Өлең, жыр, ақындар

Сезім иірлері

Төрт жасымда қалып едім әкеден,
бірақ жетім атанған жан емеспін:
Өзім тұстас көп баламен тең өстім,
Жетімсің деп кеміткен жоқ мені ешкім.

Толық

Бес бұтақ

Бала деген ерке екен, ертегі екен,
ертегіше тыңдаймын, еркелетем.
Ертегі үшін мен бейне мықты роман —
мұқабамның өзімен ықтыра алам.

Толық

Ақ көйлекті жеңешем

Аттандырып ағамды,
айылын көріп атының,
"Жолың болсын!" — деп ылғи күбірлеуші ең ақырын.
Әулиедей жүзіңе тұнып сонда нұр-сипат,

Толық

Түс

Атқа мініп жүрем ылғи,
қыстығып
мінген атым кісінеп, не пысқырып,
Желіс салып, кейде өзімше жетісіп,

Толық

Ат арба

Омырауына қамыт батқан,
келеді ол
тер орнына бу атады денеден.
Қорлық, бейнет қазына болса — қазып ал!

Толық

Тамыр

Жаңбыр жаусын!
Жаумай қойсын!
Былай да
Қатысым жоқ қара бұлтқа, құдайға.

Толық

Саидаға

Ей, кішкене бөбегім!
қызықтайсың әр нәрсені бір ұстап,
біріне, әттең, қарамайсың дұрыстап,
Сөзіме де түсінбейсің не менің.

Толық

Қызыл Гауһар

Төрт аға бар,
Қыз — жалғыз, өзі сұлу,
сыйлы адам
әкесі бай — жалғыз қыз асыл тастар жинаған,

Толық

Молшылық

Махамбет шал төгіп кетті отты өлең —
Топырағымда ерлік болып көктеді ол.
Абай аға егіп кетті ойлы өлең —
Қазағымның қасиеті боп сөйледі ол.

Толық

География

Әлдене бір ендіктерде, белдеуде
Экваторға айналсам-ау мен демде,
Жердің шарын құшақтасам, бір ғана
қарым менің шақырым боп мыңдаған

Толық

Өткел аузында

Толқындар жоқ,
Қояды жай ырғалып
Өзек суы,
Маңай тыныш бір қалып.

Толық

Менің жолдарым

Жаным біреу,
екі айрылды бір сенім,
бірін таңдау керек болып тұр соның.
Жыр жазып ем кеше де ыстық бу атып,

Толық

Көкайдай

Ән болса егер — естілсін деп алыстан,
алысқа арнап ән шығарған данышпан
Мұхит аға арман қуып бір арлан
асқақ әнін ат үстінде шығарған.

Толық

Құм елі

Адамы ояу,
Құм болатын ұйықтаушы,
Өрістес кеп малын түстеп үйренген
ең бір жақын көрші атанған үйлерден

Толық

Желтоқсан

Жапырақтың сарысы, қызылдары
қызыл-сары дыбыс боп ызыңдады.
Ербеңдейді не біліп бұта басы? —
жұтамашы, табиғат, жұтамашы.

Толық

Тыныштық

Ақша бұлтқа ақ шыңдар тұр жарасып,
бұлттар көшсе — көшердей бірге адасып.
Оятады бұтаны жел ақырын
Шық-көздерін жапырақтың тырнап ашып.

Толық

Тау баурайында

Көкірегімнен қуат сездім сұрапыл —
ақ көз-бұлақ, ақтарылмай тұра тұр.
Тасқын алса жер мен көктің арасын
Міз бақпаған қасиетті қара шың,

Толық

Ағаш қылыш

Таудай қартсың,
бұлағы аққан тау ғұрлы
Жомарттық ет,
Қоршап тұрмыз аулыңды,

Толық

Қауыз

Міне, масақ — дұрыс сынды түр-түсі,
күміс сын-ды күлкісі:
Қауыз, қауыз!
Сылдыры бар, жоқ дәні,

Толық

Тау

Шамасы жоқ
Тастайтұғын қар-мұзын да аунатып,
Жылжи алмай қалыпты, әне, тау қатып.
Әлемдегі мықтылықтар не түрлі

