Өлең, жыр, ақындар

Әлі есімде…

Әлі есімде бүрсеңдеп ала құлын,
Қар жауғанда жүгірген бала күнім.
Болмаушы еді жұмысым мұздағымен
Шалбарымның сірескен балағының.

Толық

Бар тіршілік өлкемде бауыр маған

Беу, мақтаншақ кешегі пысықтар-ай,
Жүрдіңдер-ау бекер жеп-ішіп тарай…
Жылап айтқан жыршының зар-мұңына
Өттіңдер-ау бір көзді қысып қарай.

Толық

Арал тасып айлаққа көлбегелі

Арал тасып айлаққа көлбегелі
Тебіренсе де теңізді «көл» деп еді.
Баста солай әдейі атаған ба
Құрығанын күні ертең көр дегелі?..

Толық

Санаттағы сарбаз

Санаттағы сарбаздың мен өзiмiн.
Көңiл-күйi демессiң мұны өзiнiң:
Қашан көрсең, қажымас жауынгердiң
Темiр тәртiп, қызметi, мiнезiмiн.

Толық

Ақын мен ажал

(арнау-өлең)
Хамит Ерғалиевке арнаймын
Бұл аңызды естігем мен
Желден емес, елде қарттан:

Толық

Елестет мені

Елестет мені жатарда, ұйықтарда.
Ұнатсаң ұнат, бірақта сүйіп қалма.
Мендік сезімнің жалыны тас балқытар,
Жазықсыз талай нәзік жан күйіп қалған…

Толық

Не десем екен

Ұқсатар ем тал бойыңды шынарға,
Көктем күні мақта шашып шулатты.
Нәзіктігің құралайдай деп едім,
Соңғы кезде киіктерді көп атты.

Толық

Бүкпесіз

Мен сендерді сүйемін,
Барлығыңды кешірдім.
Сендер мені кешіргің,
Мен де өкпемді өшірдім

Толық

Жастық шақ

Жастық шақ өткенің бе қайран боп,
Оралыңа шарам да жоқ, айлам жоқ.
Естелікпен күн өткізіп өткенше,
Бір күніңді сыйға берші қайтан кеп.

Толық

Жазсам ба - жазбайын ба?

Жазсам ба - жазбайын ба?
Келемін қалай ымға.
Оқталып - қалтарам көп,
Бейнеңе қараймын да.

Толық

тіл маманының хаты

Теңеп жүрмін өзіңе көп сын есім,
Бірақ менен зат есімдер қалайсың,
Сан есімнің шаштым талай кәдесін,
Етістіктен біреу қашан сыйлайсың.

Толық

“Айтылмаса сөз жетім”, - Оқылмаса кім жетім?

Том-том дүние шаң басып,
Тұр өзара шуласып,
Дауласып тұр даналар,
Ақындар тұр мұңдасып.

Толық

Қиялында түнеуге бар ақынның,

Қиялында түнеуге бар ақынның,
Қарағым-ау ерекше жаратылдың.
Бірақ соның ішінде көңіліңді,
Дәл өзімдей жаным-ау табатын кім?

Толық

Ақыл айтқан жеңіл ғой.

Ойланып - ойды таба алмай,
Жайланып - жайды таба алмай,
Баптанып - бабың шаба алмай,
Бақ тауып бағың жана алмай
Қалғаныңда қайтер ең?

Толық

жұбату

Желмаядай жел есіп,
Зымыраған жалғанда,
Егіз жүрек жүздесіп,
Жете алған ба арманға?

Толық

Мұқағалиша

Естігенде биліктің былықтарын,
Жамай алмай жүрсе ел жырықтарын,
керең болғым келеді, керең болғым,
Түсінбейтін тұрса да көріп бәрін.

Толық

Шабыт жоқ дейсің несіне

Шабыт жоқ дейсің несіне,
Шықпасаң дала төсіне?
Арқырап, тайдай секіріп,
Ойнақтамасаң көсіле.

Толық

Сезім тұтқыны

Сені көрген көздерім де
кінәлі,
Сені сүйген жүрегім де айыпты.
Бар болғаны көңіліңді ұрладым,
Жазаңды бер жаным енді лайықты.

Толық

Жақсының жақсылығын айт нұры тасысын.

Демесін қазағымның сағы сынды,
Айтайын жігіттерге алғысымды,
Жер жерден жұдырықтай жомарт жандар,
Жұмылып қамқорлық пен қол ұсынды.

Толық

Екеуміздің жолымыз тоғыспады,

Екеуміздің жолымыз тоғыспады,
Тоғысуға Құдай да болыспады.
Оның көңлін табу да қиын екен,
Қиын дағы тағдырдың ағыстары.

Толық

Достарға

Асылдың сынығындай құлатуға қимаған,
Узіліп түссем үміт отын сыйлаған.
Шабытым шауып арнаймын бұл өлеңді,
Достарға талай ақын жыр жырлаған.

Толық

Қазағым

Өз қазағын жамандама,
Жамандама қазағым.
Жеріміз көп халқымыз аз
Дұшпан жетер Назар тым

Толық

Жетіарал жерім-ай

Жетіарал жерім-ай, халық әні
Ана тау мен мына тау төтелейін-ай,
Түйе басын маған бер жетелейін,
Жетіарал жерім-ай,

Толық

Бау ішінде гүлмісің

Бау ішінде гүлмісің, халық әні
Қасың сұлу көрінер көзіңменен,
Ерітерсің кісіні сөзіңменен.
Бау ішінде гүлімсің,

Толық

Қоңыр қаз, үйрек

Қоңыр қаз, үйрек, халық әні
Ендеше он бесте едім, он бесте едім,
Кезінде он бес жастың жанкеспе едім.
Қыздармен он бесімде жауласып ем,

Толық

Сөйле, қалқам-ай

Қасың сұлу қағаздың қаламындай,
Туылғансың, жаным-ау, қалай мүндай, қалқам-ай.
Әкең сұңқар болғанда, шешең — пері,
Бір кісіден тумайды бала мұндай, сөйле, қалқам-ай.

Толық

Бүлдірген

Бүлдірген, халық әні
Басыпан Алатаудың арша ап жүрмін,
Аршамды котере аямай шаршып жүрмін.
Бүлдірген,

Толық

Жастық дәурен өтеді-ай

Жастық дәурен өтеді-ай, халық әні
Мен қайтейін, кіші жұрт, басың биік,
Бауырында ойнайды ақша киік, еркем-ай.
Сен есіме түскенде, ерке сәулем,

Толық

Шапибай-ау

Дегенде Шапибай-ау, Шапибай-ау,
Атымды талға байлап, келдім жаяу.
Атымды талға байлап, келсем жаяу,
Шапи қыз жатыр екен, уйқылы-ояу.

Толық

Гүл-гүл жайна

Гүл-гүл жайна, халық әні
Келдік біздер, ендеше, келдік біздер,
Көріскенім, көргенім, есенсіздер-ай.
Кішкентайдан бірге өскен бала едіңдер,

Толық

Келінжан

Келінжан, халық әні, Халық әндері
Құтты болсын, келінім, аяғынан,
Осы еді ғой күткенім баяғыдан!
Мал-мүлкіңе ие бол арнап жиған,

Толық

Ту мен аспан

Білуге бәрін құмармын,
Баламын іске жараған.
Туымның түсін сұрадым,
«Көк аспан түстес» деді анам.

Толық

Жақсы күн

Маңдайымнан сүйді әжем,
Күндей жайнап, тұр күлімдеп:
«Тойлап жатыр күллі әлем,
Мерекеңмен, құлдығым!» – деп.

Толық

Бұзауқан

Жылы жерде балбырап,
Жан-жағыңа жаудырап,
Жатамысың, әукешім,
Жалғыз өзің маужырап.

Толық

Түсімде

Бір күні әкеп, ақ анам
Сыйлады бір ат маған:
Ешкім іздеп таппаған,
Ешкім мініп шаппаған.

Толық

Жауқазынның жауабы

– Жауқазын-ау, жарқырап,
Көгерген жоқ әлі бау.
Тоңасың ғой қалтырап,
Неге асықтың, жаным-ау?

Толық

Ойнар едім

Ойнар едім күнімен,
Ойнар едім түнімен,
Құлдыр-құлдыр құлынмен,
Ұзын мұрын піліммен,

Толық

Әйәй бала

Әйәй бала әрдайым
Ана тілін алады,
Төсекті өзі салады,
Тыныш ұйықтап қалады.

Толық

Зау тұлға

Шерхан абыз, Шерхан жыр, Шерхан аға…
Есіл өмір шынында келтеме аға?
Жер бетін жеті кезіп шықса-дағы,
Сіздей ұлы тұлғаны ел табама?

Толық

Ханталау

Жалғыз ем —
шулаған алаң арасы
маза бермеді масадай шырылдап.
Қарғыс ең —

Толық