Өлең, жыр, ақындар

Сәулесінен күн басқа

Сәулесінен күн басқа,
Бәйтеректен гүл басқа.
Бар әңгіме – әйелде,
Қыз бен Ана бір басқа.

Толық

Әйелім деп сүйесің

Әйелім деп сүйесің,
Тапқандай ол да иесін.
Әйелге басты игендей,
Бұлаққа басты иесің.

Толық

Еркек-әйел қиялдайды

Еркек-әйел қиялдайды,
Кім сұлуды сүйе алмайды,
Әйелдер ардан кетсе,
Еркектер жия алмайды.

Толық

Жұлдыздардай зымырап жиі ақты жыл

Жұлдыздардай зымырап жиі ақты жыл,
Әйелдің бәрі бірдей ұятты гүл.
Әйелдердің көргенін еркек көрсе,
Өмірден баз кешетін сияқты бір.

Толық

Асыл сөз

Өлшеп сөйле қабырғаңмен кеңес те,
Біз де бір күн бала болдық жоқ есте,
«Әйел» дейміз біз ұмытып Әйелді,
Баламыздың жан анасы емес пе?!

Толық

Әйел

Өмірге келгеніме өкінбеймін,
Бар биікке жетем деп бекінбеймін.
Қарлығаш ұя салып жүрегіме,
Жүрегімді аялап отыр мейірім.

Толық

Сол бір ауыл...

Жер бетінде бір кішкентай ауыл бар,
Сол бір ауыл – туған жерім, бауырлар.
Жылдар жылжып, жатса да өмір жаңғырып,
Сол ауылға басымды ием мәңгілік!

Толық

Тілдесем таудың биік шыңдарымен

Тілдесем таудың биік шыңдарымен,
Мұңаям – бұл даланың
мұңдарымен.
Шөл даланың ұлымын,

Толық

Жылы сөзге шөлдедім..

Адамдардың шапағатына шөлдедім,
Хас сұлудың махаббатына шөлдедім.
Аптап жоқта аңқасы кепкен кеудемді,
Сенбесеңдер қақыратып ашып көр менің.

Толық

Шөлдедім..

Шөлдеп жүрген мен бір жанмын,
Дала деген тағдырданмын.
Сан мұңайып, сан қуандым,
Мен бар жерге жаңбыр жаудың.

Толық

Шөл далада бәрі бар

Шөл далада бәрі бар,
Әр күн атар таңы бар.
Мекен еткен адам мен
Аңдар менен жануар.

Толық

Тебіреніп, толғана

Тебіреніп, толғана
Түсін бәрін сен, бала.
Сағынышпен күн кешкен,
Ата-бабаң – шөл дала.

Толық

Армансыз бір қыдырдық

Армансыз бір қыдырдық
Айнала әсем, жол тыныш.
Шөл далада – сұлулық
Шөл далада – қорқыныш.

Толық

Аралым да шөлдейді...

Арал деген шөл даланың ұлымын,
Сол даланың еркесінің бірімін,
Теңізімнің бірі жартас, бірі құм,
Аунап өскен ақшағыл құм тұнығын.

Толық

Түйе – шөлдің кемесі

Түйе – шөлдің кемесі,
Аққу – көлдің кемесі.
Түйе – шөлде жүзеді,
Аққу – көлде жүзеді.

Толық

О, замандас

Түсін мені,
Замандасым, ғасырлас.
Шөл даламның
Махаббаты басылмас.

Толық

Теңіз шықсаң әрі ұзап

Теңіз шықсаң әрі ұзап,
Ащы суда – шөлдесің.
Арал деген аңызақ,
Желге ұстаған кеудесін!..

Толық

Шөл далаға алғаш рет келдің бе?

Алғаш рет сапар тартып келдің бе,
Шөл даланың құшағына ендің бе,
Шөл даланың ойлы өлеңін, ақын сен,
Шөл даланың сөйлегенін көрдің бе?!..

Толық

Туған жерім...

Туған жерім –
Сенен мәңгі айналдым,
Шөл даладан,
Гүл, қалаға айналдың.

Толық

Шөл

Жырлауға көрмей қалай бата аламын,
Білмеймін қайда бастап апарарын.
Құм кешіп балтырыммен, құмда аунаған
Мен де бір перзентімін сахараның.

Толық

Сахара суреті

Көзбен кермей, білмейсің,
Сахараның суретін!
Өмір сүрмей, білмейсің
Сахараның құдіретін...

Толық

Көрдің бе сен Жылыойды?

Көрдің бе сен Жылыойды?
Бір ой қозғар бір ойды.
Шөл далаға сапар кешу – қорқыныш,
Шөл далада қалсаң жалғыз – үрейлі.

Толық

«Шөл дала» дейді, «шөл дала»

«Шөл дала» дейді, «шөл дала»,
Шөл далада тегін адам жүрмейді.
«Шөл дала» дейді, «шөл дала»,
Шөл далада өмір барын білмейді.

Толық

Шөлдеп өткен қазақпын

Шөл даламын,
Бостандыққа шөлдеген,
Шөл даламын,
Өксік ойлар кернеген.

Толық

Шөл даланың – құйын-ай!

Бір Құдайға сыйынып,
Жер дүниені үйіріп,
Құм аспаннан құйылып,
Борайтан бір жиылып,

Толық

Шөл даланың көкжалы

Шөл даланың құмын айт,
Ирім-ирім теңіздей,
Сол бір құмның сырын айт,
Адамменен егіздей.

Толық

Теңізде де шөлдедім

Арал – теңіз! Айналасы шөл дала,
Қорғанышы – үлкен-кіші көл ғана.
Жалаңаяқ теңіз кештім жас кезде,
Бала шақтан құмын кештім толғана.

Толық

Жұмбақ әлем

Шөл басқаннан
Шығар биік төрге хан.
Шөлдеп тұрып
Ие болар елге хан.

Толық

Шөлдеуменен өтемін

Шөл даланың ұлымын,
Шөл далада көп жүрдім.
Шөл даланың ұлымын,
Шөл даланы төр білдім.

Толық

Ұлы Дала – Шөл даланың ұлымын

Ұлы Дала –
Шөл даланың ұлымын,
Өркеш-өркеш құмнан өрген бұрымын.
Шөліркеген Шөл даланың көсемі –

Толық

Болашаққа хат

Болашақ! О, Болашақ! Сен қандайсың?
Жұлдыз болып алыста жанғандайсың.
Шомылып сәулең Сырдың толқынына,
Аралдың айдынына тамғандайсың.

Толық

Біздің ғасыр

Жаңғырып жер бетінде жол қалды — ізден,
Жан болмас түп-тамырмен орманды үзген.
Біздің Ғасыр,— дейміз біз,— Біздің Ғасыр,
Біздің Ғасыр өйткені, болған бізбен!

Толық

Ата Жамбыл

Жамбыл ата, бір ғасыр бұрын менен
Бірге тудың жұлдызды жырыңменен.
Өлеңдерің сырласар ертеңменен,
Өзің болып сөйлейді бүгін де өлең!

Толық

Бетбұрыс

Бастау қажет бәрін қайта жүректен,
Жүрек қана дүниені жыр еткен.
Жүрек қана жүректерге ғашық боп,
Жүрек қана жүректерге гүл еккен!

Толық

Табандылық

Қарады кеудемізден заман мініп,
Кеуледі жәдігөйлік — жаман ғұрып.
Алмастай кесіп түсер ақиқатты
Айтуға жетпей іште табандылық!

Толық

Арал теңізінің хаты

Уа, Ильич, қанық ең сырыма сен,
Тұңғиық теңіз едім тұнық әсем.
Баяғы өзің көрген Аралыңмын,
Хат жазды деп қуанған ұлы Көсем!

Толық

Мәриям Хакімжанова айтқан бір сыр

— Адамға арман бақ па екен?
Атақ, дәулет ат па екен?..
Бәрінен артық нан-тұздай,
Тіршілік дәмі тәтті екен,—

Толық

Күн мен түн

Түн мен күннің арасын
Жалғадым осы жырменен.
Қөздің ақ пен қарасын
Бөліп алған нұрлы әлем.

Толық

Көгершіннің басталған сәт азабы

Көгершіннің басталған сәт азабы,
Дәл сондағы жағдайдан соң, ғажабы.
Теңіздейін тебіренген жанымның,
Құдіреттей өзгерді күй, саз әні.

Толық

Үміт үзбес тіршілікке не дерсің

Үміт үзбес тіршілікке не дерсің,
Тек қашанда көсегесі көгерсін.
Тасты-құмды, асфальт жолдан жем іздеп,
Ертеңіне жерге түсті көгершін.

Толық