Өлең, жыр, ақындар

Айнакөл толқындары

Ардақты дос, Айнакөлде болып па ең,
Көл бетіне көз жіберіп көріп пе ең?
Жұмбақтасқа қарап па едің – сымбат тас,
Көздің жауын алған ғажап көрікпен.

Толық

Айдын жағасында

Арала дала көрмесін,
Өмірден бір сәт түңілсең;
Қозғаған көңіл пернесін,
Сыр қанша көлге үңілсең.

Толық

Армысың, акқу арулар

Салып бір сыршыл сарынға,
Сусылдап қондың қалыңға;
Сағынып туған өлкені,
Айдынды аңсағаның ба?

Толық

Егіс дастаны

Жасампаздық шығады шын тектіден,
Танап – парақ, қаламдарың көк түрен:
Тебіреніп жүрген осы сәтіңде,
Диқан, сені дарынды ақын деп білем.

Толық

Көктем

Шабытпен шүлпілдеткен көп кемерін,
Күндер-ай, тебіренген көктеменің.
Жасаулы қыздай жайнап көз тартады,
Ақ қайың, ару тал мен көк терегің.

Толық

Көкшемде болдым бүгін

Көкшемде болдым бүгін,
Көксеткен көптен бері;
Көркімен көктемдегі,
Көз тартқан көк белдері.

Толық

Шортаным

Сөз жетпестей өлкесі бар, Шортаным,
Оқжетпестей өркеші бар, Шортаным.
Көкше таулы, көк мұнарлы, Шортаным,
Ғашық болған көп құмарлы, Шортаным.

Толық

Көкшеге келсең көктемде

Көкшеге келсең көктемде,
Көресің жарқын жарасым.
Рахман нұры өпкенде,
Рахаттанып қаласың.

Толық

Сұлулық

Қарашы анау қайсар мінез құздарға,
Қабақ шытпас қаншама аптап, ызғарға.
Көкше деген нар жігіт қой, нар жігіт,
Нар жігітке наз артпайтын қыз бар ма?!

Толық

Көгілдір әлем

Өңірің өңшең өрім гүл,
Көлдерің – күміс, көгің – нұр;
Көргенде сені көңіл дүр,
Көгілдір, Көкшем, көгілдір.

Толық

Өзіңде алғаш

Кербез Көкшем, келбетіңе теңбе-тең,
Келетұғын керім өңір кемде-кем;
Болса да, – деп, – жиһан жалпақ, кең мекен,
Асыл айтқан, Қасым айтқан, мен бе екен?!

Толық

Өзіңде өткен көп думан

Аймалап құшқан ұлыңды,
Арайлап атқан таңдарың;
Аңқылдап балғын жырымды,
Туған жер, саған арнадым.

Толық

Жер жаннаты

Уыз берген оған, саған, маған да,
Туған жердей жер жаннатын табам ба;
Өмірді – ана, бақытты – еңбек, туған жер, –
Махаббат пен арман сыйлар адамға!

Толық

Оқжетпес өрінде

Туған жердің самал желі тербеген,
Жас кеудені арман, шаттық кернеген;
Сол бір сәттер есіңде ме, досым-ау,
Оқжетпестің биігіне өрлеген?...

Толық

Шайтанкөл басында

Көрдің бе?!
Көлден де ірі, ойлан ақын,
Кім екен Шайтанкөл деп қойған атын;
Секілді ол телескоптың шарайнасы,

Толық

Жанартау

Жанартаулар, сен бір құт жер үсті үшін,
«Теріс» кісім, о мейлі, теріс түсін!
Везувийдей айтарым кесірлі емес,
Жанартаулар – керемет кенішті шың.

Толық

Оқжетпес бейнесі

Құлпырған бояуымен көктеменің,
Бұлқынған «Айнакөлдей» өр кемерің;
Сияқты сұлулықтың баламасы,
Оқжетпес, сен не деген көркем едің?!

Толық

Қаратау

Ұрпаққа мұра қылған баба қауым,
О, менің қара шаңырақ, дара отауым;
Шертетін шерлі күйім, шежірем сен,
Көне көз көпті көрген Қаратауым.

Толық

Қарағанды кеніштері

Құландар жортқан құба жон едің кешегі,
Маңдайының соры бес елі.
Сүйікті ұлдарың сен дескен,
Сүйекке түскен таңба деп,

Толық

Қолымда балғын қауырсын

Уызын емген анамның,
Сырларын түйген даламның,
Асылын терген бабамның,
Туған ел, сүйген балаңмын,

Толық

Қаладағы досыма

Бала ғашық ежелден, дана ғашық,
Далаға асық, досым-ау, далаға асық.
Құпиясын өзіңе қалады ашып,
Ақ селеумен кетсең ғой араласып.

