Өлең, жыр, ақындар

Ауыл ақсақалы

Үлкен бапам Айдарбекке.
Отаны изен, жусан, ажырықтың –
Аулымда тіршіліктің сазын ұқтым.
Сол жердің киесіндей бір ақсақал

Толық

Ұйқысыз түн

Тас қараңғы ұзақ түн мезi еттi,
Ұйқысыздың қозғалар кезi жеттi.
Түнi бойы жөтелген “соқыр аспан”
Жарқ еткенде байқадым – көзi кектi.

Толық

Асыл арман

Көп iздедiм, таптырмайды, ал бiрақ
Үмiт-отқа талай күйдiм албырап.
Жарты ғасыр жолым аздық еткендей,
Алыста тұр әлi-әлi ол жырақ.

Толық

Көңіл

Алға тартса пасықтар жамандықты,
Мен келемін ұран ғып адамдықты.
Кей жігітті, қайтейін, бай табиғат
Жақсылыққа, қан шықпас, сараң ғыпты.

Толық

Жазираға он бес жас

Аталардың, жарықтық мақалдары –
Дәл жүрекке, дөп тиіп, жатар бәрі.
Ересектік өмірге қадам бастың
Есте болсын осындай қатер бары.

Толық

Оңаша сәт

Сезбей қалам оңаша сәттерiмде
Өзiмдi ой ұрлап ап кеткенiн де.
Қимас шаққа – бал дәурен жеткенiме,
Гүл жинаған алғашқы көктемiме…

Толық

Сыр

Ұйқысыз таңды атырсаң
Жан досыңмен сыр аша.
Тыныштық бермей отырса
Қос сұлу қалған оңаша.

Толық

Ошақ басының әңгімесі

Бала көңіл, мәз-мереке, пәк күнім...
Тойлағанмын туған күннің шаттығын...
Анам мені қаратып ап өзіне,
Сыр шерткенді, тым ерекше езіле,

Толық

Елуге толған ұстазға

Төрт жирма бес өмір сүрген адам бар,
Әр қайсысы – ғажап алып қадамдар.
Бір жирма бес өмір сүрген адам бар,
Тындырғанын зерттер талай замандар.

Толық

Елуге толған ұстазға

Төрт жирма бес өмір сүрген адам бар,
Әр қайсысы – ғажап алып қадамдар.
Бір жирма бес өмір сүрген адам бар,
Тындырғанын зерттер талай замандар.

Толық

Алма бағы

Қол тимеді, келе алмадым бұл күзде,
Көне тартып қалыпты ғой жол сізге.
Жалаң ағаш, тылсым төбе үн-түнсіз,
Әлде қыста бұ соғуым жөнсіз бе?

Толық

Тау бұлағы

Моп-момақан қарасаң келбетіне,
Күз өткен соң есейіп, ержете ме?
Ұйқылы-ояу жатқаны тау еркесі
Ақ бесікте, бал-бөбек, тербетіле.

Толық

Алып қалдың ағайын бір өлімнен

Алып қалдың ағайын бір өлімнен,
Маған деген мөп-мөлдір тілегіңмен.
Біреулерің көз жасты бұлап жүріп,
Ал біреуің дәр-дәрмек сұрап жүріп.

Толық

Тыңда да сөзді сарала

Тыңда да сөзді сарала,
Кім айтты оған қарама.
Қазақтың кейбір мақалы
Сіңбейді толық санаңа.

Толық

Қақың бар ма елді, жер мекендеуге?

Еділ, Жайық – аталмай, қатар аққан,
Ие болмай атына қаңтар, ақпан.
Ойын ойлап, асына қол соза алмай –
Бұл кім өзі, қорғаншақ, жаутаң қаққан?

Толық

Адамның бәрі адам, бәрі адам

Адамның бәрі адам, бәрі адам:
Жасы да, ақылдысы, кәрі, надан.
Батыр да – аямайтын қасық қанын,
Қорқақ та – қастер тұтар пасық жанын.

Толық

Елуге келген Әбішке

Адайдың бетке ұстаған аймаңдайы,
Жоқтаудан ел мүддесiн таймайды әнi.
Сарайы – бейне қоржын, жинай берген
Сырларын ата-баба қай-қайдағы.

Толық

Әке әмірі

Бағындырып заңына бұ тіршілік
Үйретті ғой етуді шүкіршілік.
"Шүкір" деуден қазақтар жалықпайды,
Жатса дағы жүректі қайғы тіліп.

Толық

Қақпақтай тасты қақ жарып

Сәндене басып, паңданып,
Жүр едім босқа сандалып.
Тізерлеп міне отырмын
Ғажапқа мынау таң қалып?..

