады лек-лек топырлап.

Толық

Қоштасу

Кешір,
кешір!
Үн бе,
мұң ба?

Толық

Рембрандт картинасына

Түсіндің сен,
О жабырқау данышпан,
Ұйқылы-ояу сол бір өмір зар-мұңын,
Іңкәрлікті

Толық

Асмодейдің тойы

Шайтан тойы. Топырлап келе жатты
Түрлі ұсақ жын, аруақтар бәрі мұнда,
Қопарып кухмейстрлер бар тамақты
Қалтыраған күзетші тұрды ауызда.

Толық

Орыс әні

Жапалақ-жапалақ қар жауды,
Келіншек қалайша дағдарды
селт етпеді
су төкпеді.

Толық

Жауынгер моласы

Жатыр ұйықтап мәңгі мұнда,
Жатыр шықпай шаң-дағы.
Бір төмпешік қалды қырда
Жасыл тепсең жан-жағы.

Толық

...ға

Сол бір досың түсіп күйкі сезімге.
Бар үмітін саған артқан кезінде,
Қаперіңе сонда түк те кірмеді-ау,
Үрейлі өлім тұрғандығы көзінде

Толық

Қара көз

Көп қой жазғы түн жұлдызы,
Сенде неге екеу-ақ.
Оңтүстіктің қара көзі,
Кездестік-ау бекер-ақ.

Толық

Баллада

Мекендеп Бургос жолын жүр деседі
бір сопы дара, тағы.
Күбірлеп тек құдаймен тілдеседі
еске алып садақаны.

Толық

Үзінді

Жас арудың көкірегін,
тұнжыр көз бен от реңін,
қайдан көрді есер жүрек –
жігіт тұрды есеңгіреп.

Толық

Оба

Сонау жылы қара жердің беті қан,
адам біткен ажал-селде жүргенде
достығынан айнымапты екі жан –
шын сезімді өлім - жау да үзген бе.

Толық

Шумақтар

Жұлдызы мен лертағдырымның
бірге сөнген тәтті арманым.
Тек жанарда қалды мұңым,
көз салсаң да шаттанбадым.

Толық

Жыла, жыла! Израиль жұрты енді

Жыла, жыла! Израиль жұрты енді,
Жұлдызыңды жоғалтып;
Жер шеті түнек бүркенді –
Жанбайды қайта ол қайтып:

Толық

Қайыршы

Мінәжатхана алдында
Қайыршы тұрып сарнады.
Сорлыны дарқан зор-мұңға
Есіне ешкім алмады.

Толық

Ризамын

Ризамын! Кеше менің сырымды,
Жырымды да қабыл алдың өзің шын.
Ұқпасаң да ынтық зарым, мұңымды
Көңіл жықпай ынта қойдың, сол үшін

Толық

10 шілде (1830)

Ер жүректер, бостандық деп жар салып
жорықтарға аттандыңдар тағы да.
Елге атылған оқты батыл қарсы алып,
боздақ ұлдар бөгіп жатты қанына.

Толық

1830 жыд. 15 шілде

Өткенімнің жылы аясын неге мен,
Тастап кеттім? Жүрек жылтып талғанда
Ақылшы, дос көп кезімде көбеген
Бәрібір мен сендім албырт арманға.

Толық

11 шілде

Жалқын бұлттың ішінде,
Жатқан шыңға зіл артып,
Күн батты бір кешінде
Айналасын қызартып.

Толық

Болжау

Россияға қатерлі бір жыл келер,
Патша біткен тақтан құлап күңіренер
Қара халқы жақсы көріп сыйламас,
Көбі соның төккен қанын қылар ас.

Толық

Бәйтерекке

Біраз болды тұратынсың сүйінтіп
Жамылып сен көз алдымда жасыл нұр.
Қабығыңа мені теліп күй ынтық
Сендім оған арманымды асыл бір;

Толық

...ға

Аузымнан шықса-дағы назалы үн –
Мүсіркеме! Болман ешкім мазағы.
Жо-жоқ! Көрген менің барша азабым –
Сазайымның әлі азын-аулағы.

Толық

Қонақ

Бұлтқа орап омырауын,
Ай тосырқап қалқиды.
Үні жырақ қоңыраудың
Бір тынып, бір шалқиды.

Толық

Су(шкова)ға

Жүрсем де бірге сезбедім,
Жаныңның отын, тілегін.
Қадалса дағы көздерің,
Толқыған емес жүрегім.

Толық