Өлең, жыр, ақындар

Қайтып тынсын көңілім алаңдамай

Белла Ахмадуллинаға
Қайтып тынсын көңілім алаңдамай:
жан досым жүр бір келмей маған қарай.
Жат біреулер өмірі мені ұқпаған

Толық

Қашан шықты бұл өзі тірілерді

Қашан шықты бұл өзі тірілерді
түк елемей,өлгенді қадірлеген?
Ішіседі адамдар, бүгіледі.
сонсоң жерге енеді жалын денең.

Толық

Не берсең де тұтас бер бәрін маған

Не берсең де тұтас бер бәрін маған -
аспанды да, жерді де, бөлектеме!
Теңіз, өзен, таулар мен сағым далам –
бәрін түгел бермесең, көнед деме!

Толық

Ұнатпайды жұрт мені

Ұнатпайды жұрт мені
Кінә тағып түрлі кеп.
Өсектер де бітпеді
найзағайдай тілгілеп.

Толық

Неткен сұмдық түсінбеу

Неткен сұмдық түсінбеу:
бір-біріне жаны жат құдды бөтен,
сөйте тұра құшақтап аймаласқан.
Түсіну де дәл сондай сұмдық екен –

Толық

Қыз саусағы

Құдайым-ай, саусақтардың басында
Қаншама әуен, айқай бар!
Күйген саусақ, азап шеккен жасында –
Нәзік қолды байқаңдар.

Толық

Алтын пияз балладасы

Алып-сатар базарлардың алтын дидар ханымы,
Жанарларға жас алдырған жақындатпай жалыны.
Бүкір кемпір Горпинаның мойнына асылып,
Қыздар тағар бұрымының семгендігін жасырып.

Толық

Арамен жолдастық

Ара кеше ызыңдап оқша ағатын,
Отыр бүгін бүрісіп алаңдамай.
Қозғай алмай мұздаған қос қанатын
Мүсәпірсіп қарайды маған қарай.

Толық

Пикассоның көз жасы

Жаз думаны басталды - хан базардай,
Қызыл-жасыл дүние тұр құлпырып.
Айналаға қарайсың көз жаза алмай,
Жымыңдасқан жапырақ күнге ұмтылып.

Толық

Қанат хикаясы

(Жаңа жылдық ертегі)
Арасымен орманның,
белес-белес жолдардың,
теңізді де бір аттап

Толық

Әулет балладасы

Әулетімнің жүз жолы бар - жүз үміт,
Жасы жүзде, тармақтары - жүз әлем.
Біздің көне табалдырық мүжіліп,
табандардың тапауынан тұр әрең.

Толық

Күнбағыс туралы баллада

Күнбағыстың бір кезде
қол-аяғы болыпты,
денесі де толық-ты;
жалаңаяқ жарысатын желменен,

Толық

Қаңтардың жарып құрсағын

Қаңтардың жарып құрсағын,
жылжиды тамшы қақтардай –
бейне бір дүние - нұр сағым
ұстатпай ағып жатқандай.

Толық

Менің қарызым

Қарыздармын
украин ұлы боп жаралғаным үшін-ақ,
Сонау баста тағдыр тегі отырмаған шытынап,
Жер мен суды, қос қанатты аспанды

Толық

Ана туралы ән

Адамзаттың жолына дән-ғұмырын септі де,
жер жүзінің тоңына өмір гүлін екті де,
балаларын үйретті ар мен ғұмыр кешуге,
сосын, демін бір алып жиналды алыс кетуге.

Толық

Сұрбойдақ балладасы

Пері боп ұшып келемін,
қарға түс жарау дөненім
ақ қардай көбігі шашылған,
Чурайвнадай сұлуым,

Толық

Лақтырып азап-шоққа бір

Лақтырып азап-шоққа бір,
Батырды салды сынға бек:
таратсын жұртқа отты әділ
жақсы іске жаратуға деп.

Толық

Мұхтар Әуезовты еске алу

Жылдар зулап, жастық та тарағандай.
Әлі есімнен кетпейді бір жай ғана:
Москвада, жарқырап дала маңдай
Мұхтар отыр жанымда шыңдай дара.

Толық

Шындық

Сырт көзге өз-өзімнен мықтысынып,
төрт жағым құбыладай көрінуге
немесе жиын-кеште жұрт тұшынып
тыңдардай ән боп шалқып төгілуге

Толық

Жайып салам жүрегімді

Аңсайды туған үйін қайда да адам,
Қам көңіл табады тек содан емін.
Егерде тірі жүрсе қайран анам,
Мүмкін мен ұлы ақын да болар едім.

Толық

Ұйқысыз түндер

Болды ма ұйқы сонау бір сызды, қарлы
Арпалысқан ұрыстар даласында.
Ұйқы деуге бола ма мызғығанды
Өлім менен өмірдің арасында!

Толық

Эстон топырағы

Сұрғылт-қызыл, жансыздық елесіндей,
іреңі тым жүдеген,
нәзіктігі адамның денесіндей
жалаңаш, үлбіреген.

Толық

Қарымта

Мынау соғыста мерт болды:
ондаған достар, жігіттер,
ондаған арулар - үміттер,
ондаған сәбилер;

Толық

Бұдан былай жалғыз

Олар,
қара құс секілді, билейтін түндерде,
жандары пәк гүлден де.
Қызын, ұлын ажырата алмадым мен шашынан.

Толық

Аналар мен жесірлердің тілегі

Қол қусырып тіледік,
Көзімізде шын бақыттың күлкісі
ойнап жүр едік
күннің өзін тербетіп,

Толық

Жеңімпаз

Төрт жылғы соғыс жанына
салғанмен талай жараны,
орыстың жері тағы да
гүл атып, бүршік жарады.

Толық

Фаина

Сен келдің де, көркіңменен
бар сұлуды тасаладың.
Мен өртендім, толқып денем,
оны немен баса аламын?

Толық

Қарлы алау

Алау да шапшып аспанға,
мосыда жанды батырым.
Ұшқындар моншақ шашқанда,
жылжыды түндер ақырын.

Толық

Дауыл - менің жүрегімнің аңсары

Сұқ найзаны, төк терді –
шықсын естен күлкі де!
Самға, түнек от демді,
қар шапанды сілкіле!

Толық

Басқа жол жоқ

Қар бораннан шыға алмадым,
қуанамын өлімге.
Сен алдымда бұлаңдадың,
үміт шашып көңілге.

Толық

Өлімге бел шешу

Жүрегім өлім сұрайды,
сұрайды менен оңаша.
Өмірден кетсе шырайлы,
өкінер емес ол аса.

Толық

Абыржу

Билеп жүрген біздер ме,
көлеңке ме, елес пе?
Түс секілді күндер де...
Сен ғанасың тек есте.

Толық

Мұнда және онда

Қуғынға шықты шарқ ұрып, -
жатпайды тыныш жел неге –
сілесі қатты алқынып
жете алмай қара пердеге.

Толық

Болар іс

Қыз бөлмеден шығарып,
жапты есікті жай ғана.
Түк үқпады бұл анық,
жайлы, тыныш айнала.

Толық

Олар өлең оқиды

Қадалғанда сенің жарқын жанарың,
жырларымның шатастырдым беттерін.
Әуенінен жаңылғандай бар әнім,
ақылымды қарға көміп кеткенің.

Толық

Келеке

Қасымды бояп қызылмен
жаныма келіп тұр күліп:
«Білмедім бұрын неге мен
өзіңді, сері сұр жігіт,

Толық

Қабырғадағы көлеңкелер

Король өтіп бара жатыр паңдана,
тәжі ырғалып басында.
Сайқымазақ, күлдіргіші - сарбала
қутыңдайды қасында.

Толық

Диван жақ бұрышта

Пеш қалдырды солғын мұнар –
шоқ табын.
Терезелер сөндірді бар
оттарын.

Толық

Шарап құйған шыныдан

Ертегі ұзақ, мас түннің
сәттері өтіп барады.
Перде астында жас кыздың
жарқылдайды

Толық

Бұлыңғыр елестер

- Қарашы, құрбым, періштең жырақ
шырқады!
- Қарашы, жігіт, жүйрік-ау уақыт
тұлпары!

Толық