Толық

Алғашқы махаббат

Сағынамын, алғашқым, өзіңді тек,
Өткен күндер жұқартты төзімді жеп.
Тағдыр сызған жазмышқа бағындық та,
Өмір сүрдік, амалсыз, сезім тежеп.

Толық

Халық әні

Ән тыңдап неге жылайды?
Сезбейдi-ау аққан көз жасын.
Тағдырға налып, мұңайды,
Тұлпардан тайлар озғасын?

Толық

Бәсеке

Атағының жаны ашып жабысына
Қазақтар жүр жарыста сағы сына.
Арғымағын оздырып ағылшынның
Бiр қазақ жүр мастанып табысына.

Толық

Алыста жүрген ағайын

Сақтаған ұзақ сан жылдар
Қанжардай күңгiрт тартты ма?
Жарқ етшi, кәне, сағыныш,
Жарып шық теңдi, қапты да.

Толық

Жыл өткен сайын

Жыл өткен сайын сеземін
Алып жүр әжім кезегін.
Дер едім олар әдемі
Торласа бетін әженің

Толық

Көк алаң

Етеді ылғи мені алаң,
Жусанды, еркек көк алаң.
Жаймасам құшақ, жұмып көз,
Ғашықты қалай өбе алам.

Толық

Төрелік

Екі азамат ұстасса
Жасы үлкені кінәлі.
Арқалайды соңында
Жасы кіші күнәні.

Толық

Бір танысыма

Қайнап шықпай сезімнің тереңінен
Ықыласты ұқпайтын кереңің мен.
Сөнген жұлдыз ғарышта сәулесіндей,
Жалған күлкі, адамға берер ме өң?..

Толық

Бақыт түні

Есіңде ме, ал менің есімде әлі,
Бақыт түні, айлы аспан кешіндегі.
Жалғыз ауыз сөзіңнен “сүйем” деген,
Асыл арман аңсаған шешілгені.

Толық

Сұлулықты түсінер әркім қалай

Сыр шертеді даланың қызыл гүлі,
Гүлдің гүлі – бір қызы сыбызғылы.
Сән-сәулеті елімнің осы екеуі
Және тағы домбыра, сыбызғы үні.

Толық

Қара жұрт

Көң иiсiңдi, қара жұрт, сағындым ба,
Алдым қамшы сапталған тобылғыға.
Мұң шағар деп ескi жұрт кiм ойлаған,
Тiл бiтер деп Шектiбай, Шағыл құмға?!

Толық

Ана тілім

Атыңнан айналайын, Ана тілім,
Себеп боп, сенің, өзің жаратылдым.
Әлемде небір ғажап сұлулық бар,
Ішінде барлығының дара тұрдың.

Толық

Қара мая

Еркексіз қалған ел деген,
Кеткелі хабар келмеген.
Сонда да арман жетелеп
Қағазға қара сенбеген.

Толық

Көбірек пен азырақ

Тыңдаңыздар жыр айтамыз азырақ,
Тыңдаған жан айтып жүрсiн жазып ап.
Ұнап қалса, қол соқса ғой көбiрек,
Кемшiлiктi жөндеймiз деп тезiрек.

Толық

Үстірт жолдары

Шексіз, шетсіз не деген жол шаңдатқан,
Қанша, қанша менен бұрын жан басқан.
Ен далада көзге түсер көде жоқ,
Анда-санда жолды кесе аң қашқан.

Толық

Орташа

Айдай беске апайым бірді қосып
Ортасынан қақ жарып үш қылатын.
Өттік жастан ойнайтын санды қосып,
Жеттік жасқа еліне іс қылатын.

Толық

Күрес

Жығылғандар жерден көзін алмайды.
Жеңімпаздар жерге көзін салмайды.
Бақ қонғандар тек биікке самғайды.
Тапталған ар оятады сан қайғы.

Толық

Арман

Күй тартсам ғой ағыл-тегіл төгіліп,
Тыңдаған жан тұрса жаны езіліп.
Болса ішінде құралай көз бір сұлу,
Шықпай тұрған тек жаны бар үзіліп.

Толық

Каспий толқындары

Ойыны ма –толқындардың жарысқан,
Ерегес пе – мен де сенен қалыспан.
Табанына тапталмауға басқаның
Соңғы дем бе, қорқыныштан жан ұшқан?

Толық

Жанарлы көздің әсері

Жүрегімді жылы сезім орар кез,
Жарқылынан найзағайдың болар тез.
Тек сол үшін саған арнап нұр шашқан,
Керек жанар, жанға ҽсерлі марал-кәз.

Толық

Жұмыр жер сенің бесігің

Жұмыр жердің бесігіне бөлендің,
Ұлы, қызы жер емшегін тел емдің.
Барлық адам туыс маған көрінер:
Ақ-қарасы, жас-кәрісі әлемнің.

Толық

Пікірлер