Толық

Өткен күннің елесі

Е-е, достым, елес пе еді ол, ертек пе еді,
Еске алсаң еспе көңіл елтед тегі;
доп қуып кететінбіз, асық атып,
үй-үйдің тентектері.

Толық

Сол түнде

Жандырған жүрегімді өртіңменен,
Түстім сан тебіреніске сол түнде мен.
Алтын ай сәуле шашқан жасыл бақта,
Көрдім мен жанарыңды мөлтілдеген.

Толық

Сен ұялшақ қыз едің

Сен ұялшақ қыз едің, Мен ұяңдау ұл едім.
Сен деп соғып жүрегім, Сел боп тасып жүр едім.
Сен алманың гүлі едің, Мен қайыңның бүрі едім.
Жанымда боп бір бақта, Жайнауыңды тіледім.

Толық

Көңілімнің көкшесі

Сүйем сені! Арым таза, сөзім шын,
Көңілімнің Көкшетауы өзіңсің!
Асылынан алқа таққан көріктің,
Бақытымның Бурабайы деп ұқтым.

Толық

Көкшетау

Қашаннан қияға үкі, далаға айдар,
Қарағайлар, секілді нар ағайлар;
Ақ қайың, құшағыңды аш, анама айнал,
Сағынып салып келдім араға айлар,

Толық

Көк майса жерді көмкерді

Көктем мен көк мұз айқасып,
Көмекке Көкек жеткенде;
Көксоқта болар кәрі қыс,
Көндіге алмай от демге;

Толық

Көкшеден ұшқан көп үйрек...

Үлпілдеген үкілі қоғалары,
Үзілдіріп көк айдын, көгал әні;
Көктем сайын келетін керуенімен,
Көкшетауға көп үйрек көкалалы.

Толық

Ғашықтар! Қудай жүзіп жүресің де

Ғашықтар! Қудай жүзіп жүресің де,
Ойнайсың су шашысып, күлесің де;
Сендердей: Айна да қыз «гүл» есімді,
Жұмбақтас – жампоз жігіт, білесің бе?!

Толық

Айдыны асау, айбынды қандай көл еді

Айдыны асау, айбынды қандай көл еді,
Ақынның талай арналған әйбат өлеңі;
Айнашым менің, Арқаның кенже бөбегі,
Ажырап қалған аспанның әлде бөлегі?!

Толық

Айнакөл ажары

Толқытып толқындарың торғын жайған,
Айнакөл, ажарыңа болдым қайран.
Суреті жүрген көптен жүрегімде,
Япырмау, бұл бейнеңді көрдім қайдан?!

Толық

Бурабай Баурайында

Армысың, ардагер жер, ардақты шың,
Сен сері – сымбаттысың, салмақтысың;
Рахатқа батырасың келген жанды,
Сіміртіп самал – саумал, шәрбат – шырын.

Толық

Жолаушы толғанысы

Япырмау, неткен ғажап өңір едің,
Тапқандай саған келіп көңіл емін.
Тотыдай тоғай жапқан төңірегің,
Толайым дүниенің төрі ме едің?!

Толық

Жиһазды өңір

Көкшетауым, Көкше деген ат қандай!
Көрген адам қалмас, сірә, шаттанбай;
Сексен көлі сексен ауыл секілді,
Тарқамас той төрінде өтіп жатқандай.

Толық

Егінжай суреті

Алтын нұр аймалап алапты,
Шапағат сәулесін таратты.
Шығыстан шырайлы күн шығып,
Таң атты, таң атты, таң атты!

Толық

Шілдеде, шіркін, қыр қандай

Жолаушым, орақ кезінде,
Арқаға келсең аралап;
Шалқыған ұқсап теңізге,
Шалықтап жатар бар алап.

Толық

Ұстаз

Көкірегіңнің аршыған тұнбасын кіл,
Тәлімгердің таудай зор тұлғасын біл:
Ұлы міндет атқарған ұстаз деген,
Ақылгөйің әрі дос, сырласың бұл.

Толық

Ат жарыс

«Алысқа айда, аттарды алысқа айда,
Желдей жүйткіп жүйріктер жарыспай ма?
Жіберетін ат басын – жұлдызша ағып,
Жігер қайда-ей, жігіттер, намыс қайда?!»

Толық

Ауыл қотанында

Ырыс елі, бұл ауыл, тоқтық елі,
Тыныштық қой – мұндағы көп тілегі.
Туыссырап бір үйге келсең де сен,
Күллі ауыл мейманымыз деп біледі.

Толық

Арманға жетем бе деп жалықпасам

Арманға жетем бе деп жалықпасам,
Балдырған сырларымды халыққа ашам:
Балаң жыр болашаққа шашуым деп, –
«Ақырын жүріп, мен де, анық басам!..»

Толық