Бұлдырайды елесі
Күн қылтиып көрінсе ай шөгеді,
Қара бұлттың көбесін жай сөгеді.
Әлдеқашан жұғынын ит жалаған,
Қаңсып жатыр жылдардың майшелегі.
Күн қылтиып көрінсе ай шөгеді,
Қара бұлттың көбесін жай сөгеді.
Әлдеқашан жұғынын ит жалаған,
Қаңсып жатыр жылдардың майшелегі.
Жүз толғанып, мың ойланып,
Жылай берме, мұңлы ақын.
Күн шыққанмен шырайланып,
Қайта келер түн жақын.
Сағымдай сан құбылған, айхай, Заман,
Сиқырлы қызығыңа жан тоймаған.
Өзіңе мұң шағамын оңашада,
Абыздай күңіреніп ой толғаған.
Ұсынар ем жүрегімді мен саған,
Оты сөнген сорлы жүрек мұпмұздай.
Көңіл түбі жарық сәуле аңсаған,
Қара түнде үңірейген тік құздай.
Арманымды сеземісің, аяулым,
Аққан судай күндізтүні ояумын.
Бір ғаламат ғұмыр кешіп жүремін,
Арасында мың құбылған бояудың.
Мына дерттің таба алмадым айласын,
Жүрегіме қалай уын жаймасын?
Адамзаттың баласынан үміт аз,
Арашала, Су перісі, қайдасың?!
Ей, перизат, сенемісің,
Сенсің жанның әздегі.
Төккен жасын көремісің
Жүрегімнің көздегі?
Пенденің қарекеті тұрмыстағы –
Аумаған тасбақаның тырмысқаны.
Алдыңда дайын тұрар қайда барсаң,
Терінің сен илейтін бір пұшпағы.
Сұғанақтан сақта, құдай, әр есікті бір қаққан,
Кәрі мыстан тоқым ояр төрде жатқан сырмақтан.
Шамалауға шақ келмейді таразының тасы да,
Қыл мойында парызым мен қарызым бар зіл батпан.
Өлеңімнің жолын жапты, дөңбек тастап әлдекім,
Тоған бұзар тасқын сөзім бұлқынады ал менің.
Тағдырымның кіріптар ғып қойғанынай тақысқа,
Тақуадай тұқырайған астындағы сәлденің.
Суық ызғар соғады дөдегемнен,
Көнбіс едім көк қайыс не деген мен?
Бөбегімнің мұздайды қолаяғы,
Орапшымқап бесікке бөлегенмен.
Мына күннің алды – жаңбыр, арты – қар,
Тоңған жаным торғайдайын қалтырар.
Ғұмыр, сірә, қызылшақа құралай,
Туа сала сан жығылып, сан тұрар.
Айналды бір суық жел жан қоймасқа,
Шама жоқ жапырақтай сарғаймасқа.
Келсаптың тұмсығындай көп соғылған,
Бұл күнде төбе тықыр, маңдай қасқа.
Ақтарыл ернеуіңнен, төгіл, жүрек,
Қалмасын қапа көрген өмір жүдеп.
Қобыздай күңіренбей қайғы шалған,
Бір сәтке болайыншы көңілдірек.
Несіне елес қуып, іздедім бақ,
Шаршадым түсемін деп ізге жұмбақ.
Бауырым, тіршіліктің түйір дәні
Болғанмен біреуге – арзан, бізге – қымбат.
Оу, жылдар, желікпегін, желікпегін,
Көңілді өмірге іңкәр жерітпегін.
Барасың қайда, қайда құйындатып,
Қосарлап қос күреңді жегіп пе едің?
Қанаты сынған көбелек,
Отырсың әрең қалтылдап.
Жүруші ең көкте әуелеп,
Танадай болып жалтылдап.
Алматының ғимараты ығыжығы, қымқиғаш,
Көлеңкелі терезеге күннің көзі нұр құймас.
Мейрамхана баймырзасы, сырахана сұлтаны –
Қашан көрсең қалқып жүзген біздің қазақ ылғи мас.
Мен тұрмын шулы қала ішінде,
Түк көрмеген, түк сезбеген пішінде.
Жасырғаным – таңдайымның астында,
Талшық қылған тарамысым – тісімде.