Толық

Ертегі

Диюды құрдас қып
Сұңқылдай сырластық —
деп күлген бір ерді
алла өртеп жіберді;

Толық

Күз

Сұп-суық күзгі леп,
Күзгі леп сүзгілеп
бұлтты бұлт тықсырды,
тықсырды, сұп-сұр ғып

Толық

Қасым аға

Тұтап шығып сөзі ойдан,
аһ дегенде пеш-демі,
Жалын айдап шығатын —
Уа, ақ жалын, кеш мені,

Толық

Дәме

Бұлт үйірілді далаға —
Жауады екен деп күттім,
тағы да ырыс, бақ күттім
қамбасы боп Тоқтықтың.

Толық

Көңіл

Бүр жарды, әне, бір бұта
Жасыл тартты кең өлкем,
сол болар деп күні ертең
саялайтын көлеңкем,

Толық

Тор

Жағасында Қиғаштың құмға айналған қыр барлық,
сол қырлардың бауырында біздің ауыл тұр қалғып.
Мұржалары есінеп —
шықса асықпай түтін ақ,

Толық

Жалғыз қайың

Бермен қара, ақ қайың, қайың, қайың,
Мен бір саған жаңа ұйқас дайындайын.
Басқа жақсылығым жоқ, қайғырайын,
Жалғыз тұр деп ақ қайың уайымдайын,

Толық

Аялдамада

Әйелдер тұр тықыршып,
сұлулары көптен көп —
еріні күрең көбінің
иектері көкпеңбек.

Толық

Темірқазық

Айсыз қара түндерге ат құлағын қақтырып
Тәуекелдің қолына тағдырымды лақтырып,
талай жорттым жолсызбен,
айдалада ақ тымық,

Толық

Қошалақ тауы

Көкшіл төбе.
Тау деген құр атағы,
дала күні құсап күні батады.
Өзіне тән бірақ аң, құс, даусы бар,

Толық

Немере

Aт үстінен көтеріп, ауық-ауық жөтеліп,
мені өсірді қолда бар биігіне көтеріп.
Немерем деп ешкімге таныстырған жоқ еді ол,
түсірмеді биіктен, түсірмеді төбеден.

Толық

Ырым

Ырымшыл ма,
Құдайшыл ма сол кісі?
Жақын ұғым алдыңғысы, соңғысы:
ырымшылдық — қараңғылық деп ұқтық,

Толық

Салмақ туралы

Кеңседегі біреудің кеңсірігін сөз еттік,
ел сенетін біреудің кемшілігін сөз еттік.
Жетпейтінін сөз еттік, әңгімеге өзек қып,
біреуіне — ақыл-ой,

Толық

Тентек

Ал, сансыра, сары бұта,
Сары желмен сал ырғаң!
Көңілім, саған "сап!" деп ем —
садаға кет сабырдан.

Толық

Ант

Көрші үйде сол бала болды,
Қасқа бір:
Білмеуші еді төбелестен басқаны.
Төбелесіп таныстық біз.

Толық

Ақ шәлі

Ақ шәлілі қалалық
ана еді, бір күні
салып келді жаға ғып
бурыл-шулан түлкіні.

Толық

Ұршық жыры

Сыртта — күзгі жел үні,
бұталар тұр ыңырсып.
Үйде — ене, келіні
екеуінде бір ұршық.

Толық

Кім кінәлі?

Көгіс-сұрқай аяқтары тырбиып
Өліп жатты тротуарда балапан:
атқан секілді еді жаңа ғана таң,
Әлдекімге өлетін де уақыт болып қалған ба? —

Толық

Кетік кірпіш

...Жапырақ түр көз жасын жанарына іркіп ап,
Жас шырмауық фонтан боп атылады бұрқырап.
Мәрмәр үйлер — бір ғажап,
балкондары — ертегі,

Толық

Махаббат пен қара тас

Махаббат деп бастасаң — елең қағып құлағы
Жұрттың бәрі қыз жайлы жыр екен деп ұғады
Бояу да көп бұл сөзде, Мағына бар әр басқа
Кемпір қосақ секілді сан құбылған, арбасқан.

Толық