Ұясынан ұшқанынша жан тынбас,
Рахатың бейнетіңнен артылмас.
Қыр соңымнан қалар емес туғалы
Шұбар жылан күміс құйрық, алтын бас.
Қайсы арманның түбіне ғұмыр жеткен,
Артта қалды күндерім дүбірлеткен.
Күреңдеймін, байқасам, көп шабылып,
Қырқажонды, белбелес, күдірді өткен,
Залалы жоқ иненің жасуындай,
Заман қайда тауымның асуындай?
Суыртпақтап сұрасаң тарқатайын,
Жасырып ем сырымды жасырудай.
Күміс тиын жылтыраса арасынан қоқырдың,
Екі көзі шамдай жанар сығырайған соқырдың.
Арпалысқан ессіз тобыр елең етіп еңкеймес,
Алтын басың домаланса астында ойрантопырдың.
Ғазал жазып күңіренгенмен мен емеспін Науаиы,
Бұл қазаққа қысылғанда қара өлең ғой оңайы.
Ел қыдырған есекдәме енді уызға жарытпас,
Беріш емшек бедеу сөздің келгенменен нобайы.
Мейірімге жарытқанда жаратушы аз ғана,
Малта тасқа қына бітіп, шаш шығады тазға да.
Қыр желкеге қырсық мінер ел ішінде көбейсе
Телмеңдеген кәрі шал мен өңмеңдеген бозбала.
Сиқыңнан шошыр тірі адам,
Кім сенен залал күтпеді?
Пәтшағар, шындап сұранам,
Бар болсаң егер, шық бері!
Шақырған сауыққа да, сайранға да,
Дүние неге теріс айналды, аға?!
Әкенің қасиетін біле бермес
Шешенің уызына тойған бала.
Бар қазаққа жөн сілтейтін болмасам да ұлы Абай,
Андасанда шолтаң қағып, сөйлеп қоям шыдамай.
Үрей толы сұрқай тірлік басқан сайын аяқты,
Шошытады қарақшы мен ұры бұққан жырадай.
Тірлігімді талатпаққа екі өкпесін зар қысқан,
Босағама қабаған ит байлап кетті сан дұшпан.
Сыртқа шықсам алдарқатып сүйексаяқ тастаймын,
Мысық пенен тышқандаймыз күндізтүні аңдысқан.
Төрт түлігім дін аман, сау тұрғанда,
Тіске басар талшығым таусылған ба?
Төлдерімді сақтай гөр, киелі ата,
Топалаңнан, түйнектен, аусылдан да.
Ұлар шулап үрейленсе, ұлы таудан аң қашар,
Ін түбінен індет шықса, іргесіне жалғасар.
Кер заманда бағыланның борсық сорып құйрығын,
Кер сиырдың емшегіне сұр кесіртке жармасар.
Ей, көңілім, қайғырма ағып өткен айжылға,
Қашан мұрттай ұшқанша табаныңды тайдырма.
Алма мойын алдында дайын тұрса иіліп,
Қылыш тисе қолына бас алады маймыл да.
Ей, тізгінсіз арпалысқан дүлей, мылқау, тасқындар,
Шырт ұйқыдан шошынғандай қайда тулап қаштыңдар?
Мөңкігенмен, жөңкігенмен барар жерің белгілі,
Байқасаңшы, байғұстарау, жұтып қояр аш құмдар.
Сырын бермес сұм жалғанда шынайы жоқ достасқан,
Тірі жәндік тыным алмас бірбірімен қастасқан.
Адам менен аң қылығы тіл табыспай тұрмайды,
Оянғанда жыртқыш сезім хайуандықпен астасқан.
Қара судан қаймақ алып, қамын ойлап құрсақтың,
Күнненкүнге асып түсті бір сатқыннан бір сатқын.
Сауысқандай жанжағыма жалтақтаймын – тым сақпын,
Күштілерге – дәрменсізбін, тістілерге – жұмсақпын.
Бұл фәниден қайтпаған қай пенденің меселі,
Шашымнан көп санасам шырмап алған кеселі.
Бақ мөлшері – бармақтай, Тәңірі кімге жеткізер,
Соры бар жұрт қаншама маңдайында бес елі.